Στο γενναίο ταξίδι των Ικέτιδων μπήκαμε κρυφά.

Τα απογεύματα του Σεπτεμβρίου στην Αθήνα είναι γεμάτα ρομαντισμό, σαν το καλοκαίρι των παιδικών μας αναμνήσεων να βρίσκει καταφύγιο εκεί. Σε αυτά τα απογεύματα, οι ψηφιακές παρεμβολές είναι λιγότερες και οι «αναλογικές» συγκινήσεις πολλές. Ένα τέτοιο απογευματάκι βρέθηκα στο Ηρώδειο, για να παρακολουθήσω ξανά τις «Ικέτιδες» της Μαριάννας Κάλμπαρη. Αυτή η παράσταση έχει γίνει θέμα συζήτησης σε όλη την Ελλάδα για πολλούς λόγους, που θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε παρακάτω. Δεν είναι μόνο το καστ, που περιλαμβάνει έμπειρους ηθοποιούς, αληθινούς ήρωες της τέχνης, οι οποίοι δεν διστάζουν να ριχτούν στη «φωτιά» ενός απαιτητικού έργου.

Η παράσταση δημιουργεί ένα ολόκληρο σύμπαν με φωνές, πρόσωπα, εικόνες και κινήσεις, το οποίο διαμορφώνεται από τις 50 Δαναΐδες, ανάμεσά τους η Υπερμνήστρα και η Αμυμώνη (Λένια Παπαληγούρα – Λουκία Μιχαλοπούλου). Κεντρικό στοιχείο των Δαναΐδων είναι το χορωδιακό συγκρότημα CHÓRES, καθώς και σπουδάστριες από τη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης, μέλη του χορευτικού-ακροβατικού σχήματος «κι όμΩς κινείται» και χορεύτριες-μαθήτριες της χορογράφου Χριστίνας Σουγιουλτζή, η οποία ερμηνεύει επίσης τον βουβό ρόλο της Ιούς.

Φυσικά, δεν μπορούμε να παραλείψουμε τη Μαρίνα Σάττι. Θα επιστρέψουμε σε αυτήν, καθώς εκείνο το βράδυ στο Ηρώδειο, μαζί με τις «Κόρες», προσέφεραν τις υπέροχες φωνές τους σαν «ασπίδα» απέναντι στον όλεθρο και τον εφιάλτη που μας περιβάλλει.

Υπόθεση

Οι πενήντα κόρες του Δαναού, γνωστές ως Δαναΐδες, καταφεύγουν στο Άργος με την καθοδήγηση του πατέρα τους (Άκης Σακελλαρίου) για να αποφύγουν τον αναγκαστικό γάμο με τους γιους του Αιγύπτου, που είναι και ξαδέρφια τους. Στην αρχή της τραγωδίας, οι Δαναΐδες εμφανίζονται ως ικέτιδες, παρακαλώντας τον βασιλιά του Άργους, Πελασγό (Λυδία Κονιόρδου), να τους προσφέρει καταφύγιο και προστασία. Κρατούν κλαδιά ελιάς, σύμβολα της ικεσίας, ζητώντας να γλιτώσουν από τον επικείμενο γάμο, τον οποίο θεωρούν ταπεινωτικό και καταπιεστικό.

Ο βασιλιάς Πελασγός βρίσκεται σε δίλημμα: θέλει να προστατεύσει τις Δαναΐδες και να δείξει φιλοξενία, όπως απαιτεί το ηθικό χρέος του, αλλά φοβάται την αντίδραση των Αιγυπτίων και τον κίνδυνο πολέμου. Τελικά, αποφασίζει να αφήσει τον λαό του Άργους να αποφασίσει. Ο λαός, μετά από συζήτηση, αποφασίζει να προσφέρει άσυλο στις Δαναΐδες.

Ο πατέρας τους τις προειδοποιεί ότι οι Αιγύπτιοι θα τις καταδιώξουν. Ο φόβος είναι διάχυτος και οι νεαρές δηλώνουν ότι προτιμούν τον θάνατο από τον γάμο με τους γιους του Αιγύπτου. Ο Αιγύπτιος κήρυκας (Γιάννης Τσορτέκης) είναι εκεί για να τις απειλήσει, γεμίζοντας τις ψυχές τους με υπαρξιακό τρόμο.

Στο τέλος, οι Δαναΐδες απολαμβάνουν την προστασία του Πελασγού και των Αργείων. Έτσι, οι Αιγύπτιοι αναγκάζονται να υποχωρήσουν και οι κόρες του Δαναού εγκαθίστανται στη Θήβα, ευχαριστώντας την πόλη που τις δέχτηκε. Το δράμα ολοκληρώνεται με ένα χορικό προς τον Δία, παρακαλώντας τον βασιλιά των θεών να τις προστατεύει από γάμους που δεν επιθυμούν.

Η παράσταση

Σε αυτή την παράσταση βίωσα κάτι μοναδικό. Πενήντα φωνές και σώματα συνδυάζονται, καρδιοχτυπούν και φωνάζουν, σαν ένα ενιαίο σύνολο. Οι Ικέτιδες εκπέμπουν μια βουή τρόμου, ένα σήμα κινδύνου για την ομορφιά που συνεχώς πεθαίνει και ανασταίνεται, για την αγάπη που αναζητά το φως μέσα σε μια μόνιμη καταιγίδα. Στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, το κοινό είχε βυθιστεί σε απόλυτη σιγή, σχεδόν σαν να είχε δεθεί στο κατάρτι των Δαναΐδων, σε ένα ταξίδι επιβίωσης.

Πρωταγωνιστές είναι ο πατέρας Δαναός και οι Δαναΐδες Υπερμνήστρα και Αμυμώνη, με φωνές θαρραλέες, που δεν υπολογίζουν κανένα τίμημα μπροστά στη σωτηρία τους, ακόμα και αν η ζωή τους φαίνεται σαν κινούμενη άμμος ανάμεσα στον κυνικό αλλά δίκαιο Πελασγό και τον εφιαλτικό Αιγύπτιο κήρυκα.

Αυτή η αλληγορική κατάδυση στην κόλαση έχει ένα γλυκόπικρο τέλος. Το απάγκιο της γυναικείας καρδιάς θα βρεθεί και το τραγούδι της θεάς Αφροδίτης θα ηχήσει ξανά, με τη φωνή της Μαρίνας Σάττι, σε ένα τραγούδι – προσευχή για την ελευθερία των Δαναΐδων. Αυτή η φωνή αγγίζει το μαγικό και αντηχεί σε κάθε ψυχή που νιώθει παγιδευμένη από παράλογους νόμους και τοξικά καθεστώτα.

Η Μαρίνα Σάττι και οι «Κόρες» αποκαλύπτουν ξανά το μαγικό τους σύμπαν, μεταφέροντας την διαχρονική ιστορία του Αισχύλου σε μια άχρονη εποχή, που μπορεί να είναι το Σήμερα ή να θυμίζει τις ξέγνοιαστες εικόνες της παιδικής μας ηλικίας. Δείτε τις «Ικέτιδες» και μπείτε στο τολμηρό τους ταξίδι, έστω και ως λαθρεπιβάτες.