Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα, που δημοσιοποίησε το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), οι Έλληνες εμφανίζουν απογοήτευση προς την κυβέρνηση και τους πολιτικούς, καθώς και καχυποψία προς τους θεσμούς, με χαμηλό ενδιαφέρον για την πολιτική.
Τα αποτελέσματα της νέας έρευνας ανακοινώθηκαν αυτή την εβδομάδα και περιλαμβάνουν στοιχεία από 24 χώρες. Η επίσημη παρουσίαση των αποτελεσμάτων από το ΕΚΚΕ αναμένεται τον Δεκέμβριο.
Η Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα (European Social Survey) είναι μία από τις πιο αξιόπιστες διεπιστημονικές έρευνες κοινής γνώμης στην Ευρώπη, με τη συμμετοχή κορυφαίων ακαδημαϊκών ινστιτούτων, με την Ελλάδα να εκπροσωπείται από το ΕΚΚΕ. Η έρευνα διεξάγεται κάθε δύο χρόνια από το 2001 και τελεί υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας της Κομισιόν (European Research Infrastructure Consortium – ERIC).
Με περισσότερες από 200 ερωτήσεις που καλύπτουν μια ποικιλία θεμάτων, όπως η πολιτική, η ευημερία, η υγεία, οι αντιλήψεις για το φύλο, τα ΜΜΕ και η κλιματική αλλαγή, η έρευνα προσφέρει μια «ακτινογραφία» των κοινωνιών στην Ευρώπη.
Έλλειμμα δημοκρατίας
Μέχρι να δημοσιευτούν τα σχόλια των Ελλήνων επιστημόνων του ΕΚΚΕ, αναλύσαμε τις ερωτήσεις που αφορούν την πολιτική, οι οποίες απαντήθηκαν μέσω προσωπικών συνεντεύξεων σε ένα σταθμισμένο δείγμα άνω των 2.700 νοικοκυριών σε όλη την Ελλάδα. Οι συνεντεύξεις πραγματοποιήθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2024 και περιλαμβάνουν απαντήσεις σχετικά με την εκλογική συμπεριφορά.
Η έρευνα αυτή είναι πιο χρήσιμη από τις σφυγμομετρήσεις κοινής γνώμης, καθώς επιτρέπει διαχρονικές και πανευρωπαϊκές συγκρίσεις σε βαθύτερα αξιακά ζητήματα.
Αυτό που προκύπτει άμεσα από τα οπτικοποιημένα δεδομένα της παρουσίασης του ESS είναι ότι η Ελλάδα κατατάσσεται χαμηλά στην πανευρωπαϊκή κατάταξη όσον αφορά το ενδιαφέρον για την πολιτική, την εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα, τα κόμματα και τη Βουλή. Ωστόσο, το αντίθετο εύρημα είναι ότι η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες με υψηλή συμμετοχή στις εκλογές, με πάνω από το 79% των ερωτηθέντων να δηλώνουν ότι ψήφισαν στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές του 2023, κατατάσσοντας τη χώρα τρίτη μετά την Πολωνία και τη Σουηδία.
Στην πολιτική κλίμακα Αριστεράς-Δεξιάς, το 40% των Ελλήνων τοποθετείται πέραν του κέντρου.
Κλίνατε επί δεξιά
Η έρευνα καταγράφει επίσης μια μετατόπιση του πληθυσμού προς τα δεξιά του πολιτικού φάσματος. Με βάση τον μέσο όρο των απαντήσεων, η Ελλάδα κατατάσσεται τρίτη πανευρωπαϊκά – μαζί με τη Λιθουανία – στις χώρες που κλίνουν πιο έντονα προς τα δεξιά. Πρώτη είναι η Πολωνία και δεύτερη ισοβαθμούν η Ουγγαρία και η Φινλανδία. Το πιο ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι οι Έλληνες είναι οι λιγότερο ικανοποιημένοι από τη λειτουργία της δημοκρατίας, μετά τους Σέρβους, με την πλειονότητα να βαθμολογεί τη χώρα κάτω από τη βάση.
Οι 7 στους 10 Έλληνες ενδιαφέρονται από λίγο ως καθόλου για την πολιτική.
Αδιαφορία και απογοήτευση
Οι απαντήσεις των Ελλήνων συμμετεχόντων στην Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα επιβεβαιώνουν τα ευρήματα των πρόσφατων δημοσκοπήσεων, που καταδεικνύουν την προτίμηση για το «κόμμα του κανένα».
