Ο Στίβεν Πετράτος, ομογενής επιστήμονας με ερευνητικό έργο αφιερωμένο στην πολλαπλή σκλήρυνση, έχει προσωπικό λόγο για να ασχολείται με αυτή τη νόσο, καθώς ο παππούς του υπέφερε από αυτή. Γεννημένος στην Ελλάδα και μεγαλωμένος στην Αυστραλία, ο Δρ Πετράτος έχει λάβει αναγνώριση για τις επιστημονικές του έρευνες και έχει δημοσιεύσει έργα σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά.
Στο εργαστήριο του Τμήματος Νευροεπιστημών στο Πανεπιστήμιο Monash στη Μελβούρνη, η ομάδα του μελετά εδώ και αρκετά χρόνια ένα συγκεκριμένο μόριο που σχετίζεται με την πολλαπλή σκλήρυνση, με ενθαρρυντικά προκλινικά αποτελέσματα. Ο στόχος τους είναι να επιδιορθώσουν τις βλάβες που προκαλούνται στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα κατά την εξέλιξη της νόσου.
Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νευρολογική πάθηση που επηρεάζει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό, οδηγώντας σε εκφυλιστικές αλλαγές που προκαλούν νευρολογικά συμπτώματα και συσσώρευση αναπηρίας. Σε παγκόσμιο επίπεδο, υπολογίζεται ότι περίπου 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από αυτή τη νόσο. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατη φαρμακοεπιδημιολογική μελέτη, πάνω από 21.200 ασθενείς έχουν διαγνωστεί με μέση ηλικία διάγνωσης τα 30 χρόνια.
Ελπίδα σε ασθενείς
Η αυξανόμενη τάση στον επιπολασμό της νόσου έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον των επιστημόνων, οι οποίοι εξετάζουν διάφορους παράγοντες. Ο καθηγητής Νευρολογίας του ΑΠΘ, Νικόλαος Γρηγοριάδης, επισημαίνει ότι η βελτίωση στη διάγνωση μπορεί να είναι ένας παράγοντας, ενώ άλλοι παράγοντες όπως η διατροφή και ο σύγχρονος τρόπος ζωής, καθώς και περιβαλλοντικοί παράγοντες, μπορεί επίσης να συμβάλλουν στην αύξηση των κρουσμάτων.
Αυτή την περίοδο, ο κ. Πετράτος βρίσκεται στην Ελλάδα για συναντήσεις με εκπροσώπους της Πολιτείας και επιστημονικούς φορείς, προκειμένου να αναπτύξει κλινικές μελέτες που αναμένεται να ξεκινήσουν στα μέσα του επόμενου έτους.
Ο Στίβεν Πετράτος
Σήμερα, υπάρχουν 19 εγκεκριμένα φάρμακα για την πολλαπλή σκλήρυνση που βοηθούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών μέσω του ελέγχου των υποτροπών. Ωστόσο, κανένα από αυτά δεν μπορεί να σταματήσει ή να αναστρέψει την πορεία της νόσου. Το Diaprotectome είναι μια νέα θεραπεία που ελπίζεται ότι θα καλύψει αυτό το κενό, αν και η αποτελεσματικότητά του θα διαπιστωθεί μέσω κλινικών μελετών.
Το Diaprotectome έχει αποδειχθεί ασφαλές για ανθρώπινη χρήση, καθώς βασίζεται σε ένα γνωστό φάρμακο που χρησιμοποιείται ήδη για τη θεραπεία μιας σπάνιας γενετικής πάθησης στα παιδιά. Ένα από τα πλεονεκτήματά του είναι ότι χορηγείται εύκολα από το στόμα σε μορφή χαπιού και μπορεί να λαμβάνεται παράλληλα με άλλες θεραπείες χωρίς να απαιτείται διακοπή των υπαρχουσών φαρμακευτικών αγωγών.
