Η «ζώνη Σένγκεν» θεωρητικά εξασφαλίζει ανοιχτά σύνορα και ελεύθερες μετακινήσεις χωρίς ελέγχους διαβατηρίων. Ωστόσο, στη Γερμανία, οι πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις και οι τρομοκρατικές επιθέσεις φαίνεται να οδηγούν σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Η υπουργός Εσωτερικών, Νάνσι Φέζερ, δήλωσε τη Δευτέρα ότι «μέχρι να εξασφαλίσουμε καλύτερη προστασία των συνόρων με βάση το κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου, πρέπει να προστατεύσουμε τα εθνικά μας σύνορα».
Η Φέζερ υποστηρίζει ότι η επιβολή ελέγχων θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τον αριθμό των αιτούντων άσυλο, καθώς και να συμβάλει στην καταπολέμηση της ισλαμιστικής τρομοκρατίας και του διασυνοριακού εγκλήματος.
Από την ερχόμενη Δευτέρα, θα πραγματοποιούνται έλεγχοι στα ταξιδιωτικά έγγραφα των ατόμων που εισέρχονται στη Γερμανία με αυτοκίνητο, λεωφορείο ή τρένο από πέντε γειτονικές χώρες της Σένγκεν: Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο και Δανία. Παρόμοιοι έλεγχοι έχουν ήδη ξεκινήσει στα σύνορα με την Πολωνία, την Τσεχία, την Ελβετία και την Αυστρία. Το υπουργείο Εσωτερικών εκτιμά ότι ήδη έχουν εντοπιστεί 30.000 άτομα που δεν είχαν δικαίωμα εισόδου στη χώρα λόγω αυτών των ελέγχων.
Συστηματικοί έλεγχοι για δύο χρόνια;
Έχουν γίνει γνωστές λεπτομέρειες σχετικά με τη συχνότητα και την ένταση των ελέγχων. Ωστόσο, παραμένει αβέβαιο αν αυτοί οι έλεγχοι συμμορφώνονται με τις διατάξεις της «Ζώνης Σένγκεν» και του ευρωπαϊκού δικαίου. Σύμφωνα με τις τρέχουσες εκτιμήσεις, οι έλεγχοι θα διαρκέσουν αρχικά έξι μήνες και μπορεί να παραταθούν έως και δύο χρόνια, εφόσον υπάρξει συγκεκριμένη απειλή για την εθνική ασφάλεια.
Η Γερμανία βρίσκεται στο κέντρο της Ευρώπης και έχει κοινά σύνορα με εννέα χώρες. Το ερώτημα είναι αν οι συνοριακοί έλεγχοι θα προκαλέσουν καθυστερήσεις, αποθαρρύνοντας τους ταξιδιώτες και ενδεχομένως επηρεάζοντας την γερμανική οικονομία. Επιπλέον, τα μέτρα αυτά αφορούν 240.000 ανθρώπους που καθημερινά μετακινούνται στη Γερμανία για επαγγελματικούς λόγους.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ, χαρακτήρισε την επιβολή συνοριακών ελέγχων «απαράδεκτη» και δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα προχωρήσει σε επείγουσες διαβουλεύσεις με τις χώρες που επηρεάζονται. Στην Αυστρία, η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι δεν θα δεχθεί τους μετανάστες που δεν γίνονται δεκτοί στη Γερμανία, με τον υπουργό Εσωτερικών Γκέρχαρντ Κάρνερ να τονίζει ότι «αυτός είναι ο νόμος, δεν υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης».
Ρεαλπολιτίκ αντί για κοινές λύσεις;
Ο αναλυτής του European Policy Center, Αλμπέρτο Χορστ Νάιντχαρντ, προειδοποιεί ότι μπορεί να προκληθεί συμφόρηση στα σύνορα, εφόσον μια χώρα αποτρέπει την είσοδο μεταναστών, οι οποίοι όμως δεν γίνονται δεκτοί ούτε από τις γειτονικές χώρες. Ο πιο σοβαρός κίνδυνος, σύμφωνα με τον Νάιντχαρντ, είναι ότι αυτή η κίνηση μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις και ανάλογες πρακτικές από χώρες όπως η Γαλλία και η Ολλανδία, οι οποίες ακολουθούν περιοριστική πολιτική στο μεταναστευτικό. Η αναζήτηση μεταρρυθμίσεων για μια κοινή μεταναστευτική πολιτική μπορεί να αντικατασταθεί από βραχυπρόθεσμες πολιτικές επιλογές και εθνικά συμφέροντα.
Πολλοί παρατηρητές σημειώνουν ότι η στάση της Γερμανίας σχετικά με το προσφυγικό έχει αλλάξει ριζικά από την περίοδο της «προσφυγικής κρίσης» το 2015, όταν η χώρα είχε υποδεχθεί εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, κυρίως από τη Συρία. Σύμφωνα με τον Αλμπέρτο Χορστ Νάιντχαρντ, οι προγραμματισμένοι έλεγχοι θεωρούνται «περισσότερο πολιτικό μήνυμα προς τους ψηφοφόρους, παρά μια ουσιαστική απάντηση στους κινδύνους που επικαλείται η κυβέρνηση.
Deutsche Welle
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
