Η πρόσφατη κατάληψη της Δαμασκού από τις δυνάμεις της οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ ανάγκασε τον Μπασάρ αλ Άσαντ να διαφύγει στη Ρωσία, έπειτα από 13 χρόνια εμφυλίου πολέμου και 54 χρόνια αυταρχικής διακυβέρνησης της οικογένειάς του. Η κατάσταση στη Συρία παραμένει περίπλοκη και η σταθερότητα δεν έχει διασφαλιστεί, γεγονός που θα απαιτήσει χρόνο για να αποκατασταθεί.
Η Ουάσινγκτον ανακοίνωσε ότι τα αμερικανικά στρατεύματα θα παραμείνουν στη Συρία, ενώ η Μόσχα διατηρεί στάση αναμονής. Στον διεθνή Τύπο, οι αναφορές σχετικά με την τύχη των ρωσικών αεροπορικών και ναυτικών βάσεων στη Συρία πληθαίνουν. Η Ρωσία διαθέτει δύο στρατηγικές στρατιωτικές βάσεις στη χώρα: τη ναυτική βάση της Ταρτούς και την αεροπορική βάση Χμεϊμίμ, κοντά στη Λαττάκεια.
Η Ρωσία έχει δύο στρατιωτικές βάσεις στη Συρία: μία στην Ταρτούς και μία στη Χμεϊμίμ.
Η βάση της Ταρτούς είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς παρέχει στη Ρωσία την αποκλειστική άμεση πρόσβαση στη Μεσόγειο Θάλασσα. Εδώ διεξάγονται ναυτικές ασκήσεις, σταθμεύουν πολεμικά πλοία και φιλοξενούνται πυρηνικά υποβρύχια.
Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, οι Σύροι ισλαμιστές αντάρτες έχουν ήδη αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο της επαρχίας Λαττάκειας, όπου βρίσκονται και οι δύο βάσεις.
Θολό τοπίο
Το Κρεμλίνο δηλώνει ότι εργάζεται για να «εγκαθιδρύσει επαφή στη Συρία με εκείνους που μπορούν να διασφαλίσουν την ασφάλεια των στρατιωτικών βάσεων», σύμφωνα με τον εκπρόσωπό του, Ντμίτρι Πεσκόφ. Παράλληλα, ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι η Μόσχα έχει διασφαλίσει τις βάσεις της, ωστόσο υπάρχουν πολλές αναφορές, συμπεριλαμβανομένων και από Ρώσους στρατιωτικούς μπλόγκερ, που υποδηλώνουν ότι η Ρωσία ενδέχεται να αποσύρεται από αυτές.
Οι ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες υποστηρίζουν ότι η Ρωσία αποσύρει όπλα και στρατιωτικό εξοπλισμό από τις συριακές βάσεις της. Δορυφορικές εικόνες της ρωσικής βάσης στην Ταρτούς δείχνουν ότι τουλάχιστον τρία πολεμικά πλοία έχουν αποχωρήσει από το λιμάνι και έχουν αγκυροβολήσει στη θάλασσα, σε απόσταση περίπου 13 χιλιομέτρων από την ακτή. Η αμερικανική δεξαμενή σκέψης, Institute for the Study of War (ISW), αναφέρει ότι μεγάλο μέρος του ρωσικού στόλου έχει αποχωρήσει από το λιμάνι και έχει αγκυροβολήσει 8 χιλιόμετρα έξω στη θάλασσα.
The loss of Russian bases in Syria will have major implications for Russia’s global military footprint and ability to operate in Africa. 🧵(1/5) pic.twitter.com/p7QoOxNiIl
— Institute for the Study of War (@TheStudyofWar) December 9, 2024
Ωστόσο, τίποτα από τα παραπάνω δεν έχει επιβεβαιωθεί. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, δήλωσε ότι τα ρωσικά πολεμικά πλοία θα παραμείνουν στη βάση τους στην Ταρτούς, καταρρίπτοντας τις φήμες περί αποχώρησης.
Μια υποθετική κατάσταση
Εάν το Κρεμλίνο αναγκαστεί να υποχωρήσει, η απώλεια της στρατιωτικής παρουσίας της Ρωσίας στη Συρία θα ήταν ένα σοβαρό πλήγμα για τη Μόσχα. Γεωγραφικά και στρατηγικά, η Συρία αποτελεί κρίσιμη τοποθεσία για τη Ρωσία, επιτρέποντας τη διαμετακόμιση στρατιωτικών μέσων σε αφρικανικές χώρες όπου διεξάγει επιχειρήσεις.
Το ISW προειδοποιεί ότι η απώλεια των ρωσικών βάσεων στη Συρία «θα διαταράξει πιθανότατα τη ρωσική εφοδιαστική αλυσίδα, τις προσπάθειες ανεφοδιασμού και τις εναλλαγές του εκστρατευτικού σώματος στην Αφρική, αποδυναμώνοντας ιδιαίτερα τις επιχειρήσεις και την προβολή ισχύος της Ρωσίας στη Λιβύη και την υποσαχάρια Αφρική».
Επικοινωνιακή… καταιγίδα
Η ταχεία ανατροπή του καθεστώτος του Άσαντ έχει ήδη προκαλέσει πλήγμα στη Ρωσία και στις φιλοδοξίες της να επεκτείνει την επιρροή της στη Μέση Ανατολή. Η γρήγορη κατάληψη της Δαμασκού από τις δυνάμεις της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ αποδόθηκε εν μέρει στην έλλειψη σταθερής υποστήριξης από το Κρεμλίνο, το οποίο είναι επικεντρωμένο στον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Η πτώση του καθεστώτος ήταν πιο γρήγορη και λιγότερο αιματηρή απ’ ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί κανείς, δεδομένης της πεποίθησης ότι η Ρωσία και το Ιράν θα συνέχιζαν να υποστηρίζουν τον Άσαντ. Η αποδυνάμωση του καθεστώτος το άφησε τελικά ανίκανο να αντισταθεί στην προέλαση των ανταρτών», δήλωσε ο Julien Barnes-Dacey από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
Ωστόσο, ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι η Μόσχα επιδιώκει να συνεργαστεί με τη νέα ηγεσία κατά τη διάρκεια της διαδικασίας μεταβίβασης της εξουσίας, με στόχο να διασφαλίσει τις στρατιωτικές βάσεις της στη Συρία.