Η Θεσσαλία αποτελεί τον κύριο παραγωγικό τομέα της Ελλάδας. Δυστυχώς, η κυβέρνηση δεν έχει λάβει σωστά μέτρα προστασίας μετά τις καταστροφές που προκάλεσε ο κυκλώνας «Ιανός» το 2020. Τα έργα αποκατάστασης, ύψους 700 εκατομμυρίων ευρώ, αποδείχθηκαν αναποτελεσματικά και δεν παρέχουν καμία προστασία στην περιοχή.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Όταν τον περασμένο Σεπτέμβριο πλήγηκε η περιοχή από την καταιγίδα «Ντάνιελ», ήταν ήδη αργά. Χιλιάδες χωριά και περιουσίες καταστράφηκαν, 870.000 στρέμματα πλημμύρισαν, και 17 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Ένας χρόνος έχει περάσει από τότε, και ο Μητσοτάκης υποσχέθηκε και πάλι 3 δισεκατομμύρια ευρώ για ενίσχυση των πληγέντων περιοχών, ξεκινώντας από την επηρεασμένη Φαρκαδόνα. ωστόσο, όπως συνέβη μετά τις καταστροφές στην Εύβοια το 2021, η κυβέρνηση δεν έχει προχωρήσει σε ουσιαστικά βήματα. Αυτή τη στιγμή, η Θεσσαλία συνεχίζει να παλεύει με τις συνέπειες της καταιγίδας, περιμένοντας νέες βροχές, και τα πρόωρα έργα που έγιναν για την αντιπλημμυρική προστασία δεν επαρκούν καν για μικρότερες καταιγίδες από τον «Ντάνιελ».
Η κυβέρνηση δεν διαθέτει τη βούληση, την οργάνωση, την τεχνογνωσία και τα απαραίτητα χρήματα για να ασχοληθεί σοβαρά με τα ζητήματα των Θεσσαλών, ειδικότερα στους τομείς της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, οι οποίοι είναι η κύρια πηγή εισοδήματος της περιοχής. Έτσι, ο πρωθυπουργός συνεχώς υπόσχεται περισσότερα χρήματα, με σκοπό να κερδίσει χρόνο και να απομακρύνει την πίεση από την κατάσταση. Δημιουργεί την εντύπωση ότι όλες οι υποσχέσεις θα υλοποιηθούν σύντομα, ενώ πέρυσι ανακοίνωνε 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό το οποίο φέτος έκανε 3 δισεκατομμύρια.
Ομως, ελλείψει κυβερνητικών παρεμβάσεων, και άλλες περιοχές της Ελλάδας αποζητούν βελτιωτικές ενισχύσεις λόγω ανεπάρκειας στην Πολιτική Προστασία, με ζητήματα όπως οι πλημμύρες και οι πυρκαγιές, από τη Ρόδο μέχρι τον Έβρο και από την Εύβοια μέχρι την κατεστραμμένη Αττική.
Ο νέος περιφερειάρχης, Δημήτρης Κουρέτας, προσπάθησε να περιγράψει την κατάσταση στην Θεσσαλία κατά πρόσφατες δηλώσεις του, τονίζοντας ότι «η πλήρης αντιπλημμυρική προστασία της Θεσσαλίας θα απαιτούσε έργα αξίας 3 δισεκατομμυρίων ευρώ». Ωστόσο, η κυβέρνηση έχει προγραμματίσει τα 3 δισεκατομμύρια για πολλές άλλες δράσεις αποκατάστασης. Το ποσό που αφιερώνεται για την αντιπλημμυρική προστασία είναι πολύ μικρό.
Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα, μόλις πριν από 10 ημέρες ξεκίνησαν έργα αποκατάστασης ύψους 42 εκατομμυρίων ευρώ. Φαίνεται ότι η υλοποίηση της μελέτης που έγινε μετά την καταστροφή από τον «Ιανό» στην Καρδίτσα δεν έχει προχωρήσει καθόλου.
Προβληματικά έργα, όπως αυτά που αφορούν την υδρονομία στα βουνά, που θα συγκρατήσουν το νερό μέσω μικρών φραγμάτων και δεξαμενών, θα αρχίσουν τέλος το 2025. Ο Κουρέτας παραδέχθηκε ότι «τα μισά από τα έργα που είχαν προγραμματιστεί μετά τον “Ιανό” δεν έχουν προχωρήσει και έχουμε λάβει μόλις το 1/10 της αιτούμενης χρηματοδότησης των 500 εκατομμυρίων ευρώ.»
Το σχέδιο που απογοήτευσε
Λίγες ημέρες πριν από την ομιλία του Μητσοτάκη στο Βελλίδειο, επισκέφθηκε ξανά τη Θεσσαλονίκη, οδηγώντας σε υποσχέσεις. Στο Μέγαρο Μουσικής παρουσίασε την δημόσια ψηφιακή πλατφόρμα erga.gov.gr, που υποσχέθηκε ότι θα επιτρέπει στους πολίτες άμεση πρόσβαση στα σημαντικά έργα που ξεπερνούν το 1 εκατομμύριο ευρώ στη χώρα.
