Η πρόσφατη γενετική μελέτη που διεξήχθη από επιστήμονες του Trinity College Δουβλίνου αμφισβητεί τη μακροχρόνια θεωρία που υποστηρίζει ότι οι Αρμένιοι κατάγονται από τα Βαλκάνια. Αυτή η θεωρία βασίζεται κυρίως στις παρατηρήσεις του Ηρόδοτου, ο οποίος είχε σημειώσει ότι οι Αρμένιοι πολεμιστές που υπηρετούσαν στον περσικό στρατό φορούσαν παρόμοιες στολές με εκείνες των Φρύγων, οι οποίοι ήταν μετανάστες από την περιοχή της Θράκης και ίδρυσαν βασίλειο στην κεντρική Τουρκία.
Η γλωσσολογική υποστήριξη της θεωρίας αυτής προέρχεται από την παρατήρηση ομοιότητας μεταξύ της αρμενικής γλώσσας και του θρακο-φρυγικού κλάδου των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών. Ωστόσο, η νέα μελέτη δείχνει ότι οι Αρμένιοι είναι γενετικά ομοιογενείς και δεν έχουν άμεσες γενετικές σχέσεις με τους λαούς των Βαλκανίων.
Η Άναχιτ Χοβχανισιάν, επικεφαλής της μελέτης, αναφέρει: «Για πολλούς αιώνες, οι απόψεις των ιστορικών διαμόρφωναν την αντίληψή μας για το παρελθόν, συχνά οδηγώντας μας στο να αποδεχόμαστε θεωρίες ως αλήθειες». Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο American Journal of Human Genetics.
Η «βαλκανική θεωρία» για τους Αρμένιους λέει ότι κατάγονται από τα Βαλκάνια (A.Hovhannisyan et al / AJHG 2024)
Η Χοβχανισιάν και οι συνεργάτες της πραγματοποίησαν πλήρη αλληλούχηση του γονιδιώματος 34 Αρμενίων και σύγκριναν τα αποτελέσματα με τα γενετικά προφίλ άλλων πληθυσμών. Η ανάλυση αποκάλυψε ότι οι Αρμένιοι δεν έχουν αποδείξεις άμεσης συγγένειας με τους λαούς των Βαλκανίων, ενώ η γενετική τους σύνθεση είναι πιο ομοιογενής.
Νεολιθικοί μετανάστες
Η μελέτη αμφισβητεί επίσης την άποψη ότι οι Σασούν, μια αρμενική κοινότητα που εγκαταστάθηκε στο νότιο τμήμα των υψιπέδων της Αρμενίας, προέρχονται από τους Ασσυρίους της Μεσοποταμίας. Αυτή η θεωρία στηρίζεται σε βιβλικές αναφορές και κείμενα σφηνοειδούς γραφής.
Το Βασίλειο της Αρμενίας έφτασε τη μέγιστη έκτασή του την εποχή του Τιγράνη του Μέγα, 95-55 π.Χ. (Wikimedia Commons)
Η μελέτη δεν εντοπίζει στενή γενετική συγγένεια με τους Ασσυρίους, αλλά αποκαλύπτει ότι οι Σασούν υπήρξαν θύματα πληθυσμιακής συρρίκνωσης, πιθανώς λόγω της άφιξης γεωργών από τη Μέση Ανατολή. Ο Άντρια Μάνικα, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, δήλωσε: «Εξετάζοντας τη γενετική συνέχεια στα υψίπεδα της Αρμενίας, εντοπίσαμε μια γενετική συνεισφορά που σχετίζεται με νεολιθικούς αγρότες του Λεβάντε, η οποία συνέβη κάποια στιγμή μετά την πρώιμη Εποχή του Χαλκού».
Τα ερωτήματα σχετικά με την προέλευση και την κίνηση αυτών των μεταναστών παραμένουν αναπάντητα και απαιτούν περαιτέρω έρευνα.
