Η αποστολή της Google είναι να παρέχει στους χρήστες τις πληροφορίες που αναζητούν, ωστόσο, όπως σημειώνει η Σάρα Πρες, διευθύντρια ψηφιακού μάρκετινγκ στην Dragon Metrics, οι πληροφορίες που θεωρούν οι άνθρωποι χρήσιμες δεν είναι πάντα οι πιο επωφελείς. Η Dragon Metrics είναι μια πλατφόρμα που υποστηρίζει τις επιχειρήσεις στη βελτιστοποίηση των ιστοτόπων τους για καλύτερη αναγνώριση από την Google μέσω μεθόδων που ονομάζονται ‘βελτιστοποίηση μηχανών αναζήτησης’ (SEO).
Η δουλειά αυτή απαιτεί προσεκτική ανάλυση των αποτελεσμάτων αναζήτησης της Google. Πριν από μερικά χρόνια, η Πρες παρατήρησε ένα ανησυχητικό φαινόμενο όταν άρχισε να εξετάζει πώς η Google διαχειρίζεται θέματα που προκαλούν έντονες αντιπαραθέσεις. «Τα αποτελέσματα ήταν πολλές φορές σοκαριστικά», δήλωσε, όπως αναφέρει το BBC.
Ένα από τα πιο ανησυχητικά παραδείγματα αφορούσε την αναζήτηση για τη «σύνδεση μεταξύ καφέ και υπέρτασης». Το Featured Snippet που εμφανίστηκε περιλάμβανε ένα απόσπασμα από την Κλινική Mayo, το οποίο ανέφερε ότι «Η καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει μια σύντομη, αλλά δραματική αύξηση της αρτηριακής σας πίεσης». Αντίθετα, όταν η Πρες αναζήτησε «καμία σύνδεση μεταξύ καφέ και υπέρτασης», το Featured Snippet αντλήθηκε πάλι από το ίδιο άρθρο και ανέφερε ότι «Η καφεΐνη δεν έχει μακροπρόθεσμη επίδραση στην αρτηριακή πίεση και δεν συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο υψηλής αρτηριακής πίεσης».
«Η Google αποσπά αποσπάσματα από το κείμενο με βάση τις αναζητήσεις των χρηστών και τους παρέχει τις πληροφορίες που επιθυμούν να διαβάσουν»
Παρόμοια αποτελέσματα παρατηρήθηκαν και σε ερωτήσεις σχετικά με την ΔΕΠΥ και τη ζάχαρη, όπου η Google παρουσίασε Featured Snippets που υποστήριζαν και τις δύο πλευρές της συζήτησης, πάλι από το ίδιο άρθρο. Αντίστοιχα, η Πρες παρατήρησε το ίδιο φαινόμενο και σε πολιτικές ερωτήσεις, όπως «είναι δίκαιο το βρετανικό φορολογικό σύστημα».
Από την πλευρά της, η Google υποστηρίζει ότι προσφέρει αμερόληπτα αποτελέσματα που ταιριάζουν με τις αναζητήσεις των χρηστών. «Ως μηχανή αναζήτησης, η Google στοχεύει στην παρουσίαση αποτελεσμάτων υψηλής ποιότητας που είναι συναφή με το ερώτημα που πληκτρολογήσατε», δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας. «Παρέχουμε ανοιχτή πρόσβαση σε μια ποικιλία απόψεων από όλο τον ιστό και δίνουμε στους ανθρώπους χρήσιμα εργαλεία για να αξιολογούν τις πληροφορίες και τις πηγές που βρίσκουν».
Η φούσκα φιλτραρίσματος
Η Google διαχειρίζεται περίπου 6,3 εκατομμύρια ερωτήματα κάθε δευτερόλεπτο, που μεταφράζεται σε περισσότερες από 9 δισεκατομμύρια αναζητήσεις καθημερινά. Η πλειονότητα της διαδικτυακής κίνησης ξεκινά από αναζητήσεις στη Google, και οι χρήστες σπάνια κλικάρουν σε αποτελέσματα πέρα από τα πέντε πρώτα. Μια μελέτη παρακολούθησης των κινήσεων των ματιών των χρηστών αποκάλυψε ότι οι περισσότεροι δεν κοιτούν καν πέρα από τα πρώτα αποτελέσματα. Το σύστημα που ταξινομεί τους συνδέσμους έχει τεράστια επιρροή στην αντίληψή μας για τον κόσμο.
