Συχνά, όταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν φυσικές καταστροφές, εκφράζουν τον τρόμο τους αναφερόμενοι στη «καταστροφική μανία της φύσης». Ωστόσο, πολλές φορές αυτή η αναφορά μπορεί να είναι υπερβολική. Υπάρχουν, όμως, και περιπτώσεις όπου η φύση αποδεικνύει την καταστροφική της δύναμη, προκαλώντας τρόμο σε όλους μας.
Μία από αυτές τις ημέρες ήταν η 26η Δεκεμβρίου 2004. Μια ημέρα που, υπό κανονικές συνθήκες, θα ήταν γεμάτη γιορτές, καθώς οι άνθρωποι θα προσπαθούσαν να αναρρώσουν από τις γιορτινές εκδηλώσεις της προηγούμενης ημέρας. Ωστόσο, η επόμενη ημέρα των Χριστουγέννων του 2004 βρήκε τον κόσμο να παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τα γεγονότα που εκτυλίσσονταν στην Ινδονησία.
Ένας καταστροφικός σεισμός, που συνοδεύτηκε από ένα φονικό τσουνάμι, στέρησε τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων και άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια του σε όλους, ακόμα και σε αυτούς που βρίσκονταν στην άλλη άκρη του κόσμου. Ο φόβος και ο τρόμος που προκάλεσε αυτή η καταστροφή έχουν μείνει χαραγμένα στη μνήμη των ανθρώπων. Από τότε, κάθε φορά που αναφέρεται η λέξη τσουνάμι, το πρώτο πράγμα που σκέφτονται οι περισσότεροι είναι η Σουμάτρα!
Ο τρίτος μεγαλύτερος σεισμός στην Ιστορία
Ήταν Κυριακή πρωί, 26 Δεκεμβρίου 2004. Ο ήλιος έλαμπε και η διάθεση ήταν γιορτινή στα δημοφιλή τουριστικά θέρετρα του Ινδικού Ωκεανού. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί τον εφιάλτη που θα ακολουθούσε. Στις 7:59 το πρωί, η γη άρχισε να τρέμει. Αν και οι σεισμολόγοι δεν έχουν συμφωνήσει για το ακριβές μέγεθος του σεισμού, εκτιμάται ότι η δόνηση, με επίκεντρο την υποθαλάσσια περιοχή βόρεια της Σουμάτρας, είχε μέγεθος 9,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.
Αυτή η δόνηση κατατάσσεται ως ο τρίτος πιο ισχυρός σεισμός που έχει καταγραφεί ποτέ στη Γη. Αν και οι επιπτώσεις του σεισμού θα μπορούσαν να είναι ελάχιστες, ο εφιάλτης μόλις είχε αρχίσει. Η πόλη Μπάντα Άσεχ, που βρισκόταν κοντά στο επίκεντρο, δέχθηκε τα πρώτα κύματα του τσουνάμι μόλις 15 λεπτά αργότερα, με το ύψος τους να φτάνει τα 30 μέτρα.
Το τσουνάμι, μια μαύρη γιγάντια δύναμη, χρειάστηκε έως και επτά ώρες για να φτάσει σε 15 χώρες, αφήνοντας πίσω του ανυπολόγιστες ζημιές και θάνατο. Δυστυχώς, οι περισσότεροι από τους εκατοντάδες χιλιάδες θύματα δεν είχαν προειδοποιηθεί για την έλευση του τσουνάμι, καθώς δεν υπήρχαν συστήματα προειδοποίησης στον Ινδικό Ωκεανό. Ωστόσο, κάποιες ιθαγενείς φυλές σώθηκαν όταν παρατήρησαν την υποχώρηση των νερών, θυμόμενοι ιστορίες που είχαν ακούσει για καταστροφικά κύματα.
Δύο ώρες μετά τον σεισμό, το τσουνάμι χτύπησε και τη Σρι Λάνκα, προκαλώντας θανάτους χιλιάδων ανθρώπων. Αυτή η χώρα υπήρξε η δεύτερη πιο πληγείσα, μετά την Ινδονησία. Άλλες χώρες, όπως η Ταϊλάνδη, η Ινδία, οι Μαλδίβες, η Σομαλία, η Υεμένη, η Κένυα, η Τανζανία και οι Σεϋχέλλες, επίσης υπέστησαν μεγάλες καταστροφές.
