Στις 21 Νοεμβρίου, ένας νέος ρωσικός πύραυλος, γνωστός ως Oreshnik, που μετέφερε έξι κεφαλές χωρίς εκρηκτικά, χτύπησε το Ντνίπρο στην Ουκρανία. Σχεδιασμένος για πυρηνικές επιθέσεις, ο Oreshnik δεν αποτελεί κάποιο νέο «υπερόπλο», αλλά μια προειδοποίηση προς τη Δύση.
Ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, αναφέρθηκε σε αυτόν ως ένα νέο είδος «ανίκητου» hypersonic πυραύλου, ο οποίος υπερβαίνει κατά πολύ την ταχύτητα του ήχου. Ωστόσο, Δυτικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η τεχνολογία του είναι παλιά και έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και χρόνια σε διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους (ICBM).
Ο Oreshnik, ή «φουντουκιά» στα ρωσικά, απελευθέρωσε πολλαπλές κεφαλές πάνω από το Ντνίπρο, κάτι που είναι χαρακτηριστικό των ICBM, σύμφωνα με δύο ειδικούς που εξέτασαν τα υπολείμματα του πυραύλου και μίλησαν στο Reuters. Σε βίντεο που κατέγραψε την επίθεση, οι κεφαλές φαίνεται να διαχωρίζονται σε μικρότερα φορτία που πέφτουν με ταχύτητα μετεωρίτη.
Μετά την επίθεση, ο Πούτιν υποστήριξε ότι ο Oreshnik είναι αναχαιτιστικός, καθώς πλήττει τους στόχους του με ταχύτητες άνω του Mach 5. Ωστόσο, όλοι οι βαλλιστικοί πύραυλοι αυτού του τύπου είναι hypersonic και είναι θεωρητικά δυνατή η αναχαίτισή τους με αεράμυνα όπως οι ισραηλινές Arrow 3 και οι αμερικανικές SM-3 Block 2A, όπως δήλωσε ο Τζέφρι Λιούις από το Ινστιτούτο Διεθνών Μελετών «Μίντελμπερι» στην Καλιφόρνια.
Αναλύοντας φωτογραφίες των συντριμμιών, ο Λιούις εκτίμησε ότι τα δύο μεγαλύτερα κομμάτια ήταν τμήματα του «οχήματος πολλαπλών ανεξάρτητα κατευθυνόμενων κεφαλών» (MIRV), το οποίο βρίσκεται στην κορυφή του πυραύλου και απελευθερώνει τις κεφαλές μία-μία κατά την πτήση του στο Διάστημα.
Συντρίμμια του Oreshnik που ανακτήθηκαν στην Ουκρανία. Το κομμάτι αριστερά πιστεύεται ότι είναι το σύστημα προωστήρων, στα δεξιά η δεξαμενή καυσίμων και το σύστημα κατεύθυνσης (Reuters)
Παρά το γεγονός ότι ο Oreshnik δεν φαίνεται να ενσωματώνει νέες τεχνολογίες, η λεπτομερής ανάλυση των θραυσμάτων μπορεί να αποκαλύψει νέες πληροφορίες σχετικά με τον σχεδιασμό των ρωσικών πυραύλων, δήλωσε ο Λιούις. «Πρόκειται για μια συνδυαστική χρήση παλιών τεχνολογιών», πρόσθεσε.
Ο Oreshnik φαίνεται να είναι μια παραλλαγή του RS-26, ενός πυρηνικού βαλλιστικού πυραύλου μέσου βεληνεκούς που είχε πραγματοποιήσει πέντε δοκιμαστικές πτήσεις, χωρίς όμως να τεθεί ποτέ σε επιχειρησιακή ετοιμότητα, σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών. Ο Λιούις ανέφερε ότι η αφαίρεση ενός σταδίου του RS-26 θα μείωνε το βεληνεκές του πυραύλου.
Η χρήση ενός τέτοιου πυραύλου με μη πυρηνικές κεφαλές θεωρείται δαπανηρός τρόπος για να προκαλέσει περιορισμένες ζημιές. Σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους, οι έξι κεφαλές του Oreshnik δεν περιείχαν καν εκρηκτικά και προκάλεσαν μόνο περιορισμένες ζημιές.
Από δοκιμή του αμερικανικού πυραύλου LGM-118 Peacekeeper που απελευθέρωσε οκτώ κεφαλές (David James Paquin / Wikimedia Commons)
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν προηγουμένως εξετάσει το πρόγραμμα «Conventional Prompt Strike», το οποίο αφορούσε τη χρήση ICBM για την εκτόξευση συμβατικών κεφαλών, αλλά τελικά το εγκατέλειψαν, καθώς θεωρήθηκε «ηλίθιο» από τον Ουίλιαμ Αλμπέρκι του Κέντρου «Χένρι Λ. Στίμσον». Ένα από τα κύρια προβλήματα είναι ότι η χρήση ICBM θα μπορούσε να δώσει στον εχθρό την εντύπωση ότι δέχεται πυρηνική επίθεση, κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει μια πραγματική πυρηνική σύρραξη.
Αμερικανός αξιωματούχος, που ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος λόγω της ευαισθησίας του θέματος, δήλωσε στο Reuters ότι η Μόσχα είχε προηγουμένως ενημερώσει την Ουάσιγκτον για την επίθεση. Ένας δεύτερος αξιωματούχος ανέφερε ότι οι ΗΠΑ είχαν ειδοποιήσει την Ουκρανία και τους συμμάχους της για την πιθανή χρήση τέτοιου όπλου.
Σε τηλεοπτικό διάγγελμα, ο Πούτιν δήλωσε ότι η επίθεση με τον Oreshnik ήταν η απάντηση της Ρωσίας στις ουκρανικές επιθέσεις κατά της χώρας με αμερικανικούς και βρετανικούς πυραύλους. Προειδοποίησε ότι ο πόλεμος μπορεί να κλιμακωθεί σε παγκόσμια σύγκρουση και ότι η Ρωσία θα μπορούσε να επιτεθεί σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις Δυτικών χωρών που υποστηρίζουν την Ουκρανία.
Από το τηλεοπτικό διάγγελμα Πούτιν μετά το χτύπημα (Reuters)
Ο Σεργκέι Μάρκοφ, πρώην σύμβουλος του Κρεμλίνου, δήλωσε στο Reuters ότι η χρήση του πυραύλου είχε συμβολικό χαρακτήρα και στέλνει το μήνυμα στη Δύση να «κάνει πίσω». Ο πύραυλος εκτοξεύτηκε από το Καπούστιν Γιαρ, που βρίσκεται μόλις 800 χιλιόμετρα από το Ντνίπρο, και φαίνεται ότι εκτοξεύτηκε από μεγάλο ύψος, απαιτώντας 15 λεπτά για να φτάσει στον στόχο.
Ο Λιούις, αναλυτής του Ινστιτούτου Διεθνών Μελετών «Μίντελμπερι», εκτίμησε ότι η χρήση ενός τόσο ακριβού πυραύλου για να προκαλέσει περιορισμένες ζημιές δείχνει ότι η ενέργεια αυτή είχε περισσότερο ψυχολογικό παρά στρατιωτικό χαρακτήρα. «Αν ο πύραυλος ήταν πραγματικά τρομακτικός, ο Πούτιν θα τον χρησιμοποιούσε χωρίς να χρειάζεται να τον διαφημίσει», σχολίασε ο αναλυτής. «Χρησιμοποίησε τον πύραυλο και στη συνέχεια έδωσε συνεντεύξεις Τύπου για να δηλώσει πόσο τρομακτικός είναι», πρόσθεσε.
