Ο Στέφανος Παπαγιαννάκης, μετεωρολόγος της ΕΜΥ, κατάφερε να διασώσει πολύτιμα μετεωρολογικά δεδομένα από τον καιρό κατά τη διάρκεια του μετώπου του 1940, ενώ υπηρετούσε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός.
Ο Δεκέμβριος του 1940 αποδείχθηκε ο πιο ψυχρός μήνας του χειμώνα εκείνης της χρονιάς, με θερμοκρασίες να κυμαίνονται κάτω από τα κανονικά επίπεδα. Κατά τη διάρκεια αυτού του μήνα, καταγράφηκαν οι χαμηλότερες θερμοκρασίες και υπήρξαν εκτενείς χιονοπτώσεις στην περιοχή των επιχειρήσεων.
Ορισμένες από τις χαμηλότερες θερμοκρασίες (°C) που σημειώθηκαν περιλάμβαναν: Ιωάννινα: –5.0 (20/12), Καστοριά: -7.4 (18/12), -10.5 (30/12), Φλώρινα: -10.0, -17.0 (22/12), Κορυτσά: -9.0 (30/12), -8.0 (14/1), -4.0 (15/3). Στη Μοσχόπολη, ένα ορεινό χωριό στην Κορυτσά, οι θερμοκρασίες έφτασαν μέχρι -19.0 (30/12) και -20.0 (14/1), ενώ και το Μάρτιο σημειώθηκαν -10.0 (15/3).
Ο Παπαγιαννάκης επισημαίνει ότι στα χιονισμένα βουνά με υψόμετρο άνω των 1500 μέτρων, οι θερμοκρασίες θα ήταν πιθανώς κάτω από -20°C, ιδίως κατά τη διάρκεια των νυχτερινών ωρών με καθαρό ουρανό. Αναφέρει ότι οι θερμοκρασίες που καταγράφηκαν αφορούν μετεωρολογικούς κλωβούς, οι οποίοι βρίσκονται περίπου 1,5 μέτρο πάνω από το έδαφος. Αυτό σημαίνει ότι η θερμοκρασία κοντά στο χιονοσκεπές έδαφος, που σχετίζεται με τα κρυοπαγήματα, θα ήταν ακόμα χαμηλότερη από τις καταγεγραμμένες τιμές.
Αξιοσημείωτο είναι ότι, αν και ο Μάρτιος ήταν σχετικά θερμός, καταγράφηκαν ελάχιστες θερμοκρασίες που ήταν πιο χαμηλές ακόμα και από αυτές του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου.
Παναγιώτης Γιαννόπουλος Φυσικός Μετεωρολόγος Μ.Sc. FRMetS