Σύμφωνα με το αμερικανικό γεωλογικό ινστιτούτο, οι απώλειες ανήλθαν σε 227.898 άτομα, καθιστώντας αυτόν τον σεισμό έναν από τους δέκα πιο θανατηφόρους στην καταγεγραμμένη ιστορία. Ορισμένες εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό των νεκρών σε 280.000 σε 14 χώρες.
Σοκ και δέος σε ολόκληρο τον πλανήτη
Η συνολική ενέργεια των κυμάτων του τσουνάμι ισοδυναμούσε με 5 μεγατόνους ΤΝΤ, περισσότερη από τη διπλάσια εκρηκτική ενέργεια που χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα κύματα έφτασαν έως και 2 χιλιόμετρα στην ενδοχώρα και το τσουνάμι ταξίδεψε μέχρι τη Νότια Αφρική, την Ανταρκτική και τη Νότια Αμερική.
Η ενέργεια που απελευθερώθηκε από τον σεισμό του Ινδικού Ωκεανού ισοδυναμούσε με πάνω από 1.500 φορές την ατομική βόμβα της Χιροσίμα. Η μετατόπιση της μάζας και η απελευθέρωση ενέργειας άλλαξαν ελαφρώς την περιστροφή της Γης, με θεωρητικά μοντέλα να υποδεικνύουν μείωση της διάρκειας της ημέρας κατά 2,68 μικροδευτερόλεπτα. Επίσης, προκάλεσε ταλάντωση του άξονα της Γης έως 2,5 εκατοστά.
Αξιοσημείωτο είναι ότι πολλοί θάνατοι αποδόθηκαν στην παραπληροφόρηση των Αρχών, οι οποίες μιλούσαν για πλημμυρίδα και καθησύχαζαν τους πολίτες κοντά στις ακτές. Αντίθετα, τα ζώα αντέδρασαν διαφορετικά. Ελέφαντες έτρεξαν σε ψηλότερες περιοχές, φλαμίνγκο εγκατέλειψαν τις χαμηλές περιοχές και σκυλιά αρνήθηκαν να βγουν έξω. Αυτές οι αντιδράσεις έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον επιστημόνων που μελετούν αν τα ζώα μπορούν να παρέχουν φυσικά συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης.
Ωστόσο, το τσουνάμι του Ινδικού Ωκεανού είχε και θετικές συνέπειες, καθώς οδήγησε σε εντατικοποίηση των συζητήσεων για την πρόληψη τέτοιων καταστροφών, κυρίως μετά τον σεισμό και το τσουνάμι στην Ιαπωνία το 2011. Πολλές χώρες που βρέχονται από θάλασσα ενίσχυσαν τις ασκήσεις ετοιμότητας και την ενημέρωση των πολιτών για την επικινδυνότητα των τσουνάμι.
Ανάμεσα στις πολλές συγκλονιστικές ιστορίες που προήλθαν από εκείνη την ημέρα, ξεχωρίζει αυτή του αστυνομικού Αμπρίπ Ασέπ, ο οποίος χάθηκε μέσα στο τσουνάμι. Το σώμα του δεν βρέθηκε ποτέ και οι συγγενείς του τον δήλωσαν επίσημα ως εξαφανισμένο. Ωστόσο, 16 χρόνια αργότερα, βρέθηκε ζωντανός, αλλά τα ψυχικά τραύματα που υπέστη ήταν ανυπολόγιστα.
Εξίσου εντυπωσιακή είναι η ιστορία της 10χρονης Τίλι Σμιθ, η οποία, χάρη στην εκπαίδευσή της, υπολογίζεται ότι έσωσε τουλάχιστον 100 ανθρώπους στην παραλία Μαϊκάχο του βόρειου Πουκέτ. Όταν παρατήρησε τη θάλασσα να υποχωρεί, άρχισε να φωνάζει για το τσουνάμι. Όσοι την άκουσαν σώθηκαν, ενώ άλλοι, δυστυχώς, αγνόησαν τις προειδοποιήσεις της.
