Με την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις 5 Νοεμβρίου 2024, οι πολιτικοί του αντίπαλοι και πρώην συνεργάτες του τον χαρακτηρίζουν από αυταρχικό και ψεύτη μέχρι φασίστα. Αν ισχύει το τελευταίο, αυτό θα συνιστούσε μια κοσμοϊστορική εξέλιξη, μόλις 80 χρόνια μετά την ήττα του φασισμού. Είναι όμως ο Τραμπ φασίστας;
Ο Μπράιαν Πάλμερ, ένας από τους πιο σημαντικούς ιστορικούς στις Ηνωμένες Πολιτείες και προερχόμενος από την Αριστερά, επισημαίνει ότι πολλοί στην αριστερά επαναλαμβάνουν την άποψη πως ο Τραμπ, που συχνά συγκρίνεται με τον Χίτλερ, είναι το νέο και πανταχού παρόν πρόσωπο του αμερικανικού φασισμού, ο ηγέτης ενός ολοκληρωτικού κινήματος.
Ο Πάλμερ αναγνωρίζει ότι ο Τραμπ υιοθετεί πολλές από τις ιδέες που συνδέονται με τον φασισμό. «Το γεγονός ότι ο Τραμπ υποστηρίζει ρατσιστικές, μισογυνιστικές και αντικομμουνιστικές απόψεις, προωθώντας τα δικαιώματα των πλουσίων, είναι προφανές. Για πολλούς, αυτό ορίζει τον φασισμό: είναι το μόνο που αποδοκιμάζει ένας προοδευτικός πολίτης», λέει χαρακτηριστικά, αποκαλώντας τον Τραμπ «αξιοθρήνητο».
Ωστόσο, ο Πάλμερ τονίζει ότι οι φιλοδοξίες του Τραμπ δεν ταιριάζουν απόλυτα με μια φασιστική ατζέντα. Δεν φαίνεται να είναι ακριβώς όπως οι Χίτλερ ή Μουσολίνι. «Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τον Χίτλερ να αφιερώνει χρόνο για να εμπορεύεται φτηνά προϊόντα ή να πουλάει υπερτιμημένα προϊόντα», αναφέρει ο ιστορικός.
Επιπλέον, οι φασίστες παραδοσιακά χρησιμοποιούν την οικονομική πολιτική για να προετοιμάσουν και να διεξάγουν πόλεμο. Ο Τραμπ, αντίθετα, φαίνεται να αποφεύγει τον ανοιχτό πόλεμο, αν και είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη όπου κρίνει απαραίτητο.
Ο Πάλμερ σημειώνει ότι, παρά τις ομοιότητες, όπως η υποκίνηση του όχλου από τον Τραμπ να εισβάλει στο Κογκρέσο στις 6 Ιανουαρίου 2022, υπάρχουν θεμελιώδεις διαφορές. «Ο Τραμπ ήταν στην εξουσία αλλά δεν μπορούσε να φέρει εις πέρας μια πλήρη εξέγερση», λέει, προσθέτοντας ότι οι φασίστες δεν θα επέτρεπαν ποτέ να απειληθεί η εξουσία τους από εκλογικές διαδικασίες.
Σχολιάζοντας τη στάση της αριστεράς, ο Πάλμερ αναφέρει ότι πολλοί ισχυρίζονται ότι με την άφιξη του Τραμπ, «ο φασισμός είναι ήδη εδώ». Ωστόσο, προειδοποιεί ότι αυτή η αδιάκριτη επισήμανση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δικαιολογήσει την υποταγή στις υπάρχουσες πολιτικές δομές. «Η φιλελεύθερη τάξη πρέπει να στηριχθεί εκλογικά και ένα πρόγραμμα της ταξικής πάλης εκτρέπεται», σημειώνει.
«Αυτό που υποκινεί το κεφάλαιο οικονομικά, ο Τραμπ το τροφοδοτεί πολιτικά», προσθέτει ο Πάλμερ, αναγνωρίζοντας ότι το αποτέλεσμα είναι «αποκρουστικό και επικίνδυνο, αποτελώντας ένα πολιτικό συνονθύλευμα που περιέχει στοιχεία φασισμού». Ο ιστορικός προειδοποιεί ότι η πολιτική πρακτική που ακολουθείται από την αριστερά έχει πολλά προβλήματα.
Συνοψίζοντας, ο Πάλμερ υπογραμμίζει ότι το ζήτημα δεν είναι αν ο Τραμπ φέρνει τον φασισμό στην Αμερική, αλλά πώς η διακυβέρνησή του εντείνει την κρίση που ήδη υπάρχει στον καπιταλισμό, επιταχύνοντας τις αντιφάσεις του. «Η ηγεσία του Τραμπ στερείται της σταθερότητας που είναι χαρακτηριστική του φασισμού», καταλήγει.
