Το όρος Έβερεστ, που φτάνει τα 8,85 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, είναι το ψηλότερο βουνό του κόσμου και συνεχίζει να αναπτύσσεται. Η οροσειρά των Ιμαλαΐων, στην οποία ανήκει, έχει ανασηκωθεί τα τελευταία 50 εκατομμύρια χρόνια, αποτέλεσμα της σύγκρουσης της υποήπειρου της Ινδίας με την υπόλοιπη Ασία.
Ωστόσο, η αύξηση του ύψους του Έβερεστ είναι πιο ταχεία από ό,τι θα περίμενε κανείς από τις φυσικές γεωλογικές διαδικασίες. Οι γεωλόγοι έχουν ανακαλύψει ότι η συγχώνευση δύο ποταμών στην περιοχή παίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία. Συγκεκριμένα, η αλλαγή πορείας του ποταμού Κόσι και η ένωση του με τον μικρότερο ποταμό Αρούν πριν από περίπου 89.000 χρόνια έχει οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του ύψους του Έβερεστ, που εκτιμάται ότι κυμαίνεται από 15 έως 50 μέτρα.
Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται «ισοστατική ανύψωση» και αναφέρεται στην ανοδική κίνηση του γήινου φλοιού όταν το βάρος στην επιφάνεια μειώνεται. Στην περίπτωση αυτή, η συγχώνευση των ποταμών έχει επιταχύνει τη διάβρωση του εδάφους, με τα νερά να παρασύρουν μεγάλες ποσότητες πετρωμάτων και να μειώνουν το βάρος στην περιοχή γύρω από το Έβερεστ.
Ο Γιν-Τζεν Ντάι, γεωλόγος στο Πανεπιστήμιο Γεωεπιστημών στο Πεκίνο και μέλος της ερευνητικής ομάδας που δημοσίευσε τη μελέτη στο Nature Geoscience, εξήγησε ότι «η ισοστατική αναπήδηση μπορεί να συγκριθεί με ένα πλωτό αντικείμενο που ρυθμίζει τη θέση του όταν αφαιρείται βάρος».
Η μελέτη έδειξε ότι η ισοστατική αναπήδηση αντιστοιχεί στο 10% του ρυθμού ανύψωσης του Έβερεστ. Αυτή η γεωλογική διαδικασία παρατηρείται και σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Ένα κλασικό παράδειγμα είναι η Σκανδιναβία, η οποία ανυψώνεται λόγω της τήξης των πάγων που κάλυπταν την περιοχή κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων, μια διαδικασία που συνεχίζεται ακόμα και σήμερα.
Στα Ιμαλάια, η ισοστατική ανύψωση συμβαίνει πιο γρήγορα από τη διάβρωση που προκαλείται από το νερό, τον άνεμο και τον πάγο, η οποία σταδιακά μειώνει το ύψος των βουνών. Καθώς η διάβρωση συνεχίζεται, η ανύψωση λόγω ισοστατικής ανύψωσης μπορεί να επιταχυνθεί, προσφέροντας επιπλέον ύψος σε γειτονικές κορυφές όπως το Λότσε και το Μακάλου, που είναι το τέταρτο και το πέμπτο ψηλότερο βουνό αντίστοιχα.
«Αυτή η μελέτη αναδεικνύει τη δυναμική φύση του πλανήτη μας. Ακόμα και ένας φαινομενικά σταθερός σχηματισμός όπως το Έβερεστ υφίσταται συνεχείς γεωλογικές διαδικασίες, που μας υπενθυμίζουν ότι η Γη αλλάζει συνεχώς, συχνά με τρόπους που δεν αντιλαμβανόμαστε στην καθημερινότητά μας», πρόσθεσε ο Ντάι.
Το όρος Έβερεστ, με ύψος 8.848 μέτρα, σε αεροφωτογραφία της 25ης Μαρτίου 2008 (Reuters)
