Μια τεράστια κατολίσθηση σε ένα φιόρδ της Γροιλανδίας δημιούργησε ένα κύμα που προκάλεσε σεισμικές δονήσεις σε όλο τον πλανήτη για εννέα συνεχόμενες ημέρες.
Το σεισμικό σήμα, που καταγράφηκε τον Σεπτέμβριο του 2023, εντοπίστηκε από αισθητήρες σε διάφορα σημεία του κόσμου, γεγονός που οδήγησε τους επιστήμονες να αναζητήσουν την πηγή του.
Η κατολίσθηση, που περιλάμβανε την κατάρρευση μιας βραχώδους πλαγιάς και την πτώση παγετώνων, δημιούργησε ένα κύμα ύψους 200 μέτρων. Αυτό το κύμα «παγιδεύτηκε» στο στενό φιόρδ, με αποτέλεσμα να κινείται συνεχώς για εννέα ημέρες, προκαλώντας τις σεισμικές δονήσεις.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι τέτοιες κατολισθήσεις συμβαίνουν ολοένα και πιο συχνά λόγω της κλιματικής αλλαγής, καθώς οι παγετώνες που στηρίζουν τα βουνά της Γροιλανδίας λιώνουν. Η έρευνα αυτή πραγματοποιήθηκε από μια διεθνή ομάδα επιστημόνων σε συνεργασία με το Ναυτικό της Δανίας, και τα αποτελέσματά της δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Science.
«Έτσι συνεργαστήκαμε»
«Όταν οι συνάδελφοί μας εντόπισαν το σήμα πέρυσι, δεν έμοιαζε με σεισμό. Το ονομάσαμε “άγνωστο σεισμικό αντικείμενο”», δήλωσε ο δρ Στίβεν Χικς από το UCL, ένας από τους συμμετέχοντες στην έρευνα.
«Το σήμα εμφανιζόταν κάθε 90 δευτερόλεπτα για εννέα ημέρες», πρόσθεσε μιλώντας στο BBC.
«Δεν έχουμε ξαναδεί τόσο μεγάλη κίνηση νερού για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα»
Στη συνέχεια, οι επιστήμονες άρχισαν να συζητούν το φαινόμενο σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα. «Στην ίδια χρονική περίοδο, συνάδελφοι από τη Δανία, οι οποίοι πραγματοποιούν πολλές έρευνες στη Γροιλανδία, έλαβαν αναφορές για ένα τσουνάμι σε ένα απομακρυσμένο φιόρδ», εξήγησε ο δρ Χικς. «Έτσι, αποφασίσαμε να συνεργαστούμε».
Η ομάδα χρησιμοποίησε τα σεισμικά δεδομένα για να εντοπίσει την πηγή του σήματος στο φιόρδ Dickson στην Ανατολική Γροιλανδία. Στη συνέχεια, συγκέντρωσαν επιπλέον στοιχεία, όπως δορυφορικές εικόνες και φωτογραφίες του φιόρδ από το Ναυτικό της Δανίας, που είχαν ληφθεί λίγο πριν την εμφάνιση του σήματος.
Το μεγα-τσουνάμι
Μια δορυφορική εικόνα αποκάλυψε ένα σύννεφο σκόνης σε μια ρεματιά του φιόρδ. Η σύγκριση φωτογραφιών πριν και μετά το συμβάν έδειξε ότι ένα βουνό είχε καταρρεύσει, ρίχνοντας μέρος ενός παγετώνα στο νερό.
Εικόνα πριν την κατολίσθηση (αριστερά) και μετά την κατολίσθηση (δεξιά)
Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι περίπου 25 εκατομμύρια κυβικά μέτρα βράχου – όγκος ισοδύναμος με 25 Empire State Buildings – έπεσαν στο νερό, προκαλώντας ένα «μεγα-τσουνάμι» ύψους 200 μέτρων.
Στις φωτογραφίες «μετά την κατολίσθηση», διακρίνεται ένα σημάδι στον παγετώνα που άφησε το ίζημα που εκσφενδόνισε το γιγαντιαίο κύμα.
«Το κύμα δεν μπορούσε να εκτονώσει την ενέργειά του»
Τα τσουνάμι, που συνήθως προκαλούνται από υποθαλάσσιους σεισμούς, συνήθως εξαφανίζονται μέσα σε λίγες ώρες στον ανοιχτό ωκεανό. Ωστόσο, αυτό το κύμα ήταν παγιδευμένο.
«Αυτή η κατολίσθηση συνέβη περίπου 200 χιλιόμετρα από τον ανοιχτό ωκεανό», εξήγησε ο Δρ Χικς. «Τα συστήματα φιόρδ είναι πραγματικά περίπλοκα, οπότε το κύμα δεν μπορούσε να εκτονώσει την ενέργειά του».
Η ομάδα δημιούργησε ένα μοντέλο που έδειξε πώς, αντί να διασκορπιστεί, το κύμα χτυπιόταν συνεχώς για εννέα ημέρες.
«Δεν έχουμε ξαναδεί τόσο μεγάλη κίνηση νερού για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Δρ Χικς.
Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η κατολίσθηση προκλήθηκε από την αύξηση της θερμοκρασίας στη Γροιλανδία, η οποία έλιωσε τον παγετώνα που στήριζε το βουνό.
«Αυτός ο παγετώνας στήριζε το βουνό και έγινε τόσο λεπτός που απλά δεν μπορούσε να το κρατήσει», ανέφερε ο Δρ Χικς. «Αυτό δείχνει πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει πλέον αυτές τις περιοχές».
