Κάθε χρόνο, εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από βακτηριακές λοιμώξεις, παρά την εφαρμογή αντιβιοτικών. Αυτό συμβαίνει διότι τα φάρμακα συχνά δεν είναι πια αποτελεσματικά, καθώς τα βακτήρια έχουν αναπτύξει αντοχή. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η ανθεκτικότητα των βακτηρίων στα αντιβιοτικά προκάλεσε περίπου 1,27 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως το 2019.
Η διαφορά μεταξύ αντοχής στα αντιβιοτικά και μικροβιακής αντοχής
Αυτή την εβδομάδα, με αφορμή την εβδομάδα ευαισθητοποίησης που έχει κηρύξει ο ΠΟΥ από τη Δευτέρα, 18 Νοεμβρίου, εστιάζουμε στην αντοχή των βακτηρίων στα αντιβιοτικά. Ο όρος «μικροβιακή αντοχή» (ΜΑ) περιλαμβάνει όλους τους τύπους μικροοργανισμών, όπως βακτήρια, ιούς, μύκητες και παράσιτα, που έχουν προσαρμοστεί ώστε να είναι ανθεκτικοί στις συνήθεις θεραπείες.
Το κύριο πρόβλημα είναι ότι τα υπάρχοντα φάρμακα είναι λιγότερο αποτελεσματικά ή και καθόλου. Συχνά δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις, με αποτέλεσμα ακόμα και ορισμένες θεραπεύσιμες παθήσεις, όπως οι ουρολοιμώξεις, να γίνονται θανατηφόρες.
Πώς αξιολογούνται τα βακτήρια ως «επικίνδυνα»;
Ο ΠΟΥ αξιολογεί τα βακτήρια με βάση διάφορα κριτήρια, όπως:
- Ποσοστά θνησιμότητας
- Συχνότητα εμφάνισης (αριθμός λοιμώξεων)
- Επιβάρυνση της υγείας
- Εξέλιξη της ανθεκτικότητας
- Μεταδοτικότητα
- Δυνατότητα πρόληψης
- Δυνατότητες θεραπείας
- Αναπτυξιακή πορεία νέων φαρμάκων
Με βάση αυτά τα κριτήρια, τα βακτήρια βαθμολογούνται και κατατάσσονται ανάλογα με την επικινδυνότητά τους. Η λίστα του ΠΟΥ για το 2024 περιλαμβάνει 24 βακτήρια, από τα οποία 8 θεωρούνται ιδιαίτερα ανησυχητικά.
1. Η Κλεμπσιέλλα της πνευμονίας (Klebsiella pneumoniae)
Αυτό το βακτήριο βρίσκεται στο έντερο και στα ανθρώπινα κόπρανα. Προκαλεί πνευμονία, σηψαιμία και λοιμώξεις μετά από τραυματισμούς. Αν εισέλθει στο νευρικό σύστημα, μπορεί να προκαλέσει μηνιγγίτιδα. Στα νοσοκομεία, μπορεί να εξελιχθεί σε υπερμικρόβιο πολυανθεκτικό, καθιστώντας τις θεραπείες με αντιβιοτικά αναποτελεσματικές, συμπεριλαμβανομένων των καρβαπενεμών, που χρησιμοποιούνται ως τελευταία λύση.
2. Το εντεροαιμορραγικό κολοβακτηρίδιο (Escherichia coli – E. coli)
Αυτό το βακτήριο βρίσκεται στο έντερο ανθρώπων και ζώων, καθώς και στο περιβάλλον, στα τρόφιμα και στο νερό. Ενώ οι περισσότεροι τύποι E. coli είναι ακίνδυνοι, ορισμένα προκαλούν διάρροια, ουρολοιμώξεις, πνευμονία και σηψαιμία. Το E. coli είναι ανθεκτικό στις κεφαλοσπορίνες τρίτης γενιάς και στις καρβαπενέμες.
3. Το βακτήριο Acinetobacter baumannii
Αυτό το βακτήριο είναι γνωστό για την εμπλοκή του σε νοσοκομειακές λοιμώξεις, ειδικά σε ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Είναι ανθεκτικό στις καρβαπενέμες.
4. Το Μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης (Mycobacterium tuberculosis)
Αυτό το βακτήριο προκαλεί φυματίωση (TB), μια δυνητικά θανατηφόρα λοίμωξη των πνευμόνων. Ορισμένα στελέχη είναι πολυανθεκτικά. Το 2023, η φυματίωση προκάλεσε 1,25 εκατομμύρια θανάτους, καθιστώντας τη μία από τις κύριες αιτίες θανάτου από λοιμώξεις.
5. Η Σαλμονέλλα ορότυπος Typhi (Salmonella Typhi)
Αυτή η σαλμονέλλα προκαλεί τύφο, μια σοβαρή ασθένεια που πλήττει περιοχές με ανεπαρκείς υγειονομικές συνθήκες. Είναι ανθεκτική σε φάρμακα φθοριοκινολόνης.
6. Η Σιγκέλλα (Shigella)
Τα βακτήρια Shigella προκαλούν διάρροια, κοιλιακό άλγος και πυρετό. Μεταδίδονται μέσω μολυσμένων τροφίμων, νερού ή σεξουαλικά και είναι ανθεκτικά στις φθοριοκινολόνες.
7. Enterococcus faecium
Αυτό το βακτήριο ζει στη μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου, αλλά μπορεί να προκαλέσει σοβαρές λοιμώξεις, όπως ουρολοιμώξεις ή νεφρική ανεπάρκεια, κυρίως στους διαβητικούς. Είναι ανθεκτικό στη βανκομυκίνη.
8. Pseudomonas aeruginosa
Αυτό το βακτήριο προκαλεί λοιμώξεις αίματος, πνευμόνων και ουροποιητικού συστήματος, συχνά μετά από χειρουργικές επεμβάσεις. Είναι πολυανθεκτικό, συμπεριλαμβανομένων των καρβαπενεμών.
Πηγή: Deutche Well
Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου
