Ο εορτολογικός κύκλος της Εκκλησίας και οι εορτές του

Κάθε εορτή στον ετήσιο εορτολογικό κύκλο της Εκκλησίας έχει τρία στάδια: τα προεόρτια, την κυρίως εορτή και τα μεθεόρτια, δηλαδή τον απόηχό της.

Στις 23 Αυγούστου κάθε χρόνο, γιορτάζουμε την Απόδοση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Αυτή η ημέρα σηματοδοτεί την ολοκλήρωση των εορτασμών της Κοιμήσεως και της Μεταστάσεως της Παναγίας, οι οποίες ξεκινούν στις 15 Αυγούστου.

Ο κόσμος συχνά αναφέρεται σε αυτή την εορτή ως τα «Εννιάμερα της Παναγίας». Θεωρείται μια μνημόσυνη ημέρα για τη Μητέρα του Θεού, όπως κάνουμε και για τους αγαπημένους μας. Ωστόσο, δεν πρόκειται για εννεαήμερο μνημόσυνο στη μνήμη της Παναγίας, καθώς η Θεοτόκος, ως μητέρα του Χριστού, έχει μεταβεί στη ζωή και πρεσβεύει για τη σωτηρία μας. Έτσι, η τέλεση μνημοσύνου για την ανάπαυση της ψυχής της δεν είναι απαραίτητη.

Ουσία της “Απόδοσης”

Στην εκκλησιαστική γλώσσα, η λέξη «Απόδοσις» αναφέρεται στην επανάληψη της εορτής μετά από οκτώ ημέρες, προκειμένου να παραταθεί η διάρκεια της. Στην περίπτωση της απόδοσης του Πάσχα, η διάρκεια είναι 39 ημέρες. Αυτή η παράδοση επιτρέπει στον εορτασμό να συνεχίζεται και να συνδέεται με τις επόμενες εορτές, δημιουργώντας μια αδιάκοπη ροή στη ζωή της Εκκλησίας, αντί να είναι αποσπασματική.

Η πρακτική αυτή προέρχεται από τις παραδόσεις του Ισραηλιτικού λαού στην Παλαιά Διαθήκη, όπου οι μεγάλες εορτές διαρκούσαν οκτώ ημέρες, όπως αναφέρεται στον Μωσαϊκό Νόμο (Έξ. 2,15-19, Λευ. 23,36-39, Αρ. 29,35). Η Εκκλησία ακολούθησε αυτή τη συνήθεια στην λειτουργική της ζωή, και οι πρώτες μαρτυρίες για την παράταση των εορτών προέρχονται από τον Ευσέβιο το 355 μ.Χ. Στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων, η παράταση των εορτασμών για οκτώ ημέρες καθιερώθηκε πολύ νωρίς και γρήγορα διαδόθηκε σε όλη την Ανατολή και τη Δύση.

Η Απόδοση της Κοιμήσεως

Οκτώ ημέρες μετά την εορτή της 15ης Αυγούστου, στις 23 Αυγούστου, γιορτάζεται η «Απόδοση» της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Αυτή η ημέρα σηματοδοτεί την επίσημη ολοκλήρωση των εορτασμών. Η παράδοση αυτή έχει υιοθετηθεί και για άλλες μεγάλες εορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αν και η εφαρμογή της έγινε σταδιακά.

Κατά την ημέρα της Απόδοσης, τελείται η ίδια ακολουθία που πραγματοποιείται και στις 15 Αυγούστου, κάτι που συμβαίνει με όλες τις μεγάλες δεσποτικές και θεομητορικές εορτές. Αυτή η χρονική παραταση του εορτασμού έχει και θεολογική σημασία, καθώς λειτουργεί σαν μια πρόγευση της αιωνιότητας, όπως γράφει ο Απόστολος Παύλος, που θα είναι μια «πανήγυρις πρωτοτόκων» (Εβρ. 12,23).

Η σημασία των εορτών και η Παναγία

Οι εορτές στη μνήμη των αγίων δεν είναι μόνο ευκαιρίες για γιορτές, αλλά και για να ανακαλύψει ο άνθρωπος την αλήθεια ότι ο αγώνας για την αγιότητα είναι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή. Στο πρόσωπο της Παναγίας συνοψίζεται όλη η ιστορία της σωτηρίας του ανθρώπου, καθώς και η πορεία προς την αγιότητα μέσω της υπακοής στο θέλημα του Θεού.

Η Θεοτόκος συμμετείχε ενεργά στο έργο της σωτηρίας του ανθρώπου από τον Χριστό καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της. Με την Κοίμηση και τη Μετάστασή της, μας έδειξε τη θέση που έχει ετοιμάσει ο Θεός για κάθε πιστό. Η Παναγία είναι το σύμβολο της ανθρωπότητας που λέει «ναι» στον Θεό και αναφωνεί το «γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου». Είναι ένα πρότυπο για κάθε πιστό που υποδέχεται τον Χριστό και τον γεννά στην καρδιά του.

Η Παναγία είναι η σύμβολο της Εκκλησίας, μέσα στην οποία γεννιέται και αναγεννάται κάθε πιστός. Είναι η οδηγός μας προς τον Χριστό και η πρώτη που εκπλήρωσε το σκοπό της δημιουργίας του ανθρώπου από τον Θεό. Με την ζωή της, μας δείχνει το δρόμο προς το πνευματικό μας πεπρωμένο, αποτελώντας πηγή αγάπης και ελπίδας για όλους.

Εορτασμοί στην Ελλάδα

Πολλές εκκλησίες, εξωκλήσια και μοναστήρια σε όλη την Ελλάδα γιορτάζουν με ιδιαίτερη λαμπρότητα τα Εννιάμερα της Παναγίας, όπως η Παναγία του Μαλίκη, του Χάρου, η Παναγία η Εννιαμερίτισα, και πολλές άλλες. Σε διάφορες περιοχές της χώρας, όπως η Νάουσα στην Πάρο, γίνονται παραδοσιακοί χοροί και εκδηλώσεις. Κορυφαία στιγμή είναι η αναπαράσταση της κουρσάρικης βραδιάς, όπου νέοι από το χωριό αναβιώνουν την απόβαση των κουρσάρων του φημισμένου πειρατή Barbarossa.

Απολυτίκιο
Εν τη Γεννήσει την παρθενίαν εφύλαξας, εν τη Κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες, Θεοτόκε· μετέστης προς την ζωήν, μήτηρ υπάρχουσα της ζωής, και ταις πρεσβείαις ταις σαις λυτρουμένη, εκ θανάτου τας ψυχάς ημών.

Βίντεο και Καταβασίες Κοιμήσεως

Δείτε το βίντεο για την Απόδοση της Κοιμήσεως:

Καταβασίες Κοιμήσεως [Πεποιημένη]: