Ανώτερος αξιωματούχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) δήλωσε ότι είναι «σαστισμένος» και «πολύ ανήσυχος» μετά την ανίχνευση του ιού της πολιομυελίτιδας σε τουλάχιστον πέντε ευρωπαϊκές χώρες. Ο ιός ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο σε αστικά λύματα στη Βαρκελώνη, και ακολούθησαν θετικά δείγματα από την Πολωνία, τη Γερμανία, τη Βρετανία και τη Φινλανδία, όπως ανέφερε ο Σαχίν Χουσεΐνοφ, επικεφαλής των προσπαθειών κατά της πολιομυελίτιδας στην ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι χώρες με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη δεν διατρέχουν άμεσο κίνδυνο, ωστόσο, ακόμη και άτομα που έχουν εμβολιαστεί μπορούν να μολυνθούν και να μεταδώσουν τον ιό χωρίς να εμφανίσουν συμπτώματα. Αντίθετα, περιοχές με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη, όπως η Ουκρανία, η Βοσνία και η Ερζεγοβίνη, ενδέχεται να δουν επιδημίες πολιομυελίτιδας που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε παράλυση.
Η σχέση με τα εμβόλια
Γενετικές αναλύσεις έχουν δείξει ότι τα στελέχη του ιού στην Ευρώπη διαφέρουν, αλλά όλα προέρχονται από εξασθενημένο ιό πολιομυελίτιδας τύπου 2, ο οποίος χρησιμοποιείται σε εμβόλια που χορηγούνται από το στόμα σε ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες. Στην Ευρώπη, ωστόσο, δεν χρησιμοποιούνται πλέον τέτοια εμβόλια, καθώς η εμβολιαστική διαδικασία γίνεται εδώ και δεκαετίες με πλήρως εξουδετερωμένο ιό που δεν μπορεί να πολλαπλασιαστεί.
Η προέλευση του ιού που ανιχνεύθηκε στην Ευρώπη παραμένει άγνωστη, με τις γενετικές αναλύσεις να υποδεικνύουν ότι ο ιός κυκλοφορεί σιωπηλά εδώ και περίπου ένα χρόνο. Ο Χουσεΐνοφ τόνισε ότι «τα γενετικά δεδομένα δεν προσφέρουν σαφή εικόνα» για την προέλευση του ιού, και δεν είναι σαφές αν εισήχθη στην Ευρώπη μία ή περισσότερες φορές.
Τα εμβόλια εξασθενημένου ιού χορηγούνται σήμερα μόνο σε χώρες της Αφρικής, του Αφγανιστάν και του Πακιστάν. Σε περιοχές με ανεπαρκή εμβολιαστική κάλυψη, ο εξασθενημένος ιός μπορεί να επανακάμψει και να προκαλέσει πολιομυελίτιδα. Το 2022, καταγράφηκαν κρούσματα εισαγόμενου εξασθενημένου ιού σε ΗΠΑ, Ισραήλ και Βρετανία, αλλά δεν προκάλεσαν επιδημίες.
Από τη Βαρκελώνη στο Ντίσελντορφ
Η κατάσταση δείχνει να επιδεινώνεται, καθώς ο ιός φαίνεται να εξαπλώνεται γρήγορα. Το μυστήριο ξεκίνησε στα μέσα Σεπτεμβρίου με ένα θετικό δείγμα από τη Βαρκελώνη. Στη συνέχεια, θετικά δείγματα ανιχνεύθηκαν και σε άλλες πόλεις, όπως η Βαρσοβία στην Πολωνία και πολλές πόλεις της Γερμανίας, συμπεριλαμβανομένων των Μονάχου, Κολωνίας, Βόννης, Αμβούργου, Δρέσδης, Ντίσελντορφ και Μάινζ. Αυτή την εβδομάδα, θετικά δείγματα λυμάτων ελήφθησαν από το Λονδίνο, το Λιντς και το Ουέστ Σάσεξ στη Βρετανία, ενώ η Φινλανδία ανέφερε το πρώτο θετικό δείγμα στο Τάμπερε.
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) καλεί τις κυβερνήσεις της Ευρώπης να ενισχύσουν τους ελέγχους στα λύματα. Παράλληλα, η Ισπανία ανέφερε ότι δεν έχει ανιχνεύσει τον ιό στα λύματα μετά το αρχικό θετικό δείγμα του Σεπτεμβρίου, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο ιός θα μπορούσε να εξαφανιστεί από μόνος του.
Η πολιομυελίτιδα είναι σήμερα ενδημική μόνο σε τέσσερις χώρες – Νιγηρία, Μοζαμβίκη, Πακιστάν και Αφγανιστάν – χάρη σε ένα παγκόσμιο πρόγραμμα εμβολιασμών που συνεχίζεται εδώ και δεκαετίες. Ο ΠΟΥ ελπίζει ότι μια μέρα η πολιομυελίτιδα θα είναι η δεύτερη ανθρώπινη ασθένεια, μετά την ευλογιά, που θα εκριζωθεί από τον πλανήτη χάρη στα εμβόλια.
