Το άρθρο υπογράφουν η Δρ. Μαρία Σακουφάκη, Επισκέπτρια Δημόσιας Υγείας στη Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας Περιφέρειας Αττικής, Μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΕΔΔΥΠΠΥ και Πρόεδρος ΔΣ ΠΣΕΥ/ΝΠΔΔ, και η Δέσποινα Τοπάλη, Επισκέπτρια Υγείας MSc, PhDc, ΚΥ Κατερίνης, Γεν. Γραμματέας ΔΣ ΠΣΕΥ/ΝΠΔΔ

Η Σημασία του Εμβολιασμού

Τα εμβόλια θεωρούνται μία από τις πιο σημαντικές κατακτήσεις της επιστήμης και της δημόσιας υγείας. Αυτή η επαναστατική εφεύρεση έχει σώσει εκατομμύρια ζωές, ενισχύοντας τη συλλογική ανοσία, μειώνοντας σημαντικά το κίνδυνο από θανατηφόρες λοιμώδεις νόσους. Κάθε χρόνο, η Παγκόσμια Εβδομάδα Εμβολιασμών, που διαρκεί από 24 έως 30 Απριλίου, μας δίνει την ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τη σημασία της πρόληψης και της απόλυτης πρόσβασης στον εμβολιασμό για όλους.

Ιστορική Αναδρομή

Η ιστορία των εμβολίων έχει ρίζες στην αρχαιότητα. Στην Κίνα του 200 π.Χ. εφαρμόζονταν μέθοδοι προληπτικού εμβολιασμού κατά της ευλογιάς. Στον 18ο αιώνα, οι Έλληνες γιατροί Ιάκωβος Πυλαρινός και Εμμανουήλ Τιμόνης πραγματοποίησαν την πρώτη τεκμηριωμένη εφαρμογή εμβολιασμού. Στη συνέχεια, ο Edward Jenner ανήγαγε το εμβόλιο κατά της ευλογιάς σε επιστήμη, θεμελιώνοντας την ανοσολογία.

Ο Ρόλος του Εμβολιασμού στην Δημόσια Υγεία

Από τότε, ο εμβολιασμός έχει αποδειχθεί καθοριστικός για την εξάλειψη ή τον έλεγχο νοσημάτων όπως η πολιομυελίτιδα, η ιλαρά και ο τέτανος. Αυτές οι ασθένειες στοίχιζαν χιλιάδες ζωές. Ο εμβολιασμός έχει, επίσης, απτά κοινωνικά και οικονομικά οφέλη:

• Μείωση του κόστους νοσηλείας,
• Προστασία ευάλωτων ομάδων μέσω της ανοσίας της αγέλης,
• Ενεργή συμμετοχή των πολιτών στην εργασία και την εκπαίδευση,
• Στήριξη της σταθερότητας των συστημάτων υγείας.

Προκλήσεις της Μεταπανδημικής Εποχής

Ωστόσο, στη μεταπανδημική εποχή, παρατηρείται μια ανησυχητική αύξηση της διστακτικότητας και της παραπληροφόρησης σχετικά με τα εμβόλια. Αυτές οι τάσεις, σε συνδυασμό με την εμβολιαστική κόπωση, προκαλούν έναν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, αφήνοντας τους πολίτες εκτεθειμένους σε ασθένειες που μπορούν να προληφθούν.

Είναι ανησυχητικό ότι επανεμφανίζονται ασθένειες που είχαν σχεδόν εξαλειφθεί, όπως η ιλαρά και ο κοκκύτης. Το 2024, παρατηρήθηκε αύξηση 4.800% των περιπτώσεων κοκκύτη σε σύγκριση με τις προηγούμενες χρονιές, ενώ είχαν σημειωθεί τρεις θάνατοι από μηνιγγιτιδόκοκκο σε μόλις ένα έτος. Φέτος, τα ποσοστά εμβολιασμού κατά της γρίπης είναι χαμηλότερα σε σχέση με την περίοδο 2023-2024, με το 21,5% των εργαζομένων σε νοσοκομεία και το 32% στα Κέντρα Υγείας να έχει εμβολιαστεί.

