Στον περίπλοκο λαβύρινθο του μυαλού μας, υπάρχουν τέσσερα ή πέντε κομμάτια που κατά καιρούς ανασύρουμε. Αυτά τα κομμάτια καταφέρνουν να μονοπωλούν τη σκέψη μας και μας παρασύρουν σε μια μουσική περιπλάνηση χωρίς τέλος.
Αυτά τα τραγούδια μπορεί να είναι γνωστά ή και λιγότερο γνωστά, αλλά συνδέονται με αναμνήσεις ή συναισθήματα που μας κάνουν να τα αγαπάμε, ακόμα και αν δεν θα τα επιλέγαμε σε μια λίστα αναπαραγωγής. Μερικά από αυτά είναι ελαφριά ακούσματα με γρήγορο ρυθμό, ιδανικά για να εξερευνήσουμε νέες μουσικές κατευθύνσεις που συνήθως δοκιμάζουμε μόνοι μας.
Υπάρχει και μια άλλη κατηγορία τραγουδιών που συχνά δεν παραδεχόμαστε ότι αγαπάμε. Είναι εκείνα τα κομμάτια που σιγοτραγουδάμε στο λεωφορείο, ενώ το βλέμμα μας περιπλανιέται έξω από το παράθυρο. Μέσα μας, όμως, επικρατεί ένα χάος, όσο οι ήχοι από μπουζούκια και κλαρίνα πλέκουν το soundtrack της ημέρας μας.
Το «earworm» της ημέρας, του μήνα, του χρόνου
Τα κομμάτια που μας κολλάνε στο μυαλό, όπως τα ελληνικά ποπ και τρας τραγούδια, συχνά ακούγονται στα ακουστικά μας, ενώ στον έξω κόσμο προσπαθούμε να δείξουμε σοβαροί. Αυτά είναι τα λεγόμενα «απαγορευμένες αγάπες», κοινές αλλά κρυφές προτιμήσεις. Κάποια στιγμή, όλοι αναρωτιόμαστε: «Γιατί αυτό το κομμάτι μου έχει κολλήσει;»
Η επιστημονική προσέγγιση αυτού του φαινομένου ονομάζεται «earworm». Η Callula Killingly, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ στην Αυστραλία, μελετά το φαινόμενο αυτό και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ορισμένα κομμάτια είναι πιο πιθανό να μας κολλήσουν στο μυαλό. Συνήθως, τραγούδια με γρήγορο ρυθμό ή σταθερές νότες, όπως το «I Will Always Love You» της Whitney Houston, είναι πιο δύσκολο να ξεχαστούν.
Τα τραγούδια αποκτούν χαρακτηριστικά earworm κυρίως όταν ασχολούμαστε με συγκεκριμένες δραστηριότητες. Σε μια μελέτη με 16 φοιτητές, οι ερευνητές τους έβαλαν να ακούσουν ένα γνωστό κομμάτι και την επόμενη μέρα ρώτησαν πότε τους είχε ξαναέρθει στο μυαλό. Διαπίστωσαν ότι τα τραγούδια είναι πιο πιθανό να εμφανιστούν ως earworms όταν οι συμμετέχοντες εκτελούν δραστηριότητες που επιτρέπουν στο μυαλό να περιπλανιέται, όπως το περπάτημα, το ντους ή το πλύσιμο πιάτων, όπως ανέφερε η Δρ Hyman.
Πώς να το σταματήσεις;
Μια μελέτη του 2015 εξέτασε 18 φοιτητές, οι οποίοι άκουσαν ένα δημοφιλές κομμάτι και στη συνέχεια προσπάθησαν να μην το σκέφτονται για τρία λεπτά. Σε μισούς από αυτούς δόθηκε τσίχλα για να μασούν κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου, ενώ στους άλλους όχι. Οι συμμετέχοντες που μασούσαν τσίχλα ανέφεραν λιγότερο συχνά ότι το κομμάτι «έπαιζε» στο μυαλό τους. Φαίνεται ότι το μάσημα τσίχλας μπορεί να επηρεάσει τις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μουσική και τα earworms.
Είναι ενδιαφέρον ότι τα earworms τείνουν να πολλαπλασιάζονται όταν το μυαλό μας δεν είναι απασχολημένο. Αν προσπαθείτε πολύ να ξεφύγετε από ένα κομμάτι, αυτό μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Έτσι, ίσως είναι καλύτερα να ζήσετε τη στιγμή και να απολαύσετε το κομμάτι μέχρι να σβήσει από μόνο του, ελπίζοντας ότι θα είναι ένα από τα αγαπημένα σας τραγούδια.
