Σε ένα ψυχρό υπόγειο δωμάτιο, δύο άνδρες με σημαντική διαφορά ηλικίας περιμένουν. Ο νεαρός φαίνεται να είναι γεμάτος νευρικότητα, ενώ ο μεγαλύτερος έχει βρει τρόπους να περνά την ώρα του. Αυτή η κατάσταση αναμονής κρατάει μέχρι την άφιξη της στιγμής που περιμένουν.
Καθώς ο χρόνος περνά, αναδύονται θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με την αβεβαιότητα, την ανθρώπινη ύπαρξη και τις σχέσεις εξουσίας.
Αυτή είναι η ατμόσφαιρα του αινιγματικού μονόπρακτου «The Dumb Waiter» του Χάρολντ Πίντερ, το οποίο θεωρείται ένα από τα πιο εμβληματικά έργα του Θεάτρου του Παραλόγου. Στους δύο ρόλους πρωταγωνιστούν οι Αντώνης Καφετζόπουλος και Μιχάλης Τιτόπουλος.
Πώς προέκυψε η απόφαση να σκηνοθετήσεις το έργο του Πίντερ «The Dumb Waiter»;
Η ιδέα ξεκίνησε όταν σκεφτόμουν με τον Αντώνη Καφετζόπουλο πώς μπορούμε να συνεργαστούμε. Σκέφτηκα τον κόσμο του Πίντερ, ο οποίος συνδυάζει ρεαλισμό με στοιχεία που είναι ταυτόχρονα οικεία και ξένα. Ο Αντώνης με ρώτησε αν είχα διαβάσει το The Dumb Waiter και, αφού μου έστειλε ένα αντίτυπο, αποφασίσαμε να προχωρήσουμε με το κείμενο.
Η συνεργασία με τον Μιχάλη Τιτόπουλο ήρθε φυσικά, καθώς τον γνωρίζω προσωπικά και παρακολουθώ τη δουλειά του. Είχα τη διαίσθηση ότι η ψυχοδυναμική του θα ταίριαζε στο σύμπαν που θέλαμε να δημιουργήσουμε.
Ποια είναι η σχέση του έργου του Πίντερ με το «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Μπέκετ;
Υπάρχει μια έντονη σύνδεση. Ο Πίντερ φαίνεται να διαλέγει στοιχεία από το έργο του Μπέκετ. Στην αρχή της παράστασης, ο ρόλος του Τιτόπουλου ενοχλείται από κάτι, κάτι που παραπέμπει στην αρχή του «Περιμένοντας τον Γκοντό». Αυτή η αναφορά δεν είναι τυχαία, καθώς ο Πίντερ κλείνει το μάτι στους θεατές για το έργο του Μπέκετ.
Πώς ερμηνεύουμε τον τίτλο «The Dumb Waiter»;
Ο τίτλος αναφέρεται κυριολεκτικά στο μικρό ασανσέρ που μεταφέρει φαγητά από την υπόγεια κουζίνα στο εστιατόριο. Ωστόσο, ο όρος «waiter» (σερβιτόρος) μπορεί να υποδηλώνει και την αναμονή, ενώ το «dumb» έχει διπλή έννοια, καθώς σημαίνει τόσο «χαζός» όσο και «βουβός».
Πώς ορίζεται το Θέατρο του Παραλόγου;
Ο Χάρολντ Πίντερ κατατάσσεται από τους θεατρολόγους στο Θέατρο του Παραλόγου, αν και αυτή η κατηγοριοποίηση είναι κάπως περιοριστική. Ο Πίντερ διαθέτει το δικό του μοναδικό στυλ γραφής και ανήκει σε μια περίοδο που μοιράζεται κοινές αναζητήσεις με άλλους δημιουργούς του είδους. Το Θέατρο του Παραλόγου αποτυπώνει τον σουρεαλισμό και τις αναστάτωσεις που προήλθαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου η συνοχή και η συνέχεια του κόσμου έχουν διαταραχθεί.
Ποιο είναι το κεντρικό μήνυμα του έργου;
Η ιστορία του Πίντερ έχει ως επίκεντρο δύο ανθρώπους σε ένα δωμάτιο, όπου ο ένας είναι ιεραρχικά ανώτερος από τον άλλον. Υπάρχει επίσης η αναφορά στους «από πάνω», οι οποίοι στέλνουν παραγγελίες προς τους κατώτερους τους. Η ιεραρχία είναι παρούσα σε όλες τις σχέσεις. Το απρόσωπο της εξουσίας, που είναι μακρινό και αόρατο, γίνεται πιο αγχωτικό.
Το έργο είναι σχεδιασμένο να είναι απλό, ώστε να επιτρέπει πολλές ερμηνείες. Μπορείς να δεις την ιεραρχία σε κάθε πτυχή της ζωής μας, στις σχέσεις και στον εργασιακό χώρο. Είναι σημαντικό να επικοινωνείς με τους ανθρώπους γύρω σου και να μην συμπεριφέρεσαι σαν να είσαι μόνος στη σκηνή.
Είναι το έργο που επιλέγεις ο τρόπος σου να μεταφέρεις το μήνυμα που θέλεις;
Αυτός είναι ο λόγος που κάνουμε θέατρο. Είναι πολύτιμο να μπορείς να μοιράζεσαι μια ιστορία με άλλους ανθρώπους. Θέλω να εστιάσω στο ότι απευθύνομαι σε σημερινούς ανθρώπους και να προκαλέσω μια αντίδραση μέσω αυτού του διαλόγου, όχι απλώς να δείξω κάτι όμορφο.
Ο στόχος είναι να συμβεί κάτι στους ανθρώπους του σήμερα μέσα από το έργο. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους. Δεν χρειάζεται όλα τα έργα να εκσυγχρονίζονται, αλλά μπορείς να βρεις τον τρόπο που πρέπει να ειπωθούν οι ατάκες σήμερα. Είναι κρίσιμο να επικοινωνείς με τους ανθρώπους γύρω σου, ώστε να μην αισθάνεσαι μόνος στη σκηνή.
Ταυτότητα Παράστασης
Μετάφραση: Μιχάλης Μακρόπουλος
Σκηνοθεσία: Δανάη Σπηλιώτη
Σκηνικά-Κοστούμια: Πάρις Μέξης
Μουσική: Δημήτρης Χατζηζήσης
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Βοηθός για κείμενο: Βαγγέλης Πρασσάς
Κατασκευή σκηνικού: Φάνης Κουλούρης