Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει εκλεγεί ως ο 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ, υποστηρίζει ότι μπορεί να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία «μέσα σε 24 ώρες» και επιδιώκει να φέρει «ειρήνη» στη Μέση Ανατολή, ενώ παράλληλα προγραμματίζει μια σφοδρή εμπορική αντιπαράθεση, κυρίως με την Κίνα.
Η γεωπολιτική του ατζέντα φαίνεται να είναι ασαφής, γεγονός που έχει προκαλέσει αναστάτωση στην Ευρώπη, η οποία είναι σύμμαχος στο ΝΑΤΟ.
Ένας επιπλέον λόγος ανησυχίας είναι η κατάσταση στα Βαλκάνια, που παραμένουν ασταθή και πολύπαθα, ειδικά στη δυτική τους πλευρά.
Η περιοχή, αν και αποτελεί πεδίο γεωπολιτικών ανταγωνισμών μεταξύ διεθνών και περιφερειακών δυνάμεων, δεν έχει συμπεριληφθεί στη συζήτηση κατά την προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ, η οποία ήταν έντονα πολωμένη.
Η ατζέντα της δεύτερης προεδρίας του Τραμπ «Πρώτα η Αμερική» παραμένει θολή, όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις.
Ωστόσο, εθνικιστές ηγέτες από τα Βαλκάνια έχουν ήδη εκφράσει την ικανοποίησή τους για την επάνοδό του στον Λευκό Οίκο, θεωρώντας τον έναν ισχυρό σύμμαχο για την προώθηση των δικών τους συμφερόντων.
Ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, δήλωσε: «Μαζί αντιμετωπίζουμε τις σοβαρές προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας».
Ο Μίλοραντ Ντόντικ, ηγέτης των Σερβοβόσνιων, χαρακτήρισε την επανεκλογή του Τραμπ μία από τις σημαντικότερες νίκες παγκοσμίως, φορώντας ένα καπέλο με το σύνθημα «Make America Great Again».
Ο Αλβανός πρωθυπουργός, Έντι Ράμα, εξέφρασε την άποψη ότι «αυτή η νίκη μπορεί να είναι κάτι καλό για την Ευρώπη».
Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, δήλωσε ότι η νίκη του Τραμπ επιβεβαιώνει την πίστη του αμερικανικού λαού στις αρχές της ελευθερίας και της δημοκρατίας.
Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποιούν ότι αν η παρέμβαση του Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία οδηγήσει σε εδαφικές παραχωρήσεις στη Ρωσία, αυτό μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνες αποσταθεροποιήσεις στα Βαλκάνια, με πιθανές επαναχάρες των συνόρων.
Η δεύτερη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ προκαλεί ανησυχίες για αποσταθεροποίηση στα Βαλκάνια (REUTERS/Jonathan Drake/File Photo)
«Διαίρει και βασίλευε»
Ο Δρ. Ντάνιελ Σέργουερ, πρώην διπλωμάτης και καθηγητής στη Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς, επισημαίνει ότι ο Τραμπ έχει μιλήσει ελάχιστα για τα Βαλκάνια, αλλά η προηγούμενη θητεία του δείχνει ότι αναμένονται παρόμοιες ή και χειρότερες καταστάσεις.
Προβλέπει πιθανές κινήσεις για τη διαίρεση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και του Κοσόβου, το οποίο δεν αναγνωρίζεται από πέντε μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Η νέα κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να επιδιώξει την αναβίωση της συμφωνίας της Ουάσιγκτον για την εξομάλυνση των οικονομικών σχέσεων Βελιγραδίου-Πρίστινα, που υπογράφηκε το 2020, αλλά δεν εφαρμόστηκε ποτέ.
Η προηγούμενη κυβέρνηση Τραμπ είχε υποστηρίξει την ιδέα μιας «διόρθωσης των συνόρων», με ανταλλαγές εδαφών βάσει εθνοτικών κριτηρίων, κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει ντόμινο αποσταθεροποίησης στην περιοχή.
Ο Δρ. Σέργουερ προειδοποιεί ότι αν ανοίξει ξανά η επιλογή του εδαφικού διαμοιρασμού, θα υπάρξει εξάπλωση της αστάθειας, πρώτα στη νότια Σερβία και κατόπιν στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη με τους Σερβοβόσνιους, καθώς και στη Βόρεια Μακεδονία και στο Σαντζάκ.
«Αναμένονται μετακινήσεις πληθυσμών και βία», προσθέτει.
Ο Ρίτσαρντ Γκρένελ, ανώτατος σύμβουλος του Τραμπ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και πρώην ειδικός προεδρικός απεσταλμένος στις διαπραγματεύσεις Βελιγραδίου-Πρίστινα, θεωρείται κομβικός για τις εξελίξεις στα Βαλκάνια.
Το όνομά του ακούγεται για σημαντικές θέσεις στη δεύτερη θητεία του Τραμπ, όπως Υπουργός Εξωτερικών ή Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας.
«Τα καλά και συμφέροντα»
Ο Ρίτσαρντ Γκρένελ, συνεργάτης του Τραμπ, αναμένεται να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην επόμενη ημέρα στα Βαλκάνια, καθώς έχει εμβαθύνει τις σχέσεις του με ηγέτες της περιοχής κατά τη διάρκεια των προηγούμενων χρόνων.
Η συνεργασία του με τον Αλβανό πρωθυπουργό Ράμα και τον Σέρβο πρόεδρο Βούτσιτς έχει προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με την προώθηση επενδυτικών σχεδίων που εξυπηρετούν τα συμφέροντα της επιχείρησης του Τραμπ.
Ο Δρ. Σέργουερ επισημαίνει ότι το δίδυμο Τραμπ-Γκρένελ θα προωθήσει τα συμφέροντα της βαλκανικής περιουσίας του Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρού του Τραμπ, με συνέπειες στην πολιτική και οικονομική σκηνή της περιοχής.
Η Affinity Partners, η επενδυτική εταιρεία που διαχειρίζεται ο Κούσνερ, προωθεί μεγάλα έργα ακινήτων στο Βελιγράδι και στις αλβανικές ακτές, με τη στήριξη σημαντικών κεφαλαίων από το Δημόσιο Ταμείο Επενδύσεων της Σαουδικής Αραβίας.
Αυτά τα σχέδια περιλαμβάνουν την κατασκευή πολυτελών θερέτρων και ξενοδοχείων, καθώς και την ανέγερση συγκροτημάτων διαμερισμάτων σε στρατηγικές τοποθεσίες.
Η συνεργασία του Γκρένελ με τους ηγέτες της περιοχής και οι επαφές του γιου του Τραμπ με Σέρβους επιχειρηματίες δείχνουν την πρόθεση της οικογένειας Τραμπ να επενδύσει και να επηρεάσει την περιοχή.
