Είναι Νοέμβριος του 1992 και οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στην κορυφή της ισχύος τους, καθώς ο κομμουνισμός έχει υποστεί ήττα. Το τείχος του Βερολίνου έχει γκρεμιστεί, η Σοβιετική Ένωση έχει διαλυθεί, και η Ρωσία έχει γίνει πειραματόζωο για τις πολιτικές της ελεύθερης αγοράς μέσω της θεραπείας σοκ.
Η απελευθέρωση της κινεζικής οικονομίας έχει ανοίξει νέες ευκαιρίες για τις αμερικανικές πολυεθνικές, οι οποίες μπορούν να αναθέτουν την παραγωγή σε τρίτες χώρες. Έτσι, έχει ξεκινήσει μια νέα εποχή παγκοσμιοποίησης με κυρίαρχη την αμερικανική επιρροή.
Η αμφισβητούμενη υπεροχή των ΗΠΑ
Δύο φιλελεύθεροι διεθνιστές, ο Τζορτζ Μπους και ο Μπιλ Κλίντον, αγωνίζονται για την προεδρία. Ο Κλίντον, τελικά, κερδίζει τον εν ενεργεία Ρεπουμπλικανό πρόεδρο Μπους. Από τότε που ο Κλίντον έγινε ο πρώτος baby boomer που ανέλαβε τον Λευκό Οίκο, έχουν περάσει 32 χρόνια.
Καθώς οι Αμερικανοί ετοιμάζονται να ψηφίσουν την Τρίτη, γνωρίζουν ότι η χώρα τους παραμένει η μεγαλύτερη οικονομία και η πιο ισχυρή στρατιωτική δύναμη παγκοσμίως. Ωστόσο, η αμερικανική υπεροχή δεν είναι πια δεδομένη, και η μονοπολική νέα παγκόσμια τάξη, που διαφημιζόταν από τον Μπους το 1991, έχει καταρρεύσει.
Στη δεκαετία του 1990, υπήρξε η προσδοκία ενός κόσμου χωρίς κρατικά σύνορα, όπου τα χρήματα, τα αγαθά και οι άνθρωποι θα μπορούσαν να κινούνται ελεύθερα. Οι περιορισμοί στο κεφάλαιο καταργήθηκαν και οι ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες καθόριζαν τα επιτόκια, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου θα κατήργησε τους εμπορικούς φραγμούς.
Αποτυχία της νεοφιλελεύθερης ουτοπίας
Ωστόσο, η πραγματικότητα αποδείχθηκε διαφορετική. Η νεοφιλελεύθερη ουτοπία δεν υλοποιήθηκε ποτέ, όπως επισημαίνει άρθρο του Guardian. Η ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων και η ελάχιστη ρύθμιση οδήγησαν σε τοπικές κρίσεις που εξελίχθηκαν σε παγκόσμια προβλήματα, όπως η τραπεζική κρίση του 2008.
Η Κίνα εξελίχθηκε σε μια πολύ μεγαλύτερη και ισχυρότερη οικονομία απ’ ό,τι είχαν προβλέψει οι ΗΠΑ. Ο ΠΟΕ δεν κατάφερε να διαπραγματευτεί νέες εμπορικές συμφωνίες, ενώ οι ψηφοφόροι εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για την αργή ανάπτυξη, την αποβιομηχάνιση και τη μαζική μετανάστευση. Η πανδημία COVID-19 αποκάλυψε τις αδυναμίες των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού.
Η επιστροφή του εθνικού κράτους συνοδεύτηκε από ενεργητικές βιομηχανικές πολιτικές και προστατευτισμό. Το όραμα του Μπους για έναν κόσμο υπό την ηγεσία των ΗΠΑ δεν άντεξε περισσότερο από μια δεκαετία.
Η Ρωσία και οι BRICS
Η πρόσφατη σύνοδος κορυφής των BRICS στο Καζάν, την οποία φιλοξένησε ο Βλαντιμίρ Πούτιν, είναι ένα σημάδι των αλλαγών που συμβαίνουν. Η ομάδα, που αρχικά περιλάμβανε πέντε χώρες (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική), υποδέχθηκε τέσσερα νέα μέλη: την Αίγυπτο, την Αιθιοπία, το Ιράν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Περισσότερες από δύο δωδεκάδες χώρες, όπως η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία και η Ινδονησία, ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν. Ο Πούτιν στέλνει το μήνυμα ότι, παρά τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η Ρωσία δεν είναι απομονωμένη.
Όποιος και να κερδίσει, θα αντιμετωπίσει μια αλλαγή στην ισχύ της παγκόσμιας οικονομίας.
Προς το παρόν, η φιλοδοξία του Πούτιν να δημιουργήσει ένα νόμισμα των BRICS ως αντίπαλο του δολαρίου δεν φαίνεται ρεαλιστική. Το δολάριο παραμένει σταθερό και εύκολα μετατρέψιμο, ενώ χώρες όπως η Ινδία, η Βραζιλία και η Νότια Αφρική δεν επιθυμούν να διακόψουν τις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ.
Η σημασία της συνόδου στο Καζάν
Η σύνοδος στο Καζάν έχει τρεις βασικούς λόγους σημασίας. Πρώτον, αποδεικνύει ότι οι κυρώσεις δεν έχουν οδηγήσει στην κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας. Η Κίνα και η Ινδία είναι σημαντικοί πελάτες για το ρωσικό πετρέλαιο, και η εγχώρια οικονομία της Ρωσίας έχει αποδειχθεί ανθεκτική.
Δεύτερον, οι μεγαλύτερες αναδυόμενες αγορές δεν είναι διατεθειμένες να υποκύψουν στις δυτικές πιέσεις. Αυτό ισχύει και για την Κίνα, η οποία ανησυχεί για το ενδεχόμενο αποκλεισμού από τις δυτικές αγορές. Οι ΗΠΑ, ανεξαρτήτως του ποιος θα είναι ο νικητής των εκλογών, φαίνεται ότι θα συνεχίσουν να επιβάλλουν δασμούς και περιορισμούς.
Τέλος, η σύνοδος στο Καζάν αναδεικνύει την αυξανόμενη επιρροή και την ανυπομονησία του παγκόσμιου Νότου, ο οποίος αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη μερίδα του παγκόσμιου πληθυσμού και ένα συνεχώς αυξανόμενο μερίδιο της παγκόσμιας οικονομίας.
Η αμφισβήτηση της δυτικής κυριαρχίας
Η νέα παγκόσμια τάξη υποτίθεται ότι θα έφερνε ευημερία για όλους, αλλά απέτυχε να το πετύχει. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η πρόοδος στην καταπολέμηση της παγκόσμιας φτώχειας έχει σταματήσει λόγω των πολέμων, της αύξησης του χρέους, της πανδημίας και της κλιματικής αλλαγής. Οι πλούσιες χώρες είναι ανίκανες ή απρόθυμες να αντιμετωπίσουν αυτή την πολυκρίση.
Η G7 και η Δύση γενικότερα συμπεριφέρονται σαν να διατηρούν την ίδια ισχύ που είχαν το 1944, όταν ιδρύθηκαν η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ωστόσο, η παγκόσμια οικονομία έχει αλλάξει δραματικά. Όποιος και αν κερδίσει τις εκλογές για τον Λευκό Οίκο, η κυριαρχία της Δύσης αμφισβητείται όπως δεν έχει συμβεί τα τελευταία 500 χρόνια.
