Πέντε μήνες μετά τις ευρωεκλογές, η πολιτική σκηνή έχει αλλάξει ριζικά, με την πρωτοκαθεδρία της ΝΔ να είναι το μόνο που θυμίζει το παρελθόν. Στον τομέα της προοδευτικής αντιπολίτευσης, ένα νέο παζλ έχει αρχίσει να διαμορφώνεται, εντελώς διαφορετικό από τις συζητήσεις που γίνονταν πέρυσι. Δύο εσωκομματικές εκλογές έχουν ανατρέψει ακόμα και τη σειρά των κομμάτων.
Η επανεκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη έφερε το ΠΑΣΟΚ σε μια προνομιούχα θέση, κυρίως λόγω της οργάνωσης και της εικόνας που παρουσίασαν τα στελέχη του κόμματος κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Αυτή η ατμόσφαιρα, αποτέλεσμα της απόφασης του Ανδρουλάκη να προκηρύξει εκλογές, σε συνδυασμό με την παράδοση του ΠΑΣΟΚ σε πολιτικές αναμετρήσεις, είναι εντελώς αντίθετη από την κατάσταση στον ΣΥΡΙΖΑ.
Στον ΣΥΡΙΖΑ, η επιλογή του Στέφανου Κασσελάκη να μην προχωρήσει σε εκλογές, αλλά να ρισκάρει με πρόταση μομφής, οδήγησε σε εβδομάδες έντονης εσωτερικής αντιπαράθεσης, με πολλούς κομματικούς παράγοντες να στρέφονται κατά του πρώην προεδρικού ηγέτη. Οι δύο πλευρές αντάλλαξαν σφοδρές δηλώσεις, με αποκορύφωμα τα γεγονότα στο έκτακτο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ την περασμένη εβδομάδα, που επικύρωσε τη διάσπαση.
Αυτή τη στιγμή, ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να διασπάται σε διάφορες ομάδες, όπως η Νέα Αριστερά και το κόμμα Κασσελάκη, ενώ η Πλεύση Ελευθερίας προστίθεται στο μωσαϊκό ενός μεγαλύτερου ΣΥΡΙΖΑ, που είχε κερδίσει την εξουσία το 2015 και τώρα βρίσκεται σε πτώση. Ο ιστορικός ηγέτης του κόμματος έχει επιλέξει τη σιωπή, με πολλούς να ελπίζουν σε ένα ευρύτερο σχήμα που θα ενώνει τον κατακερματισμένο αριστερό χώρο.
Αντίθετα, το ΠΑΣΟΚ φαίνεται να πετυχαίνει την επαναφορά του, επιδιώκοντας να προσεγγίσει και τμήματα του πολιτικού Κέντρου που είχαν στραφεί στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το ΠΑΣΟΚ έχει ξεφύγει από τη σύγκρουση για την ηγεσία της αντιπολίτευσης και κοιτάζει στα μάτια τη ΝΔ, αν και οι εκλογές απέχουν ακόμη τρία χρόνια.
Νίκος Ανδρουλάκης: De facto αξιωματική αντιπολίτευση
Αν κάποιος έλεγε στον Νίκο Ανδρουλάκη, στην αρχή της εκστρατείας του για την επανεκλογή του, ότι σε μερικούς μήνες θα έβλεπε το ΠΑΣΟΚ να αγγίζει ή να ξεπερνά το 20%, σίγουρα δεν θα τον πίστευε. Ωστόσο, αυτή είναι η σημερινή πραγματικότητα, με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ να ενισχύει τη δημόσια εικόνα του και να στοχεύει στη διεκδίκηση της διακυβέρνησης το 2027.
Ο παραδοσιακός δικομματισμός επανέρχεται, με την καθημερινή πολιτική αντιπαράθεση να διεξάγεται κυρίως μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, αν και το ΠΑΣΟΚ δεν έχει (τουλάχιστον ακόμη) αναλάβει τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Παρά την ανωτερότητα της ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ, με την οργανωτική του δομή, έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε έναν ισχυρό αντίπαλο.
Η απειρία του ΣΥΡΙΖΑ, σε σύγκριση με την οργανωτική σταθερότητα του ΠΑΣΟΚ, αποτελεί και πλεονέκτημα και μειονέκτημα. Ο Ανδρουλάκης πρέπει να προσέξει να μην υποτιμήσει τους μελλοντικούς αγώνες, οι οποίοι μπορεί να είναι πιο δύσκολοι από ό,τι φαίνονται.
Οι «87» του ΣΥΡΙΖΑ: Η μάχη για το σπίτι τους
Οι «87» του ΣΥΡΙΖΑ, ανεξαρτήτως διαφωνιών, έχουν καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασώσουν το κομματικό τους σπίτι. Αυτές τις ημέρες, προσπαθούν να διατηρήσουν τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αν και η πραγματικότητα δεν φαίνεται να τους ευνοεί. Αν συνεχιστεί η φυγή βουλευτών, ο ΣΥΡΙΖΑ κινδυνεύει να γίνει τρίτη κοινοβουλευτική δύναμη.