Ο Μητσοτάκης εξήγησε ότι «όταν αναλάβαμε, δεν γνωρίζαμε ποια είναι τα έργα που υλοποιούνται σε εθνικό, περιφερειακό ή δημοτικό επίπεδο. Χρειαζόταν λοιπόν μία πλατφόρμα για να μπορούμε να παρακολουθούμε και να λογοδοτούμε». Παρά το γεγονός ότι η λογοδοσία δεν είναι συνήθως προτεραιότητα της κυβέρνησης, πολλοί πολίτες αποφάσισαν να επισκεφτούν την πλατφόρμα από περιέργεια, αλλά βρήκαν αναπάντεχα λίγες εξελίξεις.
Η συγκεκριμένη ενότητα για τη Θεσσαλία δείχνει ότι οι επιπτώσεις της καταστροφής συνεχίζουν να πλήττουν την περιοχή, όπως το γεγονός που παρατηρείται με τους νεκρούς ψαριούς στον Παγασητικό. Μετά τη Θεσσαλονίκη, ο Μητσοτάκης επισκέφθηκε και τη Φαρκαδόνα για να υποσχεθεί «3 δισ. ευρώ για την ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας». Μολαταύτα, ελάχιστοι πίστεψαν ότι θα εκπληρωθούν αυτές οι υποσχέσεις, δεδομένων των γεγονότων.
Από τον Οκτώβριο 2023 μέχρι τον Δεκέμβριο, η κυβέρνηση προχώρησε στα εξής:
- Διαδικασίες κατεπείγουσας εκτέλεσης έργων λόγω καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
- 12/10/2023: Ανάληψη δράσης από το Υπουργείο Υποδομών για κατεπείγοντα έργα λόγω «Ντάνιελ» και «Εlias».
- 19/12/2023: Απόφαση υπουργού για να ανατεθούν καθήκοντα στην ΕΥΔΕ/ΚΣΣΥ.
Από τον Απρίλιο του 2024:
- Καθορισμός εργολαβιών και εισήγηση στο τεχνικό συμβούλιο.
- Έγκριση εξαίρεσης από περιβαλλοντική αδειοδότηση.
- Ένταξη έργων στο Ταμείο Ανάκαμψης.
Μέσα στο Μάιο του 2024:
- Πρόσκληση οικονομικών φορέων.
- Υποβολή προσφορών και δικαιολογητικών.
- Απόφαση υπουργού για έγκριση.
Ιούνιος 2024:
- Έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
- Έλεγχος από επιτροπή της Βουλής.
- Υπογραφή συμβάσεων.
Οι… κατεπείγουσες διαδικασίες έχουν αποφέρει, έναν χρόνο μετά, το εξής απτό αποτέλεσμα: τίποτα!
Το ποσό των 1,4 δισεκατομμυρίων ευρώ που έχουν εξαγγελθεί, με 30 εκατομμύρια για σχολικές υποδομές, 462 εκατομμύρια για το σιδηροδρομικό δίκτυο και 892 εκατομμύρια για οδικές υποδομές είναι, στην πλειονότητά του, απλώς υποσχέσεις. Μόνο μικροεργασίες έχουν γίνει και κανένα έργο ουσίας δεν έχει υλοποιηθεί, ενώ τα χρονοδιαγράμματα έχουν ήδη αποκλίνουσες πορείες.
Απουσία ελέγχου στα προβληματικά έργα
Μέσα από τη νέα πλατφόρμα, η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι υπήρξαν εκατοντάδες προβλήματα σε έργα που είχαν υλοποιηθεί στο παρελθόν. Οι αστοχίες συνοψίζονται ανά νομό και απαιτούν επεμβάσεις, ειδικά σε οδικά έργα και γέφυρες:
- Τρίκαλα: 241 προβλήματα, 40 γέφυρες, 34 χλμ. επεμβάσεων.
- Λάρισα: 120 προβλήματα, 28 γέφυρες, 31 χλμ. επεμβάσεων.
- Μαγνησία: 309 προβλήματα, 18 γέφυρες, 19 χλμ. επεμβάσεων.
- Καρδίτσα: 257 προβλήματα, 16 γέφυρες, 30 χλμ. επεμβάσεων.
- Φθιώτιδα: 17 προβλήματα, 4 γέφυρες, 11 χλμ. επεμβάσεων.
- Εύβοια: 57 προβλήματα, 4 γέφυρες, 34 χλμ. επεμβάσεων.
