Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή βρίσκεται σε πλήρη αναδιάταξη, καθώς η Συρία, μετά από σχεδόν 14 χρόνια εμφυλίου και πολύπλοκων γεωπολιτικών κρίσεων, βιώνει ραγδαίες εξελίξεις. Η πρόσφατη, ταχύτατη και συντονισμένη επίθεση των τζιχαντιστών της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ, σε συνεργασία με αντικαθεστωτικές δυνάμεις που υποστηρίζονται από την Τουρκία, έχει οδηγήσει σε δραματική αποδυνάμωση του καθεστώτος της Δαμασκού, το οποίο κατέρρευσε σχεδόν ακαριαία, χωρίς την υποστήριξη της Ρωσίας και του Ιράν.
Η επιτυχία αυτή των τζιχαντιστών οφείλεται εν μέρει στην ηγεσία του Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζουλάνι, ο οποίος έχει αυτοπροβληθεί ως «αναγεννημένος» φονταμενταλιστής. Ο αλ Τζουλάνι, πρώην μέλος της Αλ Κάιντα και καταδικασμένος τρομοκράτης με χρηματική αμοιβή 10 εκατομμυρίων δολαρίων από τις ΗΠΑ, ίδρυσε το 2012 το Μέτωπο Αλ Νούσρα, το οποίο μετονομάστηκε σε Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ το 2016, μετά την απομάκρυνσή του από την Αλ Κάιντα. Σήμερα, διατελεί «εμίρης» του τζιχαντιστικού θύλακα στην επαρχία Ιντλίμπ.
Τώρα, ο αλ Τζουλάνι δηλώνει ότι δεν επιθυμεί σύγκρουση με τις δυτικές δυνάμεις και υπόσχεται μια ομαλή μετάβαση εξουσίας. Ωστόσο, οι προειδοποιήσεις του εκδιωγμένου Σύρου προέδρου, Μπασάρ αλ Άσαντ, από τη Μόσχα, παραμένουν ανησυχητικές. Ο Άσαντ υποστηρίζει ότι η κλιμάκωση της τρομοκρατίας αποσκοπεί στη διαίρεση της περιοχής και την αναδιάρθρωση των κρατών σύμφωνα με τα συμφέροντα των ΗΠΑ και της Δύσης.
Η Τουρκία, υπό την ηγεσία του Ταγίπ Ερντογάν, και η ακροδεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ, με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, έχουν ήδη αναλάβει ρόλο συνδιαμορφωτή της επόμενης ημέρας στην περιοχή, καθώς οι γεωπολιτικές προκλήσεις συνεχώς εξελίσσονται. Η Τουρκία επιδιώκει να εδραιώσει μια ζώνη ασφαλείας κατά μήκος των συνόρων της με τη Συρία, ενώ το Ισραήλ προχωρά σε στρατηγικές κινήσεις, καταλαμβάνοντας «προσωρινά» νέα συριακά εδάφη στα Υψίπεδα του Γκολάν.
Η επίθεση του αντικαθεστωτικού μετώπου ξεκίνησε στις 27 Νοεμβρίου, την ημέρα που τέθηκε σε εφαρμογή η εύθραυστη κατάπαυση του πυρός μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ. Αυτή η επίθεση, με την υποστήριξη της Τουρκίας, έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για τη Ρωσία και το Ιράν, τα οποία επικεντρώνονται στις δικές τους γεωπολιτικές προκλήσεις.
Στο μεταξύ, οι φόβοι για νέο προσφυγικό κύμα εντείνονται, καθώς οι κάτοικοι της Συρίας ανησυχούν για πιθανές εκδικήσεις από τους ισλαμιστές και την αναζωπύρωση του «Ισλαμικού Κράτους». Η Συρία, με στρατηγική θέση στον παγκόσμιο ενεργειακό και εμπορικό χάρτη, αναμένεται να αποτελέσει σημείο συγκρούσεων μεταξύ των δυνάμεων που επιδιώκουν να επηρεάσουν την περιοχή.
Με την κατάσταση να είναι ρευστή και τις προθέσεις των διεθνών δυνάμεων αβέβαιες, η Συρία μπορεί να εξελιχθεί σε νέο «Αφγανιστάν» ή σε έναν ακόμα «πόλεμο» όπως στη Λιβύη ή το Ιράκ. Οι εξελίξεις αυτές αναμένεται να επηρεάσουν όχι μόνο την περιοχή αλλά και τις διεθνείς ισορροπίες δυνάμεων.