Το θέμα των «φυσαλίδων φίλτραρίσματος» και των «θαλάμων ηχούς» στο διαδίκτυο είναι επίκαιρο, αν και ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι οι επιδράσεις τους μπορεί να υπερτιμώνται. Ο Κάιχαν, που έχει μελετήσει την επίδραση των μηχανών αναζήτησης στην «προκατάληψη επιβεβαίωσης», επισημαίνει ότι οι πεποιθήσεις και η πολιτική ταυτότητα των χρηστών επηρεάζονται από τα συστήματα που καθορίζουν τι βλέπουμε στο διαδίκτυο. «Επηρεαζόμαστε δραματικά από τον τρόπο που λαμβάνουμε πληροφορίες», αναφέρει.
Δεν κατανοούμε τα ντοκουμέντα, τα φτιάχνουμε
Ο Μαρκ Γουίλιαμς-Κουκ, ιδρυτής της AlsoAsked, υπογραμμίζει ότι το πρόβλημα προέρχεται από τους τεχνικούς περιορισμούς των μηχανών αναζήτησης και την έλλειψη κατανόησης αυτών από τους χρήστες. Μια πρόσφατη υπόθεση αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας κατά της Google αποκάλυψε εσωτερικά έγγραφα της εταιρείας, όπου οι εργαζόμενοι συζητούν τις τεχνικές που χρησιμοποιεί η μηχανή αναζήτησης. Ένας μηχανικός είχε γράψει σε μια παρουσίαση το 2016: «Δεν καταλαβαίνουμε τα αρχεία, τα φτιάχνουμε».
«Ένα δισεκατομμύριο φορές την ημέρα, οι άνθρωποι μας ζητούν να βρούμε έγγραφα σχετικά με ένα ερώτημα. Πέρα από κάποια βασικά πράγματα, δεν εξετάζουμε σχεδόν καθόλου αρχεία. Κοιτάμε ανθρώπους. Αν ένα έγγραφο έχει θετική αντίδραση, το θεωρούμε καλό. Αν η αντίδραση είναι αρνητική, το θεωρούμε κακό. Αυτή είναι η μαγεία της Google».
Πρόβλημα διαφάνειας
Ο Γουίλιαμς-Κουκ ανησυχεί ότι οι χρήστες δεν κατανοούν ότι όταν ρωτούν κάτι όπως «είναι ο Τραμπ καλός υποψήφιος», η Google μπορεί να μην το ερμηνεύει ως ερώτηση. Αντίθετα, ανασύρει έγγραφα που σχετίζονται με λέξεις-κλειδιά όπως «Τραμπ» και «καλός υποψήφιος». Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες προσδοκίες σχετικά με τα αποτελέσματα αναζήτησης.
Αν οι χρήστες κατανοούσαν καλύτερα τις αδυναμίες της μηχανής αναζήτησης, θα μπορούσαν να σκέφτονται πιο κριτικά για το περιεχόμενο που βλέπουν. Ο Γουίλιαμς-Κουκ πιστεύει ότι η Google θα πρέπει να ενημερώσει το κοινό για το πώς λειτουργεί η Αναζήτηση, αλλά αμφιβάλλει αν θα το κάνει, καθώς αυτό θα σήμαινε παραδοχή ατελειών. Το ζήτημα είναι ότι μια από τις πλουσιότερες και ισχυρότερες εταιρείες του κόσμου παίρνει αποφάσεις σχετικά με την αλήθεια, και αυτό εγείρει ερωτήματα σχετικά με την εμπιστοσύνη που μπορούμε να έχουμε στη Google να διορθώσει τον εαυτό της.
«Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν νομίζω ότι κάνουν αρκετά», καταλήγει ο Κάιχαν.
