Η Αυστραλία ψήφισε την Πέμπτη έναν νόμο που απαγορεύει τη χρήση social media σε παιδιά και εφήβους κάτω των 16 ετών, σε ένα πείραμα που θα μπορούσε να επηρεάσει και άλλες χώρες. Η απόφαση αυτή προήλθε από μια έντονη δημόσια συζήτηση που δίχασε την κοινωνία.
Από πλατφόρμες όπως το Facebook, το Instagram και το TikTok, οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης αντιμετωπίζουν πρόστιμα έως και 49,5 εκατομμύρια δολάρια Αυστραλίας (30,5 εκατομμύρια ευρώ) αν επιτρέψουν την πρόσβαση σε ανηλίκους. Οι τεχνικές μέθοδοι για την εφαρμογή του κανονισμού θα δοκιμαστούν από τον Ιανουάριο, με την πλήρη απαγόρευση να τίθεται σε εφαρμογή σε ένα χρόνο.
Η απόφαση αυτή έχει προκαλέσει ανησυχία σε πολλές κυβερνήσεις, οι οποίες εξετάζουν αντίστοιχες απαγορεύσεις, καθώς υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία ότι τα social media βλάπτουν την ψυχική υγεία των νέων. Ενώ χώρες όπως η Γαλλία και οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει περιορισμούς χωρίς γονική συγκατάθεση, η Αυστραλία επιλέγει μια πλήρη απαγόρευση.
Στην πολιτεία της Φλόριντα, ένα παρόμοιο νομοσχέδιο που ορίζει ότι η κατώτατη ηλικία είναι τα 14 έτη βρίσκεται υπό νομική αμφισβήτηση, με το επιχείρημα ότι παραβιάζει την ελευθερία του λόγου. Η ψήφος υπέρ του νομοσχεδίου αποτελεί πολιτική νίκη για τον κεντροδεξιό πρωθυπουργό Άντονι Άλμπανιζ, καθώς η δημοτικότητά του πέφτει ενόψει των εκλογών το 2025.
Παρά την υποστήριξη του 77% των Αυστραλών σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, η απαγόρευση έχει προκαλέσει αντιδράσεις από οργανώσεις που υπερασπίζονται την ιδιωτικότητα και τα δικαιώματα των παιδιών. Ο Έλον Μασκ, ιδιοκτήτης του Χ και μέλος της κυβέρνησης του εκλεγμένου προεδρικού υποψηφίου Ντόναλντ Τραμπ, κατηγόρησε την αυστραλιανή κυβέρνηση ότι η απαγόρευση ανοίγει τον δρόμο για τον έλεγχο της πρόσβασης όλων των Αυστραλών στο Διαδίκτυο.
Η Αυστραλία ήταν η πρώτη χώρα που υποχρέωσε τις πλατφόρμες social media να αποζημιώνουν τους εκδότες για το περιεχόμενο που αναδημοσιεύουν, και τώρα ετοιμάζεται να επιβάλει πρόστιμα για διαδικτυακές απάτες που εμφανίζονται στις υπηρεσίες τους. Η Google, η Meta, το TikTok και το X είχαν ζητήσει αναβολή του μέτρου μέχρι να βρεθεί αξιόπιστη τεχνική λύση για την επιβεβαίωση της ηλικίας, ενώ το YouTube εξαιρείται από την απαγόρευση λόγω της ευρείας χρήσης του στα σχολεία.
Διαφορετικές απόψεις
Ορισμένοι ακαδημαϊκοί και οργανώσεις που υποστηρίζουν τους νέους προειδοποίησαν ότι η απαγόρευση θα αποκλείσει από δίκτυα στήριξης τους πιο ευάλωτους νέους, όπως τους ΛΟΑΤΚΙ και τα παιδιά μεταναστών. Η Αυστραλιανή Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων εξέφρασε ανησυχίες ότι ο νόμος μπορεί να παραβιάσει τα δικαιώματα των παιδιών, περιορίζοντας τη συμμετοχή τους στην κοινωνία.
Οργανώσεις για τα προσωπικά δεδομένα προειδοποιούν ότι ο νόμος μπορεί να δώσει στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να συλλέγει περισσότερα δεδομένα, μετατρέποντας τη χώρα σε κράτος παρακολούθησης. Μια τελευταία αλλαγή στο νομοσχέδιο διευκρίνισε ότι οι πλατφόρμες πρέπει να προσφέρουν εναλλακτικές λύσεις για όσους δεν επιθυμούν να υποβάλουν επίσημα έγγραφα ταυτοποίησης.
Η βουλευτής των Πρασίνων, Σάρα Χάνσον-Γιανγκ, δήλωσε ότι «έχουμε τους boomers να λένε στους νέους πώς πρέπει να λειτουργεί το Διαδίκτυο ώστε να αισθάνονται οι ίδιοι καλύτερα», λίγο πριν την ψήφο του νόμου με 34 υπέρ και 19 κατά. Παρά τις αντιδράσεις, οι οργανώσεις γονέων πιέζουν για νομοθετική παρέμβαση, επικαλούμενοι δηλώσεις του αρχίατρου των ΗΠΑ, Βάιβεκ Μέρθι, ο οποίος έχει κατηγορήσει τα social media για την κρίση ψυχικής υγείας στους νέους.
«Η επιβολή ορίου ηλικίας είναι μια καλή αρχή», δήλωσε ο ακτιβιστής κατά του μπούλινγκ Άλι Χάλτσικ, του οποίου ο 17χρονος γιος αυτοκτόνησε το 2009 μετά από εκφοβισμό στα κοινωνικά μέσα. Η Ένι Λαμ, μαθήτρια στο Σίδνεϊ που μόλις έκλεισε τα 16, συμφώνησε ότι τα social media ενθαρρύνουν το μπούλινγκ και επηρεάζουν την εικόνα των νέων για το σώμα τους, αλλά ανησυχεί ότι η απαγόρευση θα σπρώξει τους νέους σε πιο επικίνδυνες πτυχές του Διαδικτύου.
«Η απαγόρευση θα δημιουργήσει μια γενιά νέων ανθρώπων που θα έχουν τις τεχνικές γνώσεις να παρακάμπτουν το μπλόκο», σχολίασε στο Reuters, προσθέτοντας ότι «δεν θα έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα».
