Φορούμε νέα ρούχα που ράφτηκαν στο Μπαγκλαντές και χρησιμοποιούμε κινητά τηλέφωνα που εισάγονται από την Κίνα. Οδηγούμε αυτοκίνητα με εξαρτήματα από το Μεξικό και παίρνουμε φάρμακα που παρασκευάστηκαν στην Ινδία.
Σε έναν κόσμο που είναι παγκοσμιοποιημένος, οι κάτοικοι των πλούσιων χωρών απολαμβάνουν τα οφέλη που προέρχονται από τη σκληρή εργασία του Παγκόσμιου Νότου. Αυτό επιβεβαιώνεται σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Nature Communications.
Σύμφωνα με την μελέτη, το εργατικό δυναμικό των φτωχότερων χωρών παρέχει το 90% της εργασίας που υποστηρίζει την παγκόσμια οικονομία, αλλά αποκτά μόνο το 21% του παγκόσμιου εισοδήματος.
Οι μισθοί στον Νότο είναι κατά 87-95% χαμηλότεροι σε σύγκριση με αυτούς των εργαζομένων που έχουν ίσες δεξιότητες σε πλουσιότερες χώρες.
Όπως αναφέρει ο Τζέισον Χίκελ, οικονομικός ανθρωπολόγος στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης και υπεύθυνος της ανάλυσης, μέχρι πρόσφατα ήταν δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί η ανισότητα στην παροχή εργασίας με εμπειρικούς όρους. Αυτό συζητήθηκε στον ιστότοπο του Science.
Από εργοστάσιο ηλεκτρονικών στην Κίνα. Οι μισθοί είναι χαμηλοί και οι υπερωρίες πολλές. (Reuters)
Με τα χέρια των φτωχών
Για να αποκτήσουν μια σαφή εικόνα, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μαθηματικά μοντέλα για να εκτιμήσουν τη ροή εργασίας και αγαθών μεταξύ 1995 και 2021.
Η μελέτη δείχνει ότι η παγκόσμια οικονομία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη δουλειά των φτωχότερων. Το 2021, οι πλούσιες χώρες εισήγαγαν από τις φτωχές χώρες προϊόντα και υπηρεσίες ισοδύναμες με 906 δισεκατομμύρια εργατοώρες, ενώ εξήγαγαν μόλις 80 δισ. εργατοώρες.
Αυτό σημαίνει ότι το καθαρό κέρδος για τον Παγκόσμιο Βορρά φτάνει τα 826 δισεκατομμύρια εργατοώρες, περισσότερο από το σύνολο του εργατικού δυναμικού που υπάρχει στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη.
«Είναι πάντα σοκαριστικό να βλέπεις αυτά τα νούμερα»,
αναφέρει ο Χίκελ. Αν οι εργαζόμενοι του Παγκόσμιου Νότου λάμβαναν αμοιβές ίσες με αυτές των πλούσιων χωρών, οι εργασίες που προσφέρουν θα είχαν αξία 18,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ανά έτος.
Το φαινόμενο της γρήγορης μόδας στηρίζεται στους εργάτες χωρών όπως το Μπαγκλαντές (Reuters)
Ωστόσο, στην πραγματικότητα αυτό το νούμερο είναι δραματικά χαμηλότερο λόγω των μισθών στον Νότο, οι οποίοι είναι κατά 87-95% χαμηλότεροι για θέσεις ίσων δεξιοτήτων.
«Είναι πάντα σοκαριστικό να βλέπεις αυτά τα γιγάντια νούμερα», λέει η Μορένα Χάνμπερι Λέμος, συνεργάτης του Χίκελ στη Βαρκελώνη.
Πολλοί πιστεύουν ότι ο Νότος παρέχει κυρίως θέσεις χαμηλών δεξιοτήτων, όπως εργάτες σε εργοστάσια ή αγρότες, ενώ ο πλούσιος Βορράς συνεισφέρει με πιο εξειδικευμένα επαγγέλματα, όπως επιστήμονες και μηχανικούς.
«Αυτό δεν ισχύει πάντα», ξεκαθαρίζει ο Χίκελ. Η μελέτη της ομάδας του δείχνει ότι οι φτωχότερες χώρες παρέχουν σημαντική εργασία σε όλους τους τομείς και τα επίπεδα δεξιοτήτων.
Επεισοδιακή απεργία σε εργοστάσιο της Honda στην Κίνα το 2010 (Reuters)
Φαύλος κύκλος
Αν και ο Νότος κατά τη διάρκεια της παραγωγής αναλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας, οι μισθοί των εργαζομένων αυξάνονται με πολύ χαμηλότερους ρυθμούς από αυτούς των πλουσιότερων χωρών.
Από το 1995 έως το 2021, οι μισθοί στις πλούσιες χώρες αυξήθηκαν 11 φορές περισσότερο σε σχέση με τις φτωχές χώρες.
Ακόμα και τα προγράμματα που προορίζονται για την οικονομική ενίσχυση του Νότου προγραμματίζουν σε ορισμένες περιπτώσεις να ενισχύσουν τις ανισότητες, όπως αναφέρει ο Χιθ Πρινς, οικονομολόγος από το Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Αν οι φτωχότερες χώρες λάβουν δάνεια από οργανισμούς όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ή την Παγκόσμια Τράπεζα, συχνά υποχρεώνονται να μειώσουν οι δημόσιες δαπάνες σε τομείς όπως η υγεία και η εκπαίδευση, και να αυξήσουν τις εξαγωγές προκειμένου να αποπληρώσουν το χρέος τους. Ως αποτέλεσμα, οι χώρες του Νότου σπανίως καταφέρνουν να μειώσουν τη φτώχεια.
Επιπλέον, ενώ πολλοί πιστεύουν πως το χάσμα Βορρά και Νότου μειώνεται, στην πραγματικότητα διευρύνεται. Όπως τονίζει ο Χίκελ, οι μισθοί στις πλούσιες χώρες αυξήθηκαν 11 φορές περισσότερο από ό,τι στους φτωχούς μεταξύ 1995 και 2021.
Για να μειωθούν οι ανισότητες, θα απαιτούνταν μεταρρυθμίσεις στις διεθνείς πολιτικές, όπως η καθιέρωση ενός παγκόσμιου βασικού μισθού και ελάχιστων τιμών για τους φυσικούς πόρους. Ωστόσο, ο Χίκελ δεν είναι αισιόδοξος ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί, καθώς οι πλούσιες χώρες θα αναγκαστούν να περιορίσουν την κατανάλωση ή να αυξήσουν τις ώρες εργασίας των πολιτών τους.
