Στο πλαίσιο της εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου, ο καταξιωμένος ποιητής και πεζογράφος Τίτος Πατρίκιος παραχώρησε συνέντευξη στην ΕΡΤ, όπου μοιράστηκε τις αναμνήσεις του από την κήρυξη του πολέμου από την φασιστική Ιταλία του Μπενίτο Μουσολίνι, την Κατοχή και την εποχή μετά τον πόλεμο στην Ελλάδα.
Ο Πατρίκιος, τότε μαθητής στην Ανάργυροι και Κοραλλένια Σχολή Σπετσών, θυμάται με έντονη ζωντάνια την ημέρα που έμαθε για την κήρυξη του πολέμου. «Ο καθηγητής μας μπήκε στην τάξη με τρεμάμενη φωνή και μας ανακοίνωσε ότι η Ιταλία κήρυξε πόλεμο στη χώρα μας», περιγράφει. «Αμέσως ξεσπάσαμε σε ζητωκραυγές και οι πίνακες και τα θρανία γέμισαν με συνθήματα όπως ‘Ζήτω η Ελλάς’ και ‘Κάτω η Ιταλία’. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί την κλίμακα του πολέμου που ερχόταν».
Αυτή η ανάμνηση αποτυπώνει την αθωότητα των παιδιών εκείνης της εποχής, καθώς και τον ενθουσιασμό και την πίστη που επικρατούσε, παρά την απειλή του πολέμου.
Τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής
Ο Τίτος Πατρίκιος αναφέρθηκε επίσης στα εξαιρετικά δύσκολα χρόνια της Κατοχής, μετά την εισβολή των Ναζί στην Ελλάδα. «Η ζωή στην Αθήνα άλλαξε δραματικά. Ο κόσμος υποφέρει από πείνα, η αγορά ήταν γεμάτη από ανθρώπους που ζητούσαν τρόφιμα, και τις κρύες χειμωνιάτικες μέρες έβλεπα ανθρώπους να κοιμούνται στους δρόμους, αδυνατώντας να αντέξουν το κρύο».
«Το Βαρβάκειο, το σχολείο μου, βρισκόταν απέναντι από την αγορά. Περπατούσα και έπρεπε να προσπεράσω έναν ή δύο ανθρώπους που είχαν πεθάνει από την πείνα. Αυτή η εικόνα με ακολουθεί μέχρι σήμερα», εξομολογείται με συγκίνηση.
Ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η αφήγησή του για την 28η Οκτωβρίου του 1942, όταν οι μαθητές της Σχολής αποφάσισαν να τιμήσουν την ημέρα με μια αυθόρμητη πράξη αντίστασης. «Πήραμε το τραμ για να πάμε στο Πεδίον του Άρεως και να τιμήσουμε τους ήρωες του πολέμου. Δύο συμμαθητές μου φοβήθηκαν και κατέβηκαν, αλλά εγώ, βλέποντας τον μικρότερο μαθητή της Σχολής να παραμένει, αποφάσισα να μείνω μαζί του. Ήταν ο προσωπικός μας φόρος τιμής», σημειώνει. Μέσα από αυτή τη σκηνή, ο Πατρίκιος αναδεικνύει τη σημασία των μικρών πράξεων θάρρους και τη συνείδηση του χρέους απέναντι στην πατρίδα, ακόμα και από τα παιδιά.
Ωστόσο, η ζωή του κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων δεν περιορίστηκε μόνο στις στιγμές αντίστασης και δυσκολίας. Η Κατοχή του προσέφερε μια νέα συνειδητοποίηση για τη σημασία της τέχνης και της λογοτεχνίας. «Μέσα από την πείνα και τον αγώνα, βρήκα διέξοδο στη γραφή. Οι λέξεις έγιναν το καταφύγιό μου, και οι εικόνες της Κατοχής αποτυπώθηκαν στα ποιήματά μου. Οι άνθρωποι που περνούσαν δίπλα μου, οι σκηνές από την αγορά, το θλιμμένο βλέμμα των παιδιών – όλα αυτά τα κουβαλούσα μέσα μου και τα μετέτρεπα σε στίχους».
Η γραφή για τον Πατρίκιο αποτέλεσε μια πράξη αυτογνωσίας και έκφρασης, μια διαφυγή από την σκληρή πραγματικότητα, αλλά και ένα μέσο για να διασώσει τη μνήμη μιας ολόκληρης γενιάς.
Αναφερόμενος στην αξία της ιστορικής μνήμης, ο Τίτος Πατρίκιος τόνισε ότι «η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου δεν είναι μόνο μια ευκαιρία να θυμηθούμε τους ήρωες και τα γεγονότα. Είναι μια υπενθύμιση ότι οι αγώνες αυτοί συνεχίζονται μέσα μας. Η ελευθερία δεν είναι δεδομένη, αλλά κερδίζεται και διαφυλάσσεται με κόπο και θυσίες». Ο λόγος του ήταν φόρος τιμής στους ανθρώπους που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία, αλλά και μια πρόσκληση προς τις νέες γενιές να κρατήσουν ζωντανή την ιστορική μνήμη.
