Η εφηβεία είναι μια περίοδος γεμάτη προκλήσεις και ανησυχίες, ειδικά για τους γονείς. Πολλοί αναρωτιούνται πώς μπορούν να προστατεύσουν τα παιδιά τους από την κατανάλωση αλκοόλ, καπνού ή ναρκωτικών. Ωστόσο, σύμφωνα με τον ειδικό σε θέματα εφηβείας, Ματίας Γιουνγκ, οι γονείς θα πρέπει να αρχίσουν να σκέφτονται αυτά τα ζητήματα πολύ νωρίτερα, και όχι μόνο όταν τα παιδιά τους φτάσουν στην ηλικία των 15 ή 16 ετών, καθώς τότε μπορεί να είναι ήδη αργά.
Η σημασία της προληπτικής προσέγγισης
Μια ερευνητική ομάδα από τις ΗΠΑ έχει διαπιστώσει ότι είναι ωφέλιμο να δημιουργηθεί από νωρίς η αίσθηση ότι οι γονείς παρακολουθούν τη συμπεριφορά των παιδιών τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι έφηβοι είναι λιγότερο πιθανό να καταναλώσουν αλκοόλ ή ναρκωτικά. «Ορισμένοι γονείς πιστεύουν ότι τα παιδιά τους θα δοκιμάσουν ουσίες ούτως ή άλλως», αναφέρει ο Γουίλιαμ Πέλχαμ από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. «Αυτό δεν ισχύει. Οι γονείς μπορούν να κάνουν τη διαφορά».
Ο φόβος της αποκάλυψης
Μέχρι πρόσφατα, πολλοί πίστευαν ότι η επιτήρηση των παιδιών λειτουργεί κυρίως μέσω της τιμωρίας, όπως η αφαίρεση κινητού ή η απαγόρευση εξόδου. Ωστόσο, μια αμερικανική ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο Journal of Studies on Alcohol and Drugs δείχνει ότι τα παιδιά αποφεύγουν τη χρήση ναρκωτικών κυρίως λόγω του φόβου να «πιαστούν στα πράσα» από τους γονείς τους. Η έρευνα περιλάμβανε 4.500 παιδιά και εφήβους ηλικίας 11 έως 15 ετών, οι οποίοι παραδέχτηκαν ότι η πιθανότητα να δοκιμάσουν ναρκωτικά μειώνεται σημαντικά όταν φοβούνται την αντίδραση των γονιών τους.
Η ανάγκη για ανοιχτές συζητήσεις
Ο Ματίας Γιουνγκ τονίζει τη σημασία των ανοιχτών συζητήσεων για τη χρήση ναρκωτικών, οι οποίες θα πρέπει να αρχίζουν από νωρίς. «Οι γονείς μπορούν να μοιραστούν τις δικές τους αρνητικές εμπειρίες ή να μιλήσουν για τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν συγγενείς τους», εξηγεί. Ωστόσο, οι έφηβοι μπορεί να μην είναι πολύ δεκτικοί σε αυτές τις συζητήσεις αν δεν έχουν προηγηθεί νωρίτερα. «Η πίεση σε μεγαλύτερη ηλικία συχνά προκαλεί αντίσταση», προσθέτει ο Γιουνγκ.
Η θετική επίδραση των γονικών συμβουλών
Μια άλλη μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Ιλλινόι δείχνει ότι, αν και τα παιδιά συχνά απορρίπτουν τις συμβουλές των γονιών τους, αυτές παραμένουν σημαντικές στην αντιμετώπιση των προβλημάτων τους. Η έρευνα περιλάμβανε 100 παιδιά δημοτικού και τις μητέρες τους, καταγράφοντας τις συζητήσεις τους σχετικά με σχολικά προβλήματα. Αν και οι αντιδράσεις των παιδιών ήταν συχνά επιφυλακτικές, οι συμβουλές βοήθησαν στην προσαρμογή τους στο γυμνάσιο.
Η οικοδόμηση εμπιστοσύνης
Ο μεγαλύτερος έπαινος για τους γονείς είναι όταν το παιδί τους τους καλεί σε δύσκολες καταστάσεις. «Όταν το παιδί σας είναι σε κίνδυνο και σας καλεί για βοήθεια, αυτό σημαίνει ότι έχετε δημιουργήσει μια σχέση εμπιστοσύνης», αναφέρει ο Γιουνγκ. Η στοργή και η αγάπη είναι θεμελιώδεις για αυτή τη σχέση. Οι γονείς-«ελικόπτερα», που επιτηρούν κάθε πτυχή της ζωής των παιδιών τους, συχνά δεν επιτρέπουν στα παιδιά να αναπτύξουν την αυτονομία τους.
Η σημασία της αυτονομίας και των εμπειριών
Είναι σημαντικό τα παιδιά να έχουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν νέα πράγματα και να κάνουν λάθη. Αυτές οι εμπειρίες, όπως ένα κακό κούρεμα ή μια δυσάρεστη κατάσταση, είναι μέρος της διαδικασίας ενηλικίωσης. «Η δυνατότητα να πειραματίζονται είναι καθοριστική για την ανάπτυξή τους», καταλήγει ο Γιουνγκ.
Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς
