Την Παρασκευή, το Υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι ο Γιώργος Γεραπετρίτης θα ενημερώσει τους πολιτικούς αρχηγούς για θέματα εξωτερικής πολιτικής στις 11 Δεκεμβρίου.
Κεντρικό ζήτημα της ενημέρωσης θα είναι τα ελληνοτουρκικά θέματα, ειδικά μετά τη συνάντηση του Υπουργού Εξωτερικών με τον τούρκο ομόλογό του στην Αθήνα. Υπάρχει επίσης η πιθανότητα να προκύψει μια νέα συνάντηση κατά τη διάρκεια της συνόδου των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ στις 3 και 4 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες ή στην ετήσια υπουργική σύνοδο του ΟΑΣΕ στη Μάλτα, που θα πραγματοποιηθεί στις 4 και 5 Δεκεμβρίου. Ο Γεραπετρίτης θα βρίσκεται στις Βρυξέλλες από τις 2 Δεκεμβρίου για επιπλέον επαφές, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές.
Σημαντική είναι και η κοινή υποψηφιότητα Ελλάδας και Τουρκίας στον ΟΑΣΕ, όπου προτείνεται ο διπλωμάτης Φεριντούν Σινιρλίογλου για τη θέση του Γενικού Γραμματέα και η Μάνια Τελανιάν για διευθύντρια του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι μπορεί να υπάρξουν εξελίξεις κατά την υπουργική σύνοδο του Δεκεμβρίου.
Ακολουθώντας την ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών, θα συγκληθεί το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής στις 12 Δεκεμβρίου, με την ίδια θεματολογία.
Κριτική προς τον Φιντάν
Κατά την παρουσίαση του προϋπολογισμού του τουρκικού ΥΠΕΞ στη Βουλή, ο Φιντάν δέχθηκε έντονη κριτική από την τουρκική αντιπολίτευση. Το κεμαλικό CHP κατηγόρησε την κυβέρνηση Ερντογάν για «τυχοδιωκτική πολιτική», επικεντρώνοντας την κριτική του στη «Γαλάζια Πατρίδα». Ο τομεάρχης του CHP, Ναμίκ Ταν, ανέφερε ότι η παραδοσιακή θέση στο Αιγαίο ήταν η αναζήτηση πολιτικής λύσης μέσω διαλόγου, επισημαίνοντας τις αντιφάσεις στην προσέγγιση της τουρκικής κυβέρνησης.
Ο Ταν τόνισε ότι η λύση δύο κρατών στην Κύπρο δεν έχει διεθνή υποστήριξη και δεν μπορεί να οδηγήσει σε βιώσιμες διαπραγματεύσεις, καθώς δεν είναι συμβατή με το διεθνές δίκαιο.
Η θέση του Φιντάν
Σε συνέντευξή του στην τουρκική εφημερίδα Χουριέτ, ο Φιντάν αναφέρθηκε στα ελληνοτουρκικά, δηλώνοντας ότι η τουρκική πλευρά προτιμά να εξετάζει τα ζητήματα συνολικά και, αν είναι δυνατόν, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Υπογράμμισε ότι δεν είναι σωστό να υπερπολιτικοποιούνται τα θέματα, ενώ αναγνώρισε ότι στην Ελλάδα τα ζητήματα που σχετίζονται με την Τουρκία συχνά πολιτικοποιούνται υπερβολικά.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τον προϋπολογισμό, ο Φιντάν επανέλαβε τις θέσεις της Άγκυρας σχετικά με την «τουρκική μειονότητα» στη Θράκη και τους ομογενείς στα Δωδεκάνησα. Υποστήριξε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να αποφεύγει τις προκλήσεις, αναφερόμενος στα βήματα που έγιναν κατά την επίσκεψή τους στην Ελλάδα στις 8 Νοεμβρίου.
Απάντηση του Υπουργείου Εξωτερικών
Αντιδρώντας στις δηλώσεις του Φιντάν, το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας ανέφερε:
- Η ατζέντα των συναντήσεων παραμένει η ίδια, εστιάζοντας σε διμερή, διεθνή και περιφερειακά θέματα, με έμφαση στο Κυπριακό.
- Θέματα σχετικά με τις έρευνες για την ηλεκτρική διασύνδεση τέθηκαν από την ελληνική πλευρά.
- Δεν συζητήθηκαν θέματα κυριαρχίας, ούτε υπήρξε συμφωνία για την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.
- Η Συνθήκη της Λωζάνης είναι σαφής σχετικά με την αναγνώριση της μουσουλμανικής μειονότητας.
- Η αναφορά της Τουρκίας σε ανύπαρκτη εθνική μειονότητα αντίκειται στο διεθνές δίκαιο.
- Η Ελλάδα θα συνεχίσει την πολιτική ισότητας και ισοπολιτείας για όλους τους πολίτες της.
Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας
Ελλάδα και Τουρκία προγραμματίζουν να εστιάσουν στην «θετική ατζέντα» κατά το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας που θα διεξαχθεί αρχές 2025, ενώ θα εξετάσουν την πιθανότητα ανοίγματος διαλόγου για τα πιο δύσκολα ζητήματα, όπως η υφαλοκρηπίδα και η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.
Πριν από το ΑΣΣ, στις 2 Δεκεμβρίου, θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα συζήτηση για τη θετική ατζέντα μεταξύ των ΥΦΥΠΕΞ Κώστα Φραγκογιάννη και Κεμάλ Μποζάι, με σημαντικές ανακοινώσεις να αναμένονται. Στις 3 Δεκεμβρίου, η ΥΦΥΠΕΞ Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου θα συμμετάσχει στη συζήτηση αυτή.
Τα θέματα που θα συζητηθούν αναμένονται να περιληφθούν στην ενημέρωση του Γεραπετρίτη προς τους πολιτικούς αρχηγούς, καθώς και στις προετοιμασίες για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας.
Η ενημέρωση της αντιπολίτευσης
Η ελληνική αντιπολίτευση φαίνεται να είναι επιφυλακτική ως προς τις εξελίξεις στον ελληνοτουρκικό διάλογο, κατηγορώντας την κυβέρνηση για πολιτική κατευνασμού και μυστική διπλωματία. Υπάρχει και εσωτερική κριτική από τη Νέα Δημοκρατία.
Αντίστοιχα, ο Ερντογάν αντιμετωπίζει κριτική από την τουρκική αντιπολίτευση για τις κινήσεις του στα ελληνοτουρκικά, με τον Φιντάν να προσπαθεί να επαναλάβει τις θέσεις της Άγκυρας, δείχνοντας ότι δεν προτίθεται να υποχωρήσει.
Διπλωμάτες επισημαίνουν ότι είναι σημαντικό να διατηρούνται χαμηλοί τόνοι στον ελληνοτουρκικό διάλογο και να αποφεύγονται υπερβολικές προσδοκίες, έως ότου υπάρξει απτή πρόοδος. Επισημαίνουν ότι οι προηγούμενες αποτυχίες οδήγησαν την Τουρκία σε πιο σκληρές θέσεις και διευρυμένες διεκδικήσεις.
Το ερώτημα που παραμένει είναι αν η Αθήνα και η Άγκυρα θα βρουν το θάρρος για συμβιβασμούς που θα οδηγήσουν τελικά στη Χάγη.