Τα Δεδομένα της Εμβολιαστικής Κάλυψης

Δυστυχώς, αναφορικά με τον έρπητα ζωστήρα, ένα στους τρεις ενήλικες θα νοσήσει κάποια στιγμή, με ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης να είναι μόλις 12%. Ομοίως, η κάλυψη για τον πνευμονιόκοκκο, που προκαλεί σοβαρές ασθένειες, όπως πνευμονία και μηνιγγίτιδα, παραμένει απογοητευτική. Επίσης, η κάλυψη για τον HPV είναι μόνο 54% για τα κορίτσια και 30% για τα αγόρια, γεγονός που σημαίνει ελλείψεις στην πρόληψη καρκίνων και κονδυλωμάτων.

Πολιτικές και Στρατηγικές

Η ανισότητα στον εμβολιασμό είναι σοβαρό πρόβλημα και όχι μόνο στις αναπτυσσόμενες χώρες. Αν και η Ελλάδα διαθέτει προγράμματα εμβολιασμού με κάλυψη από ασφαλιστικά ταμεία, είναι απαραίτητη η ανάπτυξη μιας εμβολιαστικής κουλτούρας. Χρειάζεται συντονισμένη προσπάθεια από όλους — πολίτες, επαγγελματίες υγείας και πολιτεία — για να αυξηθεί η εμβολιαστική κάλυψη.

Ο Εμβολιασμός ως Θεμελιώδες Δικαίωμα

Ο εμβολιασμός δεν είναι απλώς επιλογή — είναι θεμελιώδες δικαίωμα. Πρέπει να εξασφαλίσουμε καθολική πρόσβαση, εξαλείφοντας οικονομικά και κοινωνικά εμπόδια. Αυτό προϋποθέτει πολιτικές δημόσιας υγείας εστιασμένες στον άνθρωπο και προσιτά, ασφαλή και κατανοητά εμβολιαστικά προγράμματα. Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Επισκεπτών Υγείας συνεργάζεται με το Υπουργείο Υγείας για να προάγει την εμβολιαστική κάλυψη και να προστατεύσει τους πολίτες από νοσήματα που προλαμβάνονται.

Εκστρατείες Πρόληψης

Μία από τις τελευταίες εκστρατείες αφορά την πρόληψη του HPV. Αυτή έχει την υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας και αποσκοπεί να επιτευχθεί στόχος 90% εμβολιασμένων κοριτσιών μέχρι το 2030, με στόχο την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Επίλογος

Ας χρησιμοποιήσουμε αυτήν την εβδομάδα για να επαναφέρουμε τον εμβολιασμό στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης. Γιατί η προστασία της υγείας δεν μπορεί —και δεν πρέπει— να είναι προνόμιο των λίγων, αλλά δικαίωμα όλων.

Η Δρ. Μαρία Σακουφάκη, Επισκέπτρια Δημόσιας Υγείας στη Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας Περιφέρειας Αττικής, Μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΕΔΔΥΠΠΥ και Πρόεδρος ΔΣ ΠΣΕΥ/ΝΠΔΔ

Η Δέσποινα Τοπάλη, Επισκέπτρια Υγείας MSc, PhDc, ΚΥ Κατερίνης, Γεν. Γραμματέας ΔΣ ΠΣΕΥ/ΝΠΔΔ

Σχετικά Άρθρα

Αντιγριπικά: Αποφασίστηκε η σύνθεση των εμβολίων που θα κυκλοφορήσουν το φθινόπωρο.

Κορωνοϊός: Οι 2 ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού με τη χαμηλότερη εμβολιαστική κάλυψη.

Νέο εμβόλιο κατά της πνευμονιοκοκκικής νόσου εγκρίθηκε από τον ΕΜΑ.