Σήμερα, την τελευταία ημέρα του Νοεμβρίου, ο Αρκάς στέλνει τις ευχές του στους εορτάζοντες. Γιορτάζουν όσοι φέρουν τα ονόματα: Ανδρέας, Αντρέας, Ανδρίκος, Αντρίκος, Ανδριάνα, Ανδρούλα, Ανδριανή και Άντρια.
Άγιος Ανδρέας ο Απόστολος, ο Πρωτόκλητος
Ο Ανδρέας, γνωστός και ως Ανδρεύς ή Ανδρείας, ήταν ο αδελφός του Σίμωνα Πέτρου και ένας από τους δώδεκα Αποστόλους του Χριστού. Σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη, ήταν ο πρώτος που κλήθηκε από τον Χριστό να γίνει Απόστολος, γι’ αυτό και στην ορθόδοξη παράδοση συχνά αναφέρεται ως «Πρωτόκλητος».
Η Καινή Διαθήκη δεν παρέχει πολλές πληροφορίες για τη ζωή του, ενώ οι σχετικές παραδόσεις και θρύλοι άρχισαν να αναπτύσσονται από τον 3ο αιώνα και ιδιαίτερα κατά τους 8ο και 9ο αιώνα. Σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση, θεωρείται ιδρυτής της Εκκλησίας του Βυζαντίου, που αργότερα ονομάστηκε Κωνσταντινούπολη, και οι Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως θεωρούνται διάδοχοί του.
Ο Ανδρέας έχει ελληνικό όνομα που προέρχεται από τη λέξη ἀνδρεία, που σημαίνει γενναιότητα. Αυτό το όνομα φαίνεται ότι ήταν διαδεδομένο μεταξύ των Εβραίων και άλλων εξελληνισμένων πληθυσμών της Ιουδαίας. Δεν υπάρχουν μαρτυρίες για κάποιο άλλο όνομά του, εβραϊκό ή αραμαϊκό.
Γεννήθηκε μεταξύ του 5ου και 10ου μ.Χ. στην πόλη Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας. Οι γονείς του ήταν ο Ιωνάς ή Ιωάννης και η Ιωάννα. Ο Ανδρέας και ο αδελφός του Πέτρος εργάζονταν ως ψαράδες στη λίμνη της Τιβεριάδος, και όταν κλήθηκαν να ακολουθήσουν τον Χριστό, Εκείνος τους είπε ότι θα τους κάνει «ἁλιεῖς ἀνθρώπων».
Η ζωή του Ανδρέα, από την Σταύρωση μέχρι την Ανάσταση και την Ανάληψη, υπήρξε σχεδόν ταυτόσημη με αυτήν των άλλων μαθητών. Ο Ανδρέας ήταν αυτός που ανέφερε στον Χριστό για το παιδί με τα ψωμιά και τα ψάρια, ενώ όταν ο Φίλιππος ήθελε να ενημερώσει τον Χριστό για κάποιους Έλληνες που ήθελαν να Τον δουν, το είπε πρώτα στον Ανδρέα. Ήταν επίσης ένας από τους τέσσερις μαθητές που ρώτησαν τον Ιησού στο Όρος των Ελαιών για τα σημεία της Δεύτερης Παρουσίας Του.
Η Πάτρα, το μαρτύριο και η σταύρωση
Από την Πάτρα, ο Ανδρέας κήρυττε σε ολόκληρη την Αχαΐα την εποχή που ανθύπατος ήταν ο Αιγεάτης. Εκεί, η διδασκαλία του απέφερε καρπούς και με τις προσευχές του θεράπευσε θαυματουργικά πολλούς ασθενείς. Μια από αυτές τις θαυματουργές θεραπείες ήταν και αυτή της Μαξιμίλλας, συζύγου του ανθύπατου Αιγεάτου, η οποία πίστεψε στον Χριστό μετά την ίαση της από σοβαρή ασθένεια.
Η πίστη της Μαξιμίλλας προκάλεσε την οργή του ανθύπατου, ο οποίος, με την υποκίνηση ειδωλολατρών ιερέων, συνέλαβε τον Ανδρέα και τον οδήγησε στο μαρτύριο με σταυρικό θάνατο, πιθανώς κατά τη διάρκεια του διωγμού του Νέρωνα. Το μαρτύριο του υπολογίζεται ότι συνέβη γύρω στο 60 μ.Χ., αν και η παράδοση που αναφέρει ότι σταυρώθηκε στην Πάτρα θεωρείται από ορισμένους Δυτικούς ως «μεταγενέστερη και αναξιόπιστη».
Πρώιμα κείμενα, όπως οι «Πράξεις του Ανδρέα», περιγράφουν ότι ο Ανδρέας δέθηκε σε έναν σταυρό παρόμοιο με αυτόν του Ιησού, και δεν καρφώθηκε, γεγονός που προσθέτει μια ιδιαίτερη διάσταση στην ιστορία του μαρτυρίου του.
