Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία έχει προκαλέσει αντιδράσεις, με κάποιους να ισχυρίζονται ότι, μέσα σε δύο δεκαετίες, έχουν καταφέρει να διαλύσουν τη Μέση Ανατολή όπως είχε διαμορφωθεί μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο θεμέλιος λίθος αυτής της καταστροφής τοποθετείται το 2003, όχι από κάποιον «άξονα του κακού», αλλά από την Ουάσινγκτον.
Η Συρία τέθηκε υπό γαλλική εντολή μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με τη Συμφωνία Σάικς–Πικό τον Μάιο του 1916, η οποία διαίρεσε τα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας, Γαλλίας και Ρωσίας, χωρίς τη συναίνεση των ντόπιων πληθυσμών. Το 1936, η Συρία απέκτησε την ανεξαρτησία της, αλλά φαίνεται ότι δεν θα συμπληρώσει 100 χρόνια ως ανεξάρτητο κράτος.
«Οι ειδήμονες το είδαν, όπως κακώς θα δουν την πτώση της Συρίας, ως πλήγμα στις ρωσικές φιλοδοξίες στην περιοχή, χωρίς να υπολογίζουν την αρνητική αξία της απελευθέρωσης χάους…»
Πώς είναι δυνατόν σταθερά καθεστώτα της Μέσης Ανατολής, όπως αυτά του Μουαμάρ Καντάφι στη Λιβύη, του Σαντάμ Χουσεϊν στο Ιράκ και της οικογένειας Άσαντ στη Συρία, να εξαφανιστούν, βυθίζοντας τις χώρες τους στο χάος; Ο Πίτερ βαν Μπούρεν, πρώην στέλεχος της Υπηρεσίας Εξωτερικών των ΗΠΑ, υποστηρίζει ότι η ευθύνη ανήκει στις ΗΠΑ. «Η εισβολή στο Ιράκ το 2003 κατέστρεψε ένα σχετικά σταθερό καθεστώς, το οποίο ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος της Συμφωνίας Σάικς–Πικό» αναφέρει σε ανάλυσή του στο Responsible Statescraft.
Η εισβολή αυτή προκάλεσε μια διαδικασία όπου διάφοροι «ενδιαφερόμενοι» επιχείρησαν να αρπάξουν ένα κομμάτι του Ιράκ, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί χάος. «Πολλά από τα στοιχεία του Ισλαμικού Κράτους και της πρώην Αλ Κάιντα, που σήμερα βρίσκονται στο επίκεντρο στη Συρία, σχεδόν κατέλαβαν ολόκληρη τη χώρα του Ιράκ μετά την κατάρρευση του στρατού που εκπαίδευσαν οι ΗΠΑ» προσθέτει.
Σχεδόν 580.000 νεκροί από την εισβολή των ΗΠΑ
Σύμφωνα με έκθεση του Πανεπιστημίου Μπράουν, οι θάνατοι που προκλήθηκαν από την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ και τη στρατιωτική δράση στη Συρία ανέρχονται σε περίπου 550.000-580.000, περιλαμβάνοντας άμαχους και μαχητές. Ο Μπούρεν σημειώνει ότι η χώρα αφέθηκε στους Ιρανούς να αναλάβουν τα ηνία, μετατρέποντάς την σε πελατειακό κράτος, ενώ οι ΗΠΑ συνεργάστηκαν με το Ιράν για την εξάλειψη του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ, εγκαταλείποντας τους Κούρδους, οι οποίοι πίστευαν ότι οι ΗΠΑ τους χρωστούσαν ένα κράτος.
Η αμερικανική παρέμβαση οδήγησε στην ανατροπή του Καντάφι το 2011, με δραματικές εικόνες που κατέγραψαν οι δημοσιογράφοι. Οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ και η υποστηριζόμενη από τη Δύση εξέγερση δημιούργησαν ένα αποτυχημένο κράτος στην περιοχή. Οι ειδικοί, όπως ο Μπούρεν, υποστηρίζουν ότι οι συνέπειες της πτώσης της Συρίας δεν πλήττουν μόνο τη Ρωσία, αλλά απελευθερώνουν χάος σε μια περιοχή που ήδη πλήττεται από πολέμους και μικροπολιτικές.
Από τους νεοναζί στους τζιχαντιστές
Ο Μπούρεν προειδοποιεί ότι, όπως συνέβη με το Ιράκ, η Συρία μπορεί να διαλυθεί, με το Ισραήλ να έχει ήδη καταλάβει κομμάτια εδάφους. Η Τουρκία, από την πλευρά της, βλέπει την ευκαιρία να καταπολεμήσει το κουρδικό κίνημα, δημιουργώντας συγκρούσεις με τις Συριακές Αμυντικές Δυνάμεις. Η αμερικανική πολιτική φαίνεται να έχει εγκαταλείψει τους Κούρδους, με ερωτήματα να εγείρονται για το μέλλον τους.
Ο σημερινός πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, φαίνεται ότι δεν έχει τη δυνατότητα να παρέμβει αποτελεσματικά στην κατάσταση, αν και πριν από 1-2 χρόνια είχε περισσότερες επιλογές. Ο Μπούρεν καταλήγει ότι οποιαδήποτε προσπάθεια αποκατάστασης των Σύριων τρομοκρατών μπορεί να έχει παρόμοια αποτελέσματα με εκείνα που παρατηρήθηκαν στις ουκρανικές νεοναζιστικές πολιτοφυλακές.
