Οι κυβερνήσεις της Ευρώπης εντείνουν τις συζητήσεις σχετικά με τη συμμετοχή τους σε πιθανές μελλοντικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, με κεντρικό θέμα την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων για την επιβολή μιας κατάπαυσης του πυρός.
Η Ουκρανία αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις απέναντι στον ισχυρό ρωσικό στρατό, γεγονός που οδηγεί στην εκτίμηση ότι ίσως χρειαστεί να διαπραγματευτεί μια κατάπαυση των εχθροπραξιών – και αυτό μπορεί να συμβεί σύντομα.
Οι Ευρωπαίοι, συμπεριλαμβανομένων και των Βρετανών, επιθυμούν να συμμετάσχουν σε αυτή τη διαδικασία, ώστε να μην αποκλειστούν από μια πιθανή συμφωνία που θα μπορούσε να προταθεί μόνο από τον Ντόναλντ Τραμπ. Εκείνος έχει ζητήσει «άμεση κατάπαυση του πυρός» και έχει προειδοποιήσει ότι η αμερικανική βοήθεια προς την Ουκρανία «πιθανότατα» θα μειωθεί.
«Ο στόχος είναι αρχικά να εξασφαλίσουν μια θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αν η Ευρώπη δεν έχει να προτείνει κάτι, οι διαπραγματεύσεις κινδυνεύουν να γίνουν χωρίς αυτήν», εξηγεί ο Elie Tenenbaum από το Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (Ifri).
Διαφορές στην Ευρώπη για τον πόλεμο με τον Πούτιν
Ωστόσο, η Ευρώπη είναι διχασμένη: από τη μία πλευρά υπάρχουν οι χώρες που ανησυχούν για έναν μεγάλο πόλεμο (όπως η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Πολωνία και η Ολλανδία) και από την άλλη οι χώρες που προτιμούν να διατηρήσουν φιλικές σχέσεις με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, κυρίως η Ουγγαρία.
Ακόμα και οι χώρες που είναι πιο εκτεθειμένες στην ανατολική πλευρά παραμένουν επιφυλακτικές. Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ επιβεβαίωσε ότι συζήτησε την αποστολή στρατιωτικών δυνάμεων στην Ουκρανία με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, αλλά διευκρίνισε ότι αυτό δεν είναι κάτι που εξετάζεται «προς το παρόν».
«Ήθελα να διαλύσω τις εικασίες σχετικά με την πιθανή παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων από διάφορες χώρες στην Ουκρανία μετά την κατάπαυση του πυρός και την ειρηνική διαδικασία», ανέφερε.
Ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους, την περασμένη εβδομάδα, δεν απέκλεισε την ιδέα της αποστολής δυνάμεων, λέγοντας: «Εξετάζουμε σενάρια, αλλά το κάνουμε με προσοχή». Το Παρίσι, από την πλευρά του, επίσης εξετάζει διάφορα σενάρια, αν και οι δηλώσεις του Μακρόν τον περασμένο Φεβρουάριο σχετικά με την αποστολή στρατευμάτων κατά τη διάρκεια του πολέμου προκάλεσαν περισσότερες αντιδράσεις παρά θετικές αντιδράσεις.
«Χρειαζόμαστε εγγυήσεις και ίσως η παρουσία ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνάμεων να είναι μία από αυτές τις εγγυήσεις», δήλωσε Ουκρανός αξιωματούχος, τονίζοντας ότι η ιδέα προήλθε από τους Ευρωπαίους και όχι από το Κίεβο. «Ο Πούτιν παραβιάζει συνεχώς τις εκεχειρίες», πρόσθεσε.
Πολλοί αναλυτές και αξιωματούχοι συμφωνούν ότι η Ουκρανία θα πρέπει να προχωρήσει σε γεωπολιτικές διαπραγματεύσεις.
Ζητά μακροπρόθεσμη ασφάλεια και θα μπορούσε να αποδεχθεί την απώλεια, τουλάχιστον προσωρινά, της Κριμαίας που προσαρτήθηκε από τη Ρωσία το 2014, καθώς και των εδαφών της ανατολικής Ουκρανίας που χάθηκαν κατά την ρωσική εισβολή το Φεβρουάριο του 2022.
Ποιες είναι οι προοπτικές ασφάλειας;
Η ένταξη του Κιέβου στο ΝΑΤΟ προκαλεί αντιδράσεις και η ανάπτυξη νατοϊκών δυνάμεων στην Ουκρανία αποκλείεται, καθώς η Μόσχα θα το θεωρούσε απειλή. Επίσης, δεν περιλαμβάνεται στα σχέδια του Ντόναλντ Τραμπ.
Μια επιλογή για μια δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αποκλείει το Ηνωμένο Βασίλειο. Έτσι, μια εναλλακτική είναι η δημιουργία μιας ad hoc ευρωπαϊκής δύναμης.
«Αυτό θα απέκλειε την εφαρμογή του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, αν οι δυνάμεις αυτές δέχονταν επίθεση», σημειώνει ο Ivan Klyszcz από το Διεθνές Κέντρο για την Άμυνα και την Ασφάλεια (ICDS) της Εσθονίας. Το άρθρο 5 ορίζει ότι η επίθεση κατά ενός μέλους της Ατλαντικής Συμμαχίας θεωρείται επίθεση κατά όλων. Αυτή η συνέχεια παραμένει ακόμα υποθετική, σύμφωνα με τον Klyszcz.
Ο Elie Tenenbaum τονίζει ότι η Ευρώπη, της οποίας η αμυντική δομή είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο, θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για την ασφάλειά της.
«Μπορούμε να συζητήσουμε την πιθανότητα δημιουργίας μιας τέτοιας στρατιωτικής δύναμης. Αν είμαστε σε θέση να συγκροτήσουμε πέντε ταξιαρχίες και τρεις μοίρες καταδιωκτικών για τη δημιουργία ζώνης αντιαεροπορικής άμυνας, με ενιαία στρατιωτική διοίκηση», εξηγεί.
Θα στείλει στρατεύματα η ΕΕ στην Ουκρανία;
«Τίποτα από αυτά δεν είναι ανέφικτο, είναι φιλόδοξα, αλλά έχουμε όλα τα απαραίτητα μέσα για να το κάνουμε», υποστηρίζει, εκτιμώντας ότι μια τέτοια στρατιωτική δύναμη θα αριθμεί 40.000 άνδρες.
Είναι σαφές ότι η διαδικασία είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο. Η Ρωσία συνεχίζει να δηλώνει ότι δεν ενδιαφέρεται για διαπραγματεύσεις και το Κρεμλίνο επισημαίνει ότι δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την έναρξή τους.
Αναλυτές εκτιμούν ότι αν ο Ντόναλντ Τραμπ επιθυμεί να υπογράψει γρήγορα μια ειρηνική συμφωνία για να κερδίσει πολιτικά οφέλη, θα περιμένει από τους Ευρωπαίους να επιβάλουν την τήρηση της.
Ο Βρετανός απόστρατος στρατηγός James Everard, πρώην αναπληρωτής διοικητής των Συμμαχικών Δυνάμεων στην Ευρώπη, επισημαίνει πόσο δύσκολο θα είναι να καθοριστεί το πλαίσιο αυτής της αποστολής, αρχής γενομένης από τη διάρκειά της.
Η συμβουλή του προς τους Ευρωπαίους είναι: «Μην ξεκινάτε ποτέ μια αποστολή χωρίς να έχετε μια ξεκάθαρη ιδέα για το πώς θα τελειώσει».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