Σύμφωνα με τα δεδομένα, μετά τον «Ντάνιελ» προκύπτουν 1.009 θέσεις επέμβασης στο οδικό δίκτυο, με συνολικό κόστος για τις απαιτούμενες παρεμβάσεις ύψους 892 εκατομμυρίων ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι οι Έλληνες φορολογούμενοι θα κληθούν να αποζημιώσουν ξανά έργα για τα οποία ήδη έχουν πληρώσει. Σύμφωνα με δηλώσεις του Μητσοτάκη και του Αγοραστού, πάνω από 700 εκατομμύρια ευρώ είχαν δαπανηθεί μόνο για την αποκατάσταση ζημιών λόγω «Ιανού».
Είναι αναγκαίο να ρωτήσουμε ποιος έλεγχος έχει πραγματοποιηθεί από την κυβέρνηση για να διερευνηθούν οι λόγοι των ζημιών. Υπάρχουν διαδικασίες που ενημερώνουν τους φορολογούμενους γιατί ούτε καν οι νεότεροι δρόμοι και γέφυρες άντεξαν; Όχι, και το ίδιο συμβαίνει και με τα αντιπλημμυρικά έργα που είχαν γίνει μετά τον «Ιανό».
Η κυβέρνηση σκοπεύει απλά να προχωρήσει σε νέα έργα, τα οποία και πάλι θα υποστούν καταστροφές με την πρώτη καταιγίδα, κάτι που θα αναγκάσει τους πολίτες να πληρώσουν ξανά για την αποκατάσταση ύστερα από 3 ή 5 χρόνια, όταν μια νέα κακοκαιρία πλήξει τη χώρα, όπως λέγεται ότι συμβαίνει κάθε 1.000 χρόνια.
Πρόσφατα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε έργα που βρίσκονται σε διαδικασία υλοποίησης, καθώς και αυτά που έχουν προγραμματισθεί για την υδρονομία στην ορεινή περιοχή, υποσχόμενη συνολική διάθεση 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, μέχρι σήμερα έχει δαπανηθεί μόλις 50 εκατομμύρια ευρώ, αφήνοντας την περιοχή έρμαιο στις καιρικές συνθήκες, ενώ υπάρχει κίνδυνος καταιγίδων και αυτό το φθινόπωρο.
Από την Φαρκαδόνα, ο Μητσοτάκης δήλωσε: «θυμάμαι πολύ καλά τις ημέρες που πέταξα με το ελικόπτερο πάνω από τις πλημμυρισμένες εκτάσεις, και ειδικά τη Φαρκαδόνα. Ενώ σήμερα φαίνεται ότι όλα είναι καλά, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι οι ζημιές και οι πληγές είναι ακόμα εδώ.»
Ο ίδιος κατανοεί πολύ καλά πως, σε έναν χρόνο, έχουν γίνει μόνο επιφανειακές επισκευές. Πολλές οικογένειες περιμένουν ακόμα τις αποζημιώσεις που είχαν υποσχεθεί νωρίτερα. Η απελπισία στις κοινότητες, όπως στον Βλοχό Καρδίτσας, επιδεινώνεται, και ούτε οι δεσμεύσεις για την αποκατάσταση της σιδηροδρομικής γραμμής Λάρισας – Μαγνησίας δεν έχουν υλοποιηθεί.
Κενές υποσχέσεις στους αγρότες και κτηνοτρόφους
Η κατάσταση είναι επίσης απογοητευτική στον τομέα της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Μετά τον «Ντάνιελ», η κυβέρνηση υποσχέθηκε δωρεάν αντικατάσταση ζωικού κεφαλαίου και στάβλων, καθώς και πλήρη αποζημίωση στους αγρότες που οι καλλιέργειές τους δεν μπορούν να καλλιεργηθούν λόγω φερτών υλικών. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, κανένας αγρότης ή κτηνοτρόφος δεν έχει λάβει αυτές τις αποζημιώσεις. Η κατάσταση αυτή έχει προκαλέσει καταγγελίες από την αντιπολίτευση, που ανησυχεί για την προγραμματισμένη πλήρωση των υποχρεώσεων.
Εννέα μήνες μετά τις καταστροφές, οι άδειες επισκευής ή αντικατάστασης σπιτιών και εγκαταστάσεων στη Θεσσαλία παραμένουν στα αναμονής, καταλήγοντας σε μη υλοποίηση των άτοκων δανείων με κρατική εγγύηση. «Μιλάμε για συνολικούς πόρους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ που θα χρησιμοποιηθούν για την αποκατάσταση της Θεσσαλίας, με περίπου 1,5 δισεκατομμύρια για στήριξη και αποκατάσταση και άλλα 1,5 δισεκατομμύρια για έργα υποδομής από το Υπουργείο Οικονομικών», δήλωσε ο πρωθυπουργός.
Ωστόσο, η πλειονότητα των χρημάτων αυτών έχει δαπανηθεί για επείγουσες αποζημιώσεις, πρόχειρα έργα και επιδιορθώσεις για τη διασφάλιση της κυκλοφορίας μεταξύ των πληγέντων περιοχών.
*Πηγή: εφημερίδα «Κυριακάτικη Δημοκρατία»
