Η πολιτική αυτοβιογραφία μπορεί να είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, όπως αποδεικνύουν τα απομνημονεύματα της Ανγκελα Μέρκελ με τίτλο «Ελευθερία» (εκδόσεις Μεταίχμιο). Το βιβλίο της έχει προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον στους Έλληνες αναγνώστες, καθώς καταγράφει τις κρίσιμες στιγμές της δεκαετίας της κρίσης χρέους και την περιπέτεια της Γερμανίας. Η Μέρκελ προσφέρει μια μοναδική οπτική για τους πρωταγωνιστές της εποχής της, καθώς αφηγείται την ιστορία μιας πολιτικού που πέρασε 35 χρόνια στη Ανατολική Γερμανία, σε μια χώρα που έχει πάψει να υπάρχει, και άλλα τόσα σε μια ενωμένη Γερμανία, η οποία σταδιακά αναδείχθηκε σε βασική οικονομική δύναμη της Ευρώπης.
Η Μέρκελ δεν είναι η πρώτη πολιτικός που αποφασίζει να μοιραστεί την προσωπική της ιστορία, ελπίζοντας να εξηγήσει τα κίνητρα πίσω από τις πράξεις της. Πολλοί άλλοι πολιτικοί έχουν κάνει το ίδιο, προσφέροντας στους αναγνώστες μια αναγκαία πλευρά της Ιστορίας, που βοηθά στην κατανόηση των αποφάσεων που διαμόρφωσαν τον κόσμο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα απομνημονεύματα του Ουίνστον Τσώρτσιλ, που καλύπτουν την περίοδο του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου και θεωρούνται σημαντική πηγή για την κατανόηση των γεγονότων της εποχής.
Βίλλυ Μπράντ – «Μια ζωή Αγώνες»
Μια από τις πιο σημαντικές αυτοβιογραφίες για την επόμενη φάση της Γερμανίας και της ενωμένης Ευρώπης είναι αυτή του Βίλλυ Μπράντ, με τίτλο «Μια ζωή Αγώνες» (1989). Ο Μπραντ, ο οποίος ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ως δήμαρχος του Δυτικού Βερολίνου και αργότερα έγινε Καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας, θεωρείται ο άνθρωπος που άνοιξε τον δρόμο για την ενοποίηση της χώρας του και υπήρξε σημαντική φωνή υπέρ της ενωμένης Ευρώπης. Στο βιβλίο του περιγράφει την εμβληματική του γονυκλισία στην Βαρσοβία το 1970, ως μια συγγνώμη για τα εγκλήματα των Ναζί, καθώς και την πολιτική του ιδεολογία που τον οδήγησε να αντισταθεί στο ναζιστικό καθεστώς.
Μιτεράν – «Ενθυμήσεις για δύο φωνές»
Από τη Γερμανία μεταφερόμαστε στη Γαλλία, όπου ο Φρανσουά Μιτεράν, σε συνεργασία με τον λογοτέχνη Ελί Βιζέλ, παρουσιάζει την αυτοβιογραφία του με τίτλο «Ενθυμήσεις για δύο φωνές» (Εκδόσεις Κάτοπτρο). Το βιβλίο είναι γραμμένο σε μορφή διαλόγου και εξερευνά προσωπικά και πολιτικά θέματα, όπως οι σχέσεις τους με την οικογένεια και τη θρησκεία, καθώς και οι κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις του Μιτεράν. Αποτελεί μια αναδρομή στα μεταπολεμικά στάδια της Ευρώπης, την ώρα που η ήπειρος πίστευε ότι βρισκόταν στο τέλος της ιστορίας.
Η ματιά της Χίλαρι Κλίντον και του Ομπάμα
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η Χίλαρι Κλίντον προσπαθεί να εξηγήσει τον λαϊκισμό μέσω του βιβλίου της «What Happened» («Τι συνέβη»), αναφερόμενη στην ήττα της από τον Ντόναλντ Τραμπ το 2016. Από την άλλη, ο Μπαράκ Ομπάμα, στο πρώτο μέρος της αυτοβιογραφίας του «Η γη της Επαγγελίας» (εκδόσεις Αθηνών), αναλύει την πρώτη του θητεία και την πεποίθησή του ότι η δημοκρατία απαιτεί κοινή αποδοχή και συμμετοχή.
Σελίδες για τον λαϊκισμό και τον ευρωσκεπτικισμό στη Βρετανία
Στη Βρετανία, η αυτοβιογραφία της Μάργκαρετ Θάτσερ, της εμβληματικής Σιδηράς Κυρίας, προσφέρει μια προσωπική ματιά στις πολιτικές της αποφάσεις και τις νίκες της, αν και κυκλοφορεί μόνο στα αγγλικά. Παράλληλα, ο δημοσιογράφος Αντριου Ρόνσλεϊ αναλύει την άνοδο και την πτώση του κινήματος των Νέων Εργατικών και τις πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στην εκλογική ήττα τους.
Και στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα, η αυτοβιογραφία του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος παραμένει μια από τις πιο επιδραστικές πολιτικές προσωπικότητες, δεν έχει εκδοθεί, όπως και αυτή του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ωστόσο, ο Λεωνίδας Κύρκος έχει προσφέρει μια αποσπασματική αλλά σημαντική αναδρομή στην ελληνική Αριστερά με τη σειρά «Στιγμές» (εκδόσεις Εστία). Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης φρόντισε να καταγράψει τη ζωή του και τις κρίσιμες πολιτικές του αποφάσεις, ενώ ο Κώστας Σημίτης, με τη βοήθεια του Νίκου Θέμελη, παραθέτει την πορεία της χώρας από το 1940 έως το 1996 στο βιβλίο του «Δρόμοι ζωής» (εκδόσεις Πόλις).
«Μνημονιακά» αναγνώσματα
Για την περίοδο της κρίσης, τα απομνημονεύματα της Μέρκελ και του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε («Η ζωή μου στην πολιτική», εκδόσεις Κλειδάριθμος) προσφέρουν μια γερμανική προοπτική. Από την ελληνική πλευρά, ο Ευάγγελος Βενιζέλος καταγράφει τις διαπραγματεύσεις από το 2010 έως το 2014 στο βιβλίο του «Εκδοχές Πολέμου 2009-2022» (εκδόσεις Πατάκης), ενώ ο Γιάνης Βαρουφάκης αναλύει τα γεγονότα του 2015 στο «Ανίκητοι ηττημένοι» (εκδόσεις Πατάκης). Αυτά τα έργα προσφέρουν διαφορετικές οπτικές για τις πολιτικές εξελίξεις, αν και οι πολιτικοί που πρωταγωνίστησαν στην κρίση, όπως ο Γιώργος Παπανδρέου, ο Αντώνης Σαμαράς και ο Αλέξης Τσίπρας, δεν έχουν ακόμη εκδώσει τις αυτοβιογραφίες τους.
