Η ιστορία του μπάσκετ ξεκινά από ένα παιδικό παιχνίδι που ονομαζόταν «η πάπια στον βράχο». Στο κολλέγιο της χριστιανικής αδελφότητας YMCA στο Σπρινγκφιλντ, ο καθηγητής Τζορτζ Νέισμιθ παρουσίασε ένα νέο παιχνίδι που θα μπορούσε να παιχτεί σε κλειστό χώρο, διασφαλίζοντας την ασφάλεια των αθλητών του.
Στο παιχνίδι αυτό, οι παίκτες έριχναν πέτρες σε έναν στόχο πίσω από έναν βράχο, με την προϋπόθεση ότι η τροχιά της πέτρας θα σχημάτιζε μια καμπύλη, κάτι που το καθιστούσε μια πρώιμη μορφή του μπάσκετ. Το πρώτο παιχνίδι διεξήχθη με δύο καλάθια που είχαν χρησιμοποιηθεί προηγουμένως για τη μεταφορά ροδάκινων και είχαν βρεθεί σε μια αποθήκη.
Οι μαθητές, ενθουσιασμένοι από το νέο παιχνίδι που ο Νέισμιθ είχε επινοήσει, άρχισαν να παίζουν το «Νέισμιθ-μπολ», το οποίο δεν είχε σαφείς κανόνες και σκοπό. Παρά τις ασαφείς αρχές του, το παιχνίδι απέκτησε τελικά όνομα, καθώς οι αθλητές προέτρεψαν τον Νέισμιθ να το ονομάσει «μπάσκετμπολ».
Η εξέλιξη του αθλήματος
Τον Ιανουάριο του 1891, ο Νέισμιθ συνέγραψε τους πρώτους 13 κανόνες του μπάσκετ, καθορίζοντας έτσι τις βάσεις του αθλήματος. Το 1898 ανέλαβε τη θέση του καθηγητή φυσικής αγωγής και υπεύθυνου των αντίστοιχων προγραμμάτων στο πανεπιστήμιο του Κάνσας.
Στο Κάνσας, υπηρέτησε επίσης ως προπονητής της ομάδας μπάσκετ για 9 χρόνια (1898-1907), καθιστώντας τον τον πρώτο προπονητή στην ιστορία του κολλεγίου, αν και με αρνητικό ρεκόρ (55-60). Παρά τις μέτριες επιδόσεις του, ο Νέισμιθ θεωρείται μέχρι σήμερα ο «πατέρας της προπονητικής του μπάσκετ» και φημολογείται ότι έχει πει ότι «το μπάσκετ δεν πρέπει να κοουτσάρεται, αλλά να παίζεται».
Η εισαγωγή του μπάσκετ στην Ελλάδα
Στη μεταπολεμική Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’50, ο Ολυμπιακός άρχισε να διοργανώνει φιλικά παιχνίδια με την ομάδα του αμερικανικού στόλου που αγκυροβολούσε στην περιοχή. Αυτά τα παιχνίδια ήταν σημαντικά, καθώς οι Αμερικανοί παίκτες δεν ήταν άγνωστοι στο άθλημα.
Οι αγώνες διεξάγονταν είτε σε γήπεδα μπάσκετ που υπήρχαν σε αεροπλανοφόρα είτε στο Πασαλιμάνι, στο ανοιχτό γήπεδο του Ολυμπιακού. Οι Έλληνες παίκτες παρατήρησαν ότι κατά τη διάρκεια των αγώνων, η μπάλα είχε πέσει στη θάλασσα αρκετές φορές. Έτσι, σχεδίασαν να διεξάγονται όλοι οι αγώνες στο Πασαλιμάνι, χρησιμοποιώντας μπάλες των Αμερικανών. Σε κάποιες περιπτώσεις, η μπάλα θα είχε μεγαλύτερη δύναμη ώστε να πέσει στη θάλασσα, όπου μια βάρκα οπαδού του Ολυμπιακού θα τη μάζευε.
Έτσι, το τμήμα μπάσκετ του Ολυμπιακού κατάφερε να αποκτήσει μερικές αμερικανικές μπάλες, τις οποίες οι Αμερικανοί δεν ζήτησαν ποτέ πίσω, θεωρώντας τις χαμένες. Οι Αμερικανοί είχαν άφθονες μπάλες και δεν τους απασχολούσε να τις αναζητήσουν.
Αυτή η ιστορία αποτυπώνει την κατάσταση του μπάσκετ στην Ελλάδα κατά την μεταπολεμική περίοδο και την αρχή της οργάνωσης των ομάδων, που σταδιακά άρχισαν να αποκτούν επαγγελματική δομή, με δικά τους γήπεδα και σταθερές αμοιβές, οδηγώντας στην εποχή των ισχυρών ομάδων όπως ο Άρης, ο ΠΑΟΚ, ο αναγεννημένος Ολυμπιακός του Ιωαννίδη και ο ΠΑΟ του Ζέλικο Ομπράντοβιτς, σε μια εποχή που θυμίζει σε πολλές πτυχές το NBA.
