Το 2008, όταν η ισπανίδα μικροβιολόγος Πιλάρ Μπος ετοιμαζόταν να ξεκινήσει το διδακτορικό της, ανακάλυψε μια έρευνα που υποστήριζε ότι τα βακτήρια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη συντήρηση έργων τέχνης. Αυτή η ανακάλυψη συνέπεσε με τις προκλήσεις που αντιμετώπιζε η μητέρα της, Πιλάρ Ροΐγκ, στην αποκατάσταση νωπογραφιών του 18ου αιώνα από τον Αντόνιο Παλομίνο σε μια από τις αρχαιότερες εκκλησίες της Βαλένθια.
Η Ροΐγκ προσπαθούσε να αφαιρέσει μια παλιά κόλλα που χρησιμοποιήθηκε κατά τις εργασίες συντήρησης τη δεκαετία του 1960 για να αποσπαστούν οι νωπογραφίες από τους τοίχους της εκκλησίας του Σάντος Χουάνες. «Η μητέρα μου είχε ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα να λύσει, και εγώ βρήκα μια δημοσίευση σχετικά με τη χρήση βακτηρίων για τον καθαρισμό νωπογραφιών στην Ιταλία», δήλωσε η Μπος στο Reuters.
Μετά από αυτή την ανακάλυψη, η Μπος ολοκλήρωσε το διδακτορικό της στον τομέα αυτό και, πλέον, μητέρα και κόρη συνεργάζονται σε ένα πρόγραμμα 4 εκατομμυρίων ευρώ που χρηματοδοτείται από τοπικούς φορείς για την αποκατάσταση έργων τέχνης στη Βαλένθια.
Η διαδικασία περιλαμβάνει την «εκπαίδευση» βακτηρίων με τη χρήση δειγμάτων από κόλλα ζωικού κολλαγόνου. Στην ουσία, πρόκειται για ένα πείραμα τεχνητής επιλογής, όπου τα βακτήρια που διαθέτουν τα κατάλληλα ένζυμα για τη διάσπαση της κόλλας πολλαπλασιάζονται, υπερτερώντας των υπολοίπων.
H κόλλα απομακρύνεται μαζί με το μείγμα βακτηρίων και άγαρ (Reuters)
Αφού τα βακτήρια αναμειγνύονται με άγαρ, μια ζελατινώδη ουσία από φύκη, το μείγμα εφαρμόζεται στις τοιχογραφίες που έχουν επανατοποθετηθεί. Μετά από τρεις ώρες, το άγαρ απομακρύνεται, αφήνοντας πίσω του μια καθαρή επιφάνεια.
Η Ροΐγκ, σήμερα 75 ετών, θυμάται πώς στο παρελθόν χρησιμοποιούσαν χειροκίνητους τρόπους με ζεστό νερό και σφουγγάρι, μια διαδικασία χρονοβόρα και επιβλαβής για τα έργα τέχνης. «Αυτή η μέθοδος προκαλούσε φθορές», αναφέρει, ενώ η κόρη της έχει ήδη εφαρμόσει τη μέθοδο σε νωπογραφίες στην Πίζα, το Μόντε Κασίνο στην Ιταλία και το Σαντιάγο ντε Κομποστέλα στην Ισπανία.
Αυτή την περίοδο, η Μπος εκπαιδεύει ένα άλλο είδος βακτηρίου για την απομάκρυνση γκραφίτι, συνεχίζοντας την καινοτόμο δουλειά της στον τομέα της συντήρησης έργων τέχνης.
