Η λέξη «Skål» στα σουηδικά σημαίνει «εις υγείαν» και φαίνεται πως, εν μέσω της κλιματικής αλλαγής, θα ακούγεται ολοένα και περισσότερο στη Σουηδία. Όχι μόνο κατά τη διάρκεια της οινοποσίας, αλλά και λόγω της οινοπαραγωγής.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει οδηγήσει τους Σουηδούς να εξερευνήσουν μια από τις πιο γνωστές βιομηχανίες της Ευρώπης: την παραγωγή κρασιού.
Καθώς τα καλοκαίρια γίνονται ολοένα και πιο θερμά και ο νότος της Μεσογείου πλήττεται από ακραίους καύσωνες και ξηρασία, η βόρεια Ευρώπη βλέπει το κρύο να «μαλακώνει», καθιστώντας το κλίμα πιο ευνοϊκό για πολλές καλλιέργειες φρούτων, συμπεριλαμβανομένων των σταφυλιών.
Στη Σουηδία, σύμφωνα με εκτιμήσεις, τα καλοκαίρια ήταν κατά 0,9 βαθμούς Κελσίου πιο ζεστά μεταξύ 1991-2020 σε σχέση με την περίοδο 1961-1990. Αυτή η τάση συνεχίζεται, με την κλιματική αλλαγή να αλλάζει σημαντικά τα δεδομένα.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το νησί Γκότλαντ στη Βόρεια Θάλασσα, το οποίο βρίσκεται πάνω από 750 χιλιόμετρα βόρεια του 50ού παράλληλου, που παραδοσιακά θεωρείται το βόρειο όριο για την οινοποίηση. Παρά τις προκλήσεις, οι αμπελώνες αρχίζουν να αναπτύσσονται στην περιοχή.
Ο Αντρέα Γκουέρα και η Έμα Σέρνερ είναι δύο από τους πρωτοπόρους της οινοπαραγωγής στο Γκότλαντ, όπου ίδρυσαν τον αμπελώνα τους το 2018. «Υπάρχει και άλλος ένας αμπελώνας», αναφέρουν, δείχνοντας τα γειτονικά χωράφια. «Του χρόνου θα δημιουργηθεί ακόμη ένας», προσθέτει ο Αντρέα σε μια δημοσιογραφική έρευνα με την υποστήριξη του Journalismfund Europe. «Ακόμη ένας τρελός θα φτιάχνει κρασί σε αυτό το νησί»…
«Κάτω η Ιταλία, ζήτω η Σουηδία»
Ο Αντρέα Γκουέρα δεν είναι Σουηδός, αλλά κατάγεται από το Σαλέρνο της Ιταλίας. Από την ηλικία των 10 ετών ασχολείται με την παραγωγή κρασιού, βοηθώντας τον πατέρα του σε έναν μικρό οικογενειακό αμπελώνα. Μετά την απόκτηση πτυχίου στην οινολογία και την αμπελουργία, ταξίδεψε σε πολλές χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Νέα Ζηλανδία και η Γαλλία, αποκτώντας εμπειρία και γνώσεις.
Στην Τοσκάνη, γνώρισε την Έμα, μια Σουηδή, με την οποία συνεργάστηκαν σε ένα οινοποιείο. Ως ζευγάρι, αποφάσισαν να ιδρύσουν τη δική τους επιχείρηση στον τομέα της οινοπαραγωγής. Αντί να μείνουν στην Ιταλία ή να επιλέξουν μια άλλη μεσογειακή χώρα, στράφηκαν προς το βορρά. «Ήταν προφανές για εμάς ότι έπρεπε να κοιτάξουμε προς τα εκεί, λόγω της κλιματικής αλλαγής», λέει ο Αντρέα. «Να ξεκινήσουμε κάτι από το μηδέν στην Ιταλία, με βάση την τρέχουσα κλιματική κατάσταση, δεν θα ήταν καλή ιδέα».
Μετά από δύο χρόνια έρευνας, κατέληξαν στη δυτική ακτή του Γκότλαντ, πιστεύοντας ότι το νησί θα μπορούσε να είναι κατάλληλο για την καλλιέργεια σταφυλιών. Το ήπιο θαλάσσιο κλίμα και τα αμμώδη εδάφη προσφέρουν τις κατάλληλες συνθήκες, εφόσον οι συνθήκες είναι ευνοϊκές. Έτσι, ίδρυσαν το οινοποιείο Långmyre, το οποίο συνδυάζει την ιταλική γνώση με τη σουηδική συνείδηση.
Στους εκτενείς αμπελώνες τους, εστιάζουν στη βιολογική καλλιέργεια. Αυτή τη στιγμή, καλλιεργούν πέντε ποικιλίες σταφυλιών, τρεις λευκές και δύο κόκκινες, γνωστές ως «piwi», που είναι υβριδικές. «Αυτές οι ποικιλίες είναι διασταυρώσεις του παραδοσιακού σταφυλιού, vitis vinifera, και άλλων άγριων σταφυλιών», εξηγεί ο Αντρέα, προσθέτοντας ότι το κύριο πλεονέκτημά τους είναι η ανθεκτικότητα στις ασθένειες και στις μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες της Σκανδιναβίας.
Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση PIWI, περίπου 200 αμπελώνες στη Σουηδία παράγουν σήμερα περίπου 300.000 λίτρα κρασιού ετησίως, με το 95% αυτών να προέρχεται από υβριδικές ποικιλίες. «Αυτές οι ποικιλίες είναι παντού», λέει ο Αντρέα Γκουέρα. «Είναι η κορυφαία στρατηγική για την παραγωγή κρασιού στη Σουηδία».
Στη Σουηδία, δεν υπάρχουν ακόμη καθορισμένα πρότυπα για τη διαδικασία παραγωγής, τις ποικιλίες ή την ποιότητα του κρασιού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι οινοπαραγωγοί να πειραματίζονται με διάφορες ποικιλίες σταφυλιών που θα μπορούσαν να αποδώσουν καρπούς σε βόρεια γεωγραφικά πλάτη. Ενώ το σουηδικό κρασί μπορεί να μην είναι οικονομικά ανταγωνιστικό, οι παραγωγοί προσπαθούν να κερδίσουν τη «μάχη» μέσω της γεύσης.
Αν και οι θερμοκρασίες γίνονται πιο ευνοϊκές για την οινοποίηση, οι παραγωγοί πιστεύουν ότι ο βασικός παράγοντας που επιτρέπει την παραγωγή κρασιού στη Σουηδία και τη Δανία είναι η χρήση των «piwi». Στη Γαλλία και την Ισπανία, οι αμπελουργοί αρχίζουν επίσης να χρησιμοποιούν καινοτόμες προσεγγίσεις για την παραγωγή νέων αμπελιών που θα προσαρμόζονται στις κλιματικές αλλαγές και την ξηρασία. Μια νέα πρόκληση είναι η αυξανόμενη ζήτηση για κρασιά με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ, που απαιτεί έλεγχο του επιπέδου ωρίμανσης των σταφυλιών, ειδικά σε συνθήκες υπερβολικής ζέστης.