Ο Δρ Πετράτος εξηγεί ότι πειράματα σε ποντίκια έχουν δείξει ότι η καθημερινή χορήγηση του Diaprotectome περιορίζει την απομυελίνωση του νωτιαίου μυελού και την εκφύλιση των νευρικών ινών μέσω μηχανισμών νευροπροστασίας. Τα ποντίκια που παρουσίασαν σοβαρά νευρολογικά συμπτώματα, όπως η παράλυση, ανέκαμψαν και μπόρεσαν να περπατήσουν ξανά, κάτι που συνδέεται με την επαναμυελίνωση των νευρικών κυττάρων.
Κλινικές δοκιμές στην Ελλάδα
Ο Δρ Πετράτος αναμένει να ξεκινήσει τη φάση II των κλινικών δοκιμών στην Αυστραλία και παράλληλα στην Ελλάδα. «Ελπίζουμε ότι οι δοκιμές θα αρχίσουν στα μέσα του επόμενου έτους, μόλις λάβουμε τις απαραίτητες εγκρίσεις από τις Ρυθμιστικές Αρχές», δηλώνει. Αυτή τη στιγμή εργάζονται για την προετοιμασία των ρυθμιστικών εγγράφων που θα υποβληθούν στην TGA στην Αυστραλία και στον EMA στην Ευρώπη.
Η νέα θεραπεία θα περιλαμβάνει συμμετοχή ατόμων που ζουν με πολλαπλή σκλήρυνση, εστιάζοντας ιδιαίτερα σε εκείνους με πρωτοπαθή και δευτεροπαθή προοδευτική μορφή της νόσου, προκειμένου να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητα της θεραπείας στη γνωστική λειτουργία και την κόπωση.
Ο κ. Γρηγοριάδης αναφέρει ότι το υπό σύσταση Εθνικό Δίκτυο για την Πολλαπλή Σκλήρυνση, που σχεδιάστηκε από την Ελληνική Ακαδημία Νευροανοσολογίας (ΕΛΛ.Α.ΝΑ.) και το Κέντρο Πολλαπλής Σκλήρυνσης του ΑΠΘ, αναμένεται να διευκολύνει τη διεξαγωγή αυτών και άλλων κλινικών μελετών στην Ελλάδα.
Συμμετοχή κέντρων στη μελέτη
Στη μελέτη θα συμμετάσχουν κέντρα από όλη την Ελλάδα, ανάλογα με το ενδιαφέρον που θα δείξουν οι θεράποντες ιατροί. «Η συμμετοχή όσο το δυνατόν περισσότερων κέντρων είναι σημαντική για την εκπροσώπηση των ατόμων με πολλαπλή σκλήρυνση από όλη τη χώρα, κάτι που αυξάνει την αξιοπιστία της μελέτης», σημειώνει ο κ. Γρηγοριάδης. Σκοπός είναι να ενταχθούν 400 ασθενείς, με τα κριτήρια συμμετοχής να καθορίζονται στο πρωτόκολλο που βρίσκεται υπό συγγραφή.
Οι επιστήμονες αναμένουν ότι η μελέτη θα προσφέρει σημαντικά οφέλη όσον αφορά την εξέλιξη της αναπηρίας των ασθενών, εστιάζοντας κυρίως στη γνωστική λειτουργία και την κόπωση, αλλά και στην ποιότητα ζωής και την προσωπική αξιολόγηση των ασθενών σχετικά με την κατάσταση τους.
Ο κ. Πετράτος προσθέτει ότι «μετά από μια επιτυχημένη δοκιμή φάσης II, θα απαιτηθεί μια μεγάλη κλίμακα πολυκεντρική δοκιμή φάσης III, που θα συγκρίνει το Diaprotectome με άλλα φάρμακα που δοκιμάζονται για την εξέλιξη της πολλαπλής σκλήρυνσης. Αυτές οι δοκιμές μπορεί να διαρκέσουν πάνω από δύο χρόνια για να αποκτηθούν έγκυρα και αξιόπιστα αποτελέσματα, τα οποία θα χρειαστούν για την έγκριση του φαρμάκου από τους ρυθμιστικούς φορείς.
