Ο πρώην πρόεδρος της Φινλανδίας, Σάουλι Νιινίστο, σε συνέντευξή του στα «ΝΕΑ», τονίζει την ανάγκη για άμεση και συλλογική ενίσχυση της αεράμυνας στην Ευρώπη. Στην έκθεσή του σχετικά με την πολιτική και στρατιωτική ετοιμότητα της Ευρώπης, επισημαίνει ότι οι χώρες της ΕΕ πρέπει να είναι έτοιμες να υποστηρίξουν οποιοδήποτε μέλος δεχθεί επίθεση.
Ο Νιινίστο υπογραμμίζει ότι αν ο ρόλος των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ μεταβληθεί, οι χώρες της ΕΕ που είναι μέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να αναλάβουν την κάλυψη των κενών.
Αν και προέρχεται από μία από τις λεγόμενες φειδωλές χώρες της ΕΕ, ο Νιινίστο υποστηρίζει την ιδέα του κοινού χρέους για την ενίσχυση της άμυνας. Θεωρεί ότι η ασφάλεια είναι θεμελιώδης για την ευημερία και την ανάπτυξη της Ευρώπης, και ότι η νοοτροπία των πολιτών είναι κρίσιμη για την οικοδόμηση ενός πιο ασφαλούς μέλλοντος.
Πόσο επείγουσα είναι τώρα η ενίσχυση της ετοιμότητας της Ευρώπης και από πού πρέπει να ξεκινήσει;
Η ετοιμότητα της Ευρώπης είναι εξαιρετικά επείγουσα, καθώς οι απειλές είναι πολλές και περιλαμβάνουν την κλιματική αλλαγή και τη ρωσική επιθετικότητα. Η ασφάλεια είναι το θεμέλιο για όλα τα μελλοντικά σχέδια και την ευημερία των πολιτών.
Αλλά πώς μπορεί να αλλάξει αυτή η νοοτροπία όταν οι ηγέτες της ΕΕ δεν μπορούν να συμφωνήσουν σε κοινό χρέος;
Η αλλαγή νοοτροπίας είναι δύσκολη, αλλά η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση για τις τρέχουσες απειλές, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, μπορεί να βοηθήσει. Οι πολιτικοί ηγέτες πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη και να δράσουν αναλόγως.
Στην έκθεσή σας προτείνετε μεγάλα ευρωπαϊκά έργα στην άμυνα, όπως η ασπίδα αεράμυνας. Πώς θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν;
Η ανάγκη για ενίσχυση της αεράμυνας είναι επιτακτική. Ένα ενδιαφέρον παράδειγμα είναι η πολωνοελληνική πρωτοβουλία για αντιπυραυλική ασπίδα, που θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί μέσω συλλογικών προσπαθειών και κοινών αγορών, χρησιμοποιώντας εθνικά κονδύλια.
Αναφορικά με τον κοινό δανεισμό, ο Νιινίστο επισημαίνει ότι αυτός ο τρόπος χρηματοδότησης διαφέρει από τον δανεισμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς κάθε χώρα θα συμβάλλει και θα ωφεληθεί από τα κοινά έργα.
Προτείνετε ότι όλες οι χώρες της ΕΕ πρέπει να είναι έτοιμες να βοηθήσουν οποιοδήποτε κράτος-μέλος σε περίπτωση επίθεσης. Πώς το βλέπετε αυτό;
Αυτό συνδέεται με το άρθρο 42.7 της Συνθήκης της Λισαβόνας, το οποίο επιβάλλει ηθική υποχρέωση βοήθειας μεταξύ των κρατών-μελών. Η ιστορία της Ουκρανίας δείχνει ότι η υποστήριξη μεταξύ των κρατών-μελών είναι κρίσιμη.
Υπολογίζεται ότι για την ετοιμότητα της ΕΕ θα χρειαστεί το 20% του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.
Αυτό το ποσοστό θα πρέπει να προγραμματιστεί στο επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) που αρχίζει το 2028. Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι ανάγκες για την αεράμυνα θα καλυφθούν άμεσα, καθώς οι προκλήσεις είναι ήδη παρούσες.
Κάθε κράτος-μέλος πρέπει να εξετάσει πώς θα ενισχύσει την αεράμυνά του, είτε μέσω εθνικών πόρων είτε μέσω κοινών αγορών, για να διασφαλίσει την ασφάλεια των πολιτών του.