Στην ερώτηση «πόσο ενδιαφέρεστε για την πολιτική;», σε κλίμακα από το 0 (ενδιαφέρομαι πολύ) έως το 4 (δεν ενδιαφέρομαι καθόλου), ο μέσος όρος των απαντήσεων στην Ελλάδα είναι 3, δηλαδή «ενδιαφέρομαι ελάχιστα». Αυτό μας τοποθετεί ανάμεσα στις χώρες με το χαμηλότερο ενδιαφέρον για την πολιτική, μαζί με την Κύπρο, την Ιταλία και τη Σερβία. Οι μόνοι που μας ξεπερνούν σε αδιαφορία είναι οι Κροάτες.
Συγκεκριμένα, το 35,1% των Ελλήνων δηλώνει πλήρη αδιαφορία για την πολιτική, το 32,6% ενδιαφέρεται ελάχιστα, το 25,5% αρκετά, και μόλις το 6,9% ενδιαφέρεται πολύ.
Αντίθετα, Γερμανοί, Φινλανδοί και Σουηδοί κατατάσσονται στην κορυφή της έρευνας, με ποσοστά ενδιαφέροντος που κυμαίνονται από 59% έως 69%.
Το 72% των Ελλήνων δεν εμπιστεύεται τη Βουλή – το υψηλότερο ποσοστό μετά τους Κροάτες.
Κάτω από τη βάση σε Βουλή και πολιτικούς
Η εμπιστοσύνη των Ελλήνων στη Βουλή είναι η δεύτερη χαμηλότερη στην ΕΕ, μετά την Κροατία. Σε κλίμακα από το 0 έως το 10, το 71,9% βαθμολογεί τη Βουλή κάτω από τη βάση, όσον αφορά την εμπιστοσύνη. Αντίθετα, οι χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, όπως η Ισλανδία, η Σουηδία, η Φινλανδία, η Ελβετία και η Νορβηγία, βρίσκονται στην κορυφή της κατάταξης.
Επιπλέον, η Ελλάδα κατατάσσεται τρίτη χαμηλότερα στην εμπιστοσύνη προς τους πολιτικούς, μετά την Κύπρο και την Κροατία, με τα ποσοστά εμπιστοσύνης στα πολιτικά κόμματα να είναι επίσης πολύ χαμηλά.
Οι Έλληνες δείχνουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη σε σύγκριση με την πολιτική, αν και ο μέσος όρος είναι λίγο πάνω από τη βάση (5,4).
Αναφορικά με την αστυνομία, ο μέσος όρος εμπιστοσύνης είναι 6, γεγονός που είναι θετικό, αλλά παραμένει πολύ χαμηλότερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (είμαστε 7οι από το τέλος σε 24 χώρες).
Μαζί με τους Κύπριους, είμαστε οι πιο δυσαρεστημένοι πολίτες της Ευρώπης.
Οι πιο δυσαρεστημένοι της Ευρώπης
Στην ερώτηση «πόσο ικανοποιημένοι είστε με τη ζωή σας γενικά;», σε κλίμακα από 0 (εξαιρετικά δυσαρεστημένος) έως 10 (εξαιρετικά ικανοποιημένος), οι Έλληνες βρίσκονται στη χαμηλότερη θέση μαζί με τους Κύπριους (μέσος όρος 6,4). Πάνω από το 35,6% βαθμολογεί την ικανοποίησή του από τη ζωή του κάτω από τη βάση, γεγονός που σχετίζεται με τα υψηλά ποσοστά δυσαρέσκειας και απογοήτευσης από το σύστημα και τους θεσμούς.
Επιπλέον, οι Έλληνες είναι οι πιο δυσαρεστημένοι με το εθνικό σύστημα υγείας, με τη συντριπτική πλειονότητα να θεωρεί την κατάσταση των υπηρεσιών υγείας στη χώρα από πολύ κακή έως μέτρια, ενώ μόλις το 13,5% το βαθμολογεί πάνω από τη βάση.
Στην οικονομία, οι Έλληνες είναι οι πιο δυσαρεστημένοι στην ΕΕ, με μόνη εξαίρεση τη Βρετανία, ενώ είναι τέταρτοι πιο δυσαρεστημένοι με την κυβέρνηση, μετά τους Πορτογάλους, τους Κροάτες και τους Βρετανούς, αν και το 47% (σε δείγμα 855 ερωτηθέντων) δήλωσε ότι ψήφισε το κυβερνών κόμμα.
Δείτε όλη την έρευνα εδώ.