Η Θεοδώρα Τζάκρη έχει ήδη εκφράσει την πρόθεσή της να αποχωρήσει, υποσχόμενη ότι θα πάρει και άλλους μαζί της. Ακόμα και αν ο ΣΥΡΙΖΑ διατηρήσει τη θέση του, η εσωτερική μάχη μόλις ξεκινά.
Η δυνατότητα ενός κόμματος που «έδιωξε» τον πρόεδρό του δημόσια να πείσει για την αξιοπιστία του είναι αμφίβολη. Μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να ανατρέψει την αίσθηση της μόνιμης πτώσης του; Και κυρίως, μπορεί να παραμείνει ενωμένος, ανεξαρτήτως του ποιος θα εκλεγεί; Αυτά είναι ερωτήματα που θα κληθεί να απαντήσει το κόμμα στο άμεσο μέλλον.
Στέφανος Κασσελάκης: Το νέο Κίνημα
Ο Στέφανος Κασσελάκης αποχώρησε από τον ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζοντας ότι θα ξεκινήσει ένα νέο κίνημα από το μηδέν, χωρίς δομή και πολιτικό στίγμα. Μέχρι στιγμής, φαίνεται να επιδιώκει να εφαρμόσει όσα δεν «άντεξε» ο ΣΥΡΙΖΑ, δίνοντας έμφαση στη σχέση με τη βάση και επιλέγοντας να ενισχύσει τη συμμετοχή της.
Η επαφή θα είναι κυρίως διαδικτυακή, αλλά θα υπάρχουν και παραδοσιακές οργανώσεις. Το νέο κόμμα θα απευθύνεται και σε κεντροδεξιούς ψηφοφόρους, ενώ θα διατηρεί κεντροαριστερές θέσεις. Η τελική μορφή του κόμματος είναι ακόμη ασαφής, αλλά οι υποστηρικτές του Κασσελάκη είναι έτοιμοι να τον ακολουθήσουν.
Η διαφορά μεταξύ ενός κόμματος με κοινοβουλευτική ομάδα και ενός χωρίς είναι σημαντική. Το πρώτο στοίχημα είναι η δημιουργία αυτής της κοινοβουλευτικής ομάδας. Αν αυτό δεν επιτευχθεί, η επιβίωση του κινήματος θα είναι αβέβαιη.
Αλέξης Χαρίτσης: Το κρίσιμο 2,5%
Η διάσπαση που δημιούργησε τη Νέα Αριστερά οδήγησε σε μια οργανωμένη αποχώρηση, με τους 11 βουλευτές που ανεξαρτητοποιήθηκαν να αποτελούν τη βασική γραμμή του πυρός. Παρά την απομάκρυνσή τους, οι μισοί από αυτούς διατηρούν επαφή με τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ το ΠΑΣΟΚ τους σέβεται.
Στις πρώτες εκλογές που συμμετείχαν, η Νέα Αριστερά κατέγραψε μόλις 2,45%, χωρίς να αποκτήσει ευρωκοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Μπαίνοντας στο 2025, η Νέα Αριστερά έχει γίνει κανονικό κόμμα, με τον Αλέξη Χαρίτση να είναι ο πρόεδρός της. Η κατάσταση στον ΣΥΡΙΖΑ προσφέρει ευκαιρίες, αλλά και προκλήσεις για τη Νέα Αριστερά.
Θα μπορούσε να υπάρξει συνεννόηση με τον ΣΥΡΙΖΑ για ένα μετωπικό σχήμα, αν εκλεγεί ο Σωκράτης Φάμελλος; Αυτό είναι ένα ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί στο μέλλον.
Αλέξης Τσίπρας: Ο άγνωστος «Χ»
Ο Αλέξης Τσίπρας, σε αυτή τη φάση, δεν διεκδικεί προσωπικά τίποτα, παρά μόνο τον πολιτικό του ρόλο μέσω του ινστιτούτου που φέρει το όνομά του. Έχει αποστασιοποιηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ, με την τελευταία του δήλωση για τη διάσπαση να είναι «ας μιλήσουμε για κάτι πιο ευχάριστο».
Αυτή η επιλογή του Τσίπρα δεν σημαίνει ότι έχει χάσει την επιρροή του. Πολλοί ψηφοφόροι και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ τον βλέπουν ως πόλο έλξης. Η πιθανότητα επιστροφής του στην πολιτική σκηνή δεν μπορεί να αποκλειστεί, ειδικά αν υπάρξει η δυνατότητα να διεκδικήσει ξανά την εξουσία.
Αυτή η προοπτική δεν είναι ακόμη ορατή, αλλά ο δρόμος μέχρι το 2027 είναι μακρύς. Η απόφαση του Τσίπρα θα κρίνει αν η αποστασιοποίησή του από τον ΣΥΡΙΖΑ θα έχει συνέπειες ή αν θα έχει επιτύχει την επανατοποθέτησή του.
