Γιάννης Χουβαρδάς: «Ζούμε σε μια εποχή παρακολούθησης των πάντων. Το ίδιο βίωνε και ο Δον Κάρλος»
Στην εποχή της ψηφιακής επανάστασης, η παρακολούθηση έχει γίνει ένα καθημερινό φαινόμενο. Από τις κοινωνικές πλατφόρμες που καταγράφουν τις προτιμήσεις μας μέχρι τις κυβερνητικές υπηρεσίες που παρακολουθούν τις δραστηριότητές μας, η αίσθηση ότι είμαστε διαρκώς στα μάτια κάποιου έχει γίνει σχεδόν φυσιολογική. Ο Γιάννης Χουβαρδάς, με την ενδελεχή του ανάλυση, μας καλεί να αναλογιστούμε τις συνέπειες αυτής της κατάστασης, παραλληλίζοντας την σύγχρονη εποχή με την εποχή του Δον Κάρλος.
Ο Δον Κάρλος, ο ήρωας του ομότιτλου έργου του Φρίντριχ Σίλερ, βίωσε μια εποχή που η εξουσία και οι πολιτικές ίντριγκες ήταν στο προσκήνιο. Στην αυλή της Ισπανίας, οι παρακολουθήσεις και οι κατασκοπείες ήταν καθημερινό φαινόμενο, με τις σχέσεις και τις συμμαχίες να διαμορφώνονται βάσει της πληροφορίας που αποκτούσαν οι ισχυροί. Η ζωή του Δον Κάρλος, γεμάτη από προδοσίες και πολιτικά παιχνίδια, αντικατοπτρίζει τις αγωνίες και τις ανησυχίες ενός ανθρώπου που ζει υπό τον διαρκή έλεγχο.
Η σύγχρονη παρακολούθηση, αν και μπορεί να φαίνεται πιο «αθώα» λόγω της τεχνολογίας, έχει τις ίδιες ρίζες: την επιθυμία για εξουσία και έλεγχο. Οι εταιρείες τεχνολογίας, οι κυβερνήσεις και άλλοι φορείς συλλέγουν δεδομένα για να κατανοήσουν καλύτερα τις συμπεριφορές μας, να προβλέψουν τις αντιδράσεις μας και να μας επηρεάσουν. Στην πραγματικότητα, η παρακολούθηση αυτή μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την ιδιωτικότητα και την ελευθερία μας.
Αναλογιζόμενοι την εποχή του Δον Κάρλος, μπορούμε να δούμε παραλληλίες με τη σύγχρονη κοινωνία. Οι άνθρωποι σήμερα, όπως και τότε, βιώνουν την πίεση του ελέγχου. Η ψηφιακή εποχή έχει προσφέρει νέες δυνατότητες, αλλά και νέες προκλήσεις. Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, για παράδειγμα, μπορεί να προσφέρει μια πλατφόρμα για την ελεύθερη έκφραση, αλλά ταυτόχρονα εκθέτει τους χρήστες σε παρακολούθηση και χειραγώγηση.
Η τεχνολογία έχει αναδείξει νέες μορφές παρακολούθησης, όπως οι αλγόριθμοι που παρακολουθούν τις διαδικτυακές μας συνήθειες και οι συσκευές που καταγράφουν τις συνομιλίες μας. Οι εταιρείες χρησιμοποιούν αυτές τις πληροφορίες για να στοχεύσουν διαφημίσεις, αλλά και για να επηρεάσουν την κοινή γνώμη. Η ερώτηση που προκύπτει είναι: Πόσο ελεύθεροι είμαστε πραγματικά όταν οι επιλογές μας καθορίζονται από εξωτερικούς παράγοντες;
Ο Χουβαρδάς μας προειδοποιεί ότι η παρακολούθηση αυτή δεν είναι απλώς μια τεχνολογική εξέλιξη, αλλά ένα κοινωνικό φαινόμενο που επηρεάζει την ανθρώπινη ψυχολογία και τις σχέσεις μας. Η αίσθηση ότι κάποιος μας παρακολουθεί μπορεί να οδηγήσει σε αυτολογοκρισία, περιορίζοντας την ελευθερία της έκφρασης και της δημιουργικότητας. Οι άνθρωποι μπορεί να διστάζουν να μοιραστούν τις απόψεις τους ή να εκφράσουν τις ανησυχίες τους, φοβούμενοι τις συνέπειες της παρακολούθησης.
Επιπλέον, η παρακολούθηση αυτή επηρεάζει και την πολιτική σκηνή. Όπως ο Δον Κάρλος βρέθηκε αντιμέτωπος με τις πολιτικές ίντριγκες της εποχής του, έτσι και σήμερα οι πολίτες πρέπει να είναι προσεκτικοί απέναντι στην πληροφόρηση που δέχονται και στις πληροφορίες που διαδίδονται. Η παραπληροφόρηση και η χειραγώγηση της κοινής γνώμης είναι φαινόμενα που μπορούν να διαμορφώσουν την πολιτική κατάσταση και να επηρεάσουν την δημοκρατία.
Η σύγκριση της σύγχρονης εποχής με την εποχή του Δον Κάρλος μας καλεί να αναλογιστούμε τις ευθύνες μας ως πολίτες. Πρέπει να αναγνωρίσουμε τη σημασία της προστασίας των προσωπικών μας δεδομένων και να είμαστε προσεκτικοί στην κατανάλωση πληροφοριών. Η εποχή της παρακολούθησης απαιτεί από εμάς να είμαστε ενημερωμένοι και να διεκδικούμε τα δικαιώματά μας στην ιδιωτικότητα και στην ελευθερία της έκφρασης.
Η ανάλυση του Γιάννη Χουβαρδά μας προσφέρει μια μοναδική προοπτική για να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας. Μέσα από την ιστορία του Δον Κάρλος, μπορούμε να δούμε τις διαχρονικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι στην αναζήτηση της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, σε μια εποχή όπου η παρακολούθηση είναι πιο διαδεδομένη από ποτέ.
