Η Μέση Ανατολή βρίσκεται και πάλι σε κρίσιμη κατάσταση, μόλις έξι μήνες μετά την τελευταία μεγάλη αναταραχή, και αυτή τη φορά φαίνεται πιο κοντά σε μια νέα σύγκρουση από ποτέ.
Η απάντηση του Ισραήλ, το οποίο υποστηρίζεται ανοιχτά από τις ΗΠΑ και άλλους δυτικούς συμμάχους, στο πρόσφατο πυραυλικό πλήγμα του Ιράν θα είναι καθοριστική για την κατάσταση στην περιοχή. Το Ιράν, που έχει φιλοδοξίες στον τομέα των πυρηνικών, αντιμετωπίζει εσωτερικές προκλήσεις, και η αντίδρασή του θα μπορούσε να κρίνει την κλίμακα της επόμενης στρατηγικής κλιμάκωσης.
Εν μέσω αυτών των γεωπολιτικών εντάσεων, οι προσεχείς αμερικανικές εκλογές στις 5 Νοεμβρίου προσθέτουν μια ακόμη διάσταση στην ήδη τεταμένη κατάσταση. Υπάρχει αβεβαιότητα για το αν αυτή η συγκυρία θα οδηγήσει σε έναν οριστικό «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» στην περιοχή.
Η ακροδεξιά κυβέρνηση του Νετανιάχου στο Ισραήλ επιδιώκει πλέον ανοιχτά μια στρατηγική επιθέσεων, με τη στήριξη ή τη σιωπηρή ανοχή των συμμάχων της, προβάλλοντας το αφήγημα της «κλιμάκωσης για αποκλιμάκωση». Ωστόσο, δεν έχει παρουσιαστεί κάποιο μακροπρόθεσμο σχέδιο για την επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος, το οποίο παραμένει το πιο ακανθώδες ζήτημα στην περιοχή.
Στο μεταξύ, η στρατηγική εμπλοκής του Ισραήλ έχει αλλάξει, με στόχο την αποκατάσταση της εικόνας της Μοσάντ και την επέκταση του μετώπου κατά του «Άξονα της Αντίστασης», που υποστηρίζεται από το Ιράν. Η κατάσταση στην αιματοβαμμένη Λωρίδα της Γάζας, που προκλήθηκε από την επίθεση της Χαμάς, έχει οδηγήσει το Ισραήλ να επεκτείνει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις και στο νότιο Λίβανο, πλήττοντας και το κέντρο της Βηρυτού, με στόχο τη Χεζμπολάχ.
Η κυβέρνηση Νετανιάχου, εν μέσω διεθνούς κατακραυγής για τις επιθέσεις στη Γάζα, εντείνει τα αεροπορικά πλήγματα κατά φιλοϊρανικών πολιτοφυλακών στη Συρία και την Υεμένη, προσπαθώντας να ενισχύσει τη δημοτικότητά της.
Ενδεικτικά, το Ισραήλ έχει ονομάσει την επιχείρηση εξόντωσης του Χασάν Νασράλα «Νέα Τάξη», στοχεύοντας στον ηγέτη της Χεζμπολάχ, ο οποίος θεωρείται «αιχμή του δόρατος» των περιφερειακών πληρεξουσίων του Ιράν.
Γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου δήλωσε πρόσφατα από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ότι η εποχή του κατευνασμού του Ιράν πρέπει να τελειώσει. Υποστήριξε ότι το Ισραήλ έχει τη δυνατότητα να πλήξει οποιοδήποτε σημείο στο Ιράν και σε όλη τη Μέση Ανατολή.
Αυτός ο ισχυρισμός συνοδεύτηκε από την παρουσίαση δύο χαρτών, με τον έναν να απεικονίζει τους σουνίτες συμμάχους του Ισραήλ και τον άλλον να περιλαμβάνει χώρες όπως η Συρία, το Ιράκ και το Ιράν, που θεωρούνται «κατάρα» για την περιοχή.
Η πρωτοβουλία IMEC, που συνδέει την Ινδία με τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη, θεωρείται ανταγωνιστική προς την κινεζική «Πρωτοβουλία Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος». Το σχέδιο αυτό, που υπογράφηκε πέρυσι, περιλαμβάνει συνεργασίες μεταξύ των ΗΠΑ, της Ινδίας, των ΗΑΕ και άλλων κρατών, με στόχο την ενίσχυση των εμπορικών και ενεργειακών σχέσεων.
Υψηλό διακύβευμα, μείζονες προκλήσεις
Η κατάσταση στην περιοχή είναι περίπλοκη, καθώς οι γεωπολιτικοί παίκτες όπως η Ρωσία και η Κίνα έχουν τα δικά τους συμφέροντα. Η Ρωσία, για παράδειγμα, φαίνεται να είναι ενήμερη για τις κινήσεις του Ιράν και του Ισραήλ, ενώ η Κίνα προωθεί τις σχέσεις του Ιράν με αραβικές χώρες.
Οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν προκαλέσει ανησυχίες για την πιθανότητα ενός περιφερειακού πολέμου, ιδιαίτερα καθώς οι χώρες αυτές είναι ήδη απασχολημένες με άλλες κρίσεις. Η Τουρκία, υπό την ηγεσία του Ερντογάν, φαίνεται να είναι σε επιφυλακή για τις κινήσεις του Ισραήλ, υπονοώντας ότι μπορεί να είναι ο επόμενος στόχος.
Η Ευρώπη σε νέες «Συμπληγάδες»
Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρώπη παραμένει εγκλωβισμένη σε ρόλο θεατή, καθώς οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή προκαλούν νέες ανθρωπιστικές κρίσεις και μεταναστευτικές ροές. Οι χώρες όπως η Κύπρος και η Ελλάδα αναμένονται να επηρεαστούν άμεσα από αυτές τις εξελίξεις.
Η γεωπολιτική ένταση έχει ήδη οδηγήσει σε αύξηση των τιμών του πετρελαίου, προμηνύοντας δύσκολους καιρούς για την Ευρώπη, η οποία αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως η άνοδος της ακροδεξιάς και η κρίση κόστους ζωής. Στο πολιτικό σκηνικό των ΗΠΑ, οι υποψήφιοι για τις εκλογές προβάλλουν διαφορετικά σενάρια για το μέλλον της παγκόσμιας ειρήνης.
