Η ανακάλυψη ενός κτενοφόρου, γνωστού και ως comb jelly, που έχει την ικανότητα της αντίστροφης ανάπτυξης, έχει προκαλέσει αίσθηση στον επιστημονικό κόσμο. Αυτό το μικρό είδος, που μοιάζει με μέδουσα και απαντάται σε θάλασσες και ωκεανούς παγκοσμίως, μπορεί να γερνά και στη συνέχεια να επιστρέφει στην νεανική του μορφή.
Μια νέα προοπτική στην ανάπτυξη των ζώων
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS)», αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές της πλαστικότητας του ζωικού κύκλου, υποδεικνύοντας ότι οι οργανισμοί με την ικανότητα της «αντίστροφης ανάπτυξης» μπορεί να είναι πιο διαδεδομένοι από ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα.
Η «αθάνατη μέδουσα» και οι νέες ανακαλύψεις
Ο κύκλος ζωής των ζώων συνήθως ακολουθεί ένα συγκεκριμένο μοτίβο: γέννηση, ανάπτυξη, αναπαραγωγή και θάνατος, επιτρέποντας την ανανέωση της ζωής. Ωστόσο, ελάχιστα είδη αποκλίνουν από αυτή την πορεία. Το πιο γνωστό παράδειγμα είναι η «αθάνατη μέδουσα» Turritopsis dohrnii, η οποία μπορεί να επιστρέψει από την ενήλικη μορφή της σε πολύποδα. Στο «κλειστό κλαμπ» της αντίστροφης ανάπτυξης προστίθεται τώρα και το κτενοφόρο Mnemiopsis leidyi.
Ανατροπή της ανάπτυξης υπό πίεση
Η ανακάλυψη του κτενοφόρου με την ικανότητα της αντίστροφης ανάπτυξης έγινε τυχαία. Ο δρ Χοάν Σότο-Ανχελ, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν, παρατήρησε ότι ένα ενήλικο κτενοφόρο είχε εξαφανιστεί από μια δεξαμενή και είχε αντικατασταθεί από μια προνύμφη. Μαζί με τον Πάουελ Μπάρκχαρντ, σχεδίασαν πειράματα για να εξετάσουν αν αυτή η αναστροφή της ανάπτυξης μπορούσε να αναπαραχθεί σε ελεγχόμενες συνθήκες.
Η διαδικασία της μεταμόρφωσης
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όταν τα κτενοφόρα Mnemiopsis leidyi εκτίθεντο σε συνθήκες στρες, όπως η έλλειψη τροφής ή το τραύμα, παρουσίαζαν την εντυπωσιακή ικανότητα να επιστρέφουν από την ενήλικη μορφή τους στο στάδιο της προνύμφης. «Ήταν εκπληκτικό να παρακολουθούμε πώς τα ενήλικα κτενοφόρα μεταμορφώνονταν αργά σε τυπικές προνύμφες cydippid», δήλωσε ο δρ Σότο-Ανχελ, προσθέτοντας ότι η διαδικασία αυτή περιλάμβανε αλλαγές στα μορφολογικά χαρακτηριστικά και τη συμπεριφορά τους.
Εξερεύνηση αρχαίων χαρακτηριστικών
Η ανακάλυψη αυτή τοποθετεί το Mnemiopsis leidyi ως ένα πολύτιμο μοντέλο για μελλοντική έρευνα στην αναπτυξιακή βιολογία και τη γήρανση. Δεδομένου ότι τα κτενοφόρα είναι από τους πιο αρχαίους οργανισμούς, τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η αντίστροφη ανάπτυξη μπορεί να είναι ένα αρχαίο χαρακτηριστικό στο ζωικό βασίλειο. «Αυτό το εύρημα ανοίγει νέες προοπτικές για σημαντικές ανακαλύψεις, καθώς θα είναι ενδιαφέρον να εξερευνήσουμε τους μοριακούς μηχανισμούς που οδηγούν στην αντίστροφη ανάπτυξη», σημείωσε ο δρ Μπάρκχαρντ.
Σε συνθήκες στρες το κτενοφόρο Mnemiopsis leidyi μπορεί να γυρίσει πίσω τον χρόνο και να περάσει από το ενήλικο στάδιο σε αυτό της προνύμφης (Joan J. Soto-Angel)
