Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, διαβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία: η χώρα του και η «αντίσταση» θα ενισχυθούν, παρά τις ραγδαίες εξελίξεις στη Συρία, τις οποίες αποδίδει σε ένα «κοινό αμερικανοσιωνιστικό σχέδιο». Σε αυτό το σχέδιο, αναφέρει, συμμετέχει και μια γειτονική χώρα της Συρίας, αναφερόμενος προφανώς στην Τουρκία.
Ωστόσο, παρά την προσπάθεια του θεοκρατικού καθεστώτος της Τεχεράνης να αποποιηθεί τις ευθύνες του, είναι γεγονός ότι το Ιράν συγκαταλέγεται στους μεγάλους χαμένους των τρεχουσών γεωπολιτικών αλλαγών στη Μέση Ανατολή. Ο λεγόμενος «Άξονας της Αντίστασης» έχει υποστεί σοβαρό πλήγμα, με την Χαμάς και τη Χεζμπολάχ να έχουν αποδυναμωθεί σημαντικά.
Η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία αποκόπτει τον χερσαίο διάδρομο που διατηρούσε το σιιτικό Ιράν προς την Ανατολική Μεσόγειο. Οι πιθανότητες διατήρησής του είναι ελάχιστες, ειδικά υπό την ηγεσία του νέου ισχυρού άνδρα της Συρίας, Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι, και την ανοιχτή στρατιωτική απειλή από το Ισραήλ.
Η επίσημη γραμμή του Ιράν φαίνεται να επικεντρώνεται στη διαχείριση των επιπτώσεων αυτής της κατάστασης. Ο Ιρανός Υπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αραγτσί, δικαιολόγησε την ξαφνική έλλειψη στήριξης προς τον Άσαντ, ισχυριζόμενος ότι η Συρία δεν ζήτησε βοήθεια. Αυτή η δικαιολογία φαίνεται αδύναμη, δεδομένης της μακράς παρουσίας ιρανικών δυνάμεων στη Συρία.
Ο Αραγτσί περιέγραψε τον Μπασάρ αλ Άσαντ ως έναν ηγέτη που «επέδειξε μικρή ευελιξία» για τη σταθεροποίηση της Συρίας, γεγονός που, σύμφωνα με την Τεχεράνη, οδήγησε σε μια αλυσίδα γεγονότων με γνωστή κατάληξη.
Σύμφωνα με τον ιστότοπο Amwaj Media, η επιφυλακτικότητα του Άσαντ για αλλαγές είχε ως αποτέλεσμα την αποτυχία της «Διαδικασίας της Αστάνα», της πλατφόρμας διαπραγματεύσεων για μια πολιτική λύση στον συριακό εμφύλιο, στην οποία συμμετέχουν η Ρωσία, η Τουρκία και το Ιράν.
Η Τουρκία, φέρεται να έχει αφήσει το Ιράν και τη Ρωσία απροετοίμαστες, υποστηρίζοντας ότι οι κινήσεις των ανταρτών στην Ιντλίμπ δεν ήταν ανησυχητικές. Καθώς το Χαλέπι καταλαμβανόταν από τους αντάρτες, ο Άσαντ βρισκόταν στη Μόσχα για διαβουλεύσεις, όπου το Κρεμλίνο του προσέφερε μόνο «ασφαλή έξοδο» από τη Συρία.
Το Ιράν δεν έδειξε βιασύνη να στηρίξει τον Άσαντ, καθώς φαίνεται ότι ο τελευταίος είχε αλλάξει στάση μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ τον Οκτώβριο του προηγούμενου έτους, χρησιμοποιώντας τη «μη αντίσταση» ως μοχλό για να αποκαταστήσει τη θέση του μεταξύ των Αράβων συμμάχων των ΗΠΑ.
Η μεγάλη δυσαρέσκεια στο Ιράν προέρχεται από την εκτίμηση ότι έχουν χαθεί περίπου 30-50 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που έχει δαπανηθεί για την υποστήριξη του Άσαντ και των ιρανικών συμφερόντων στη Συρία, τη στιγμή που η ιρανική κοινωνία υποφέρει από τις δυτικές κυρώσεις.
«Οι πρόσφατες περιφερειακές εξελίξεις μας δίνουν ένα μάθημα: πρέπει να επικεντρωθούμε στα ουσιώδη ζητήματα του λαού μας», δήλωσε πρόσφατα Ιρανός βουλευτής, εκφράζοντας έτσι μια σπάνια κριτική στην κυβέρνηση. «Πότε θα ασχοληθούμε με τις οικονομικές ανησυχίες των πολιτών;»
Ορισμένοι Ιρανοί νομοθέτες προτείνουν ότι η διέξοδος για την Τεχεράνη μπορεί να είναι η ανάπτυξη πυρηνικών όπλων. Ο βουλευτής Αχμάντ Ναντερί υποστήριξε ότι η στρατηγική του Ιράν πρέπει να επικεντρωθεί στην αναβίωση του «Άξονα της Αντίστασης» και στη δοκιμή ατομικής βόμβας, μια θέση που φαίνεται να κερδίζει έδαφος στη δημόσια συζήτηση.
Ωστόσο, αυτή η στρατηγική θα μπορούσε να προκαλέσει έναν νέο κύκλο κλιμάκωσης με το Ισραήλ, που είναι ήδη σε θέση μάχης. Οι αναφορές από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) είναι ανησυχητικές, με τον διευθυντή της να δηλώνει ότι το Ιράν του 2025 δεν έχει καμία σχέση με το Ιράν του 2015, καθώς η παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου έχει αυξηθεί σημαντικά.
Οι διαπραγματεύσεις για την αναβίωση της συμφωνίας του 2015 έχουν σταματήσει εδώ και δύο χρόνια, ενώ οι σχέσεις της Τεχεράνης με τη Δύση παραμένουν τεταμένες. Η ταχύτητα με την οποία η Ρωσία του Πούτιν απομακρύνθηκε από τον Άσαντ έχει δημιουργήσει ανησυχίες στην Τεχεράνη για το μέλλον της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Λίγες ημέρες πριν από την κρίση στη Συρία, ο Χεσματολάχ Φαλαχατπισέ προειδοποίησε ότι οι Ρώσοι ανησυχούν για τυχόν συμφωνία του Ιράν με τη Δύση σχετικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα, ειδικά αν αυτό επηρεάσει την ιρανική βοήθεια προς τη Ρωσία στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι προθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ, που είχε αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμφωνία το 2018, παραμένουν ασαφείς. Είναι πιθανό να επιδιώξει την ολοκλήρωση των Συμφωνιών του Αβραάμ, προκειμένου να εξομαλύνει τις σχέσεις του Ισραήλ με τους Άραβες γείτονές του, ενώ η Τεχεράνη βρίσκεται σε μειονεκτική θέση.
Ο 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ αναμένεται να χρησιμοποιήσει μια στρατηγική «μαστίγιο και καρότο» απέναντι στο Ιράν, απαιτώντας παραχωρήσεις ή απειλώντας με νέες κυρώσεις. Το θεοκρατικό καθεστώς, υπό τον 85χρονο Αγιατολάχ Χαμενεΐ, αναμένεται να βρεθεί σύντομα αντιμέτωπο με σοβαρά διλήμματα, που μπορεί να έχουν χαρακτήρα υπαρξιακής κρίσης.
