Οι βόρειοι Ευρωπαίοι βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού, επηρεασμένοι από ακραία καιρικά φαινόμενα και μια ισχυρή γειτονική απειλή. Φυλλάδια με οδηγίες επιβίωσης διανέμονται στους πολίτες των σκανδιναβικών και βαλτικών χωρών, προετοιμάζοντάς τους για ενδεχόμενες κρίσεις. Μετά από πολλές δεκαετίες, οι Φινλανδοί και οι Σουηδοί βιώνουν ανησυχία και πανικό.
Τα κράτη της Βαλτικής, όπως η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία, που γειτονεύουν με τη Ρωσία, ενημερώνουν τους πολίτες τους για την ανάγκη ετοιμότητας τακτικά εδώ και δέκα χρόνια. «Αυτό οφείλεται εν μέρει σε ιστορικές εμπειρίες από τη σοβιετική κατοχή και σε φόβους για επανάληψη αυτών των γεγονότων», επισημαίνει η καθηγήτρια σύγχρονης ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Λινσέπινγκ, Μαρί Κρόουνκρβίστ.
Φέτος, οι συμβουλές ετοιμότητας έκτακτης ανάγκης αναβαθμίστηκαν και στη Δανία και τη Νορβηγία, αν και οι πληροφορίες που παρέχονται δεν σχετίζονται άμεσα με τον πόλεμο. Αντίθετα, εστιάζουν σε άλλες πιθανές κρίσεις, όπως ακραία καιρικά φαινόμενα και κυβερνοεπιθέσεις. «Η συμβουλή επικεντρώνεται στο πώς οι πολίτες μπορούν να είναι έτοιμοι να επιβιώσουν για τρεις ημέρες χωρίς ρεύμα, συμπεριλαμβανομένης της αποθήκευσης νερού και κονσερβοποιημένων τροφίμων», προσθέτει.
Το φυλλάδιο της Σουηδίας, με τίτλο “In Case of Crisis or War”, διανεμήθηκε σε 5,2 εκατομμύρια νοικοκυριά αυτόν τον μήνα και είναι διαθέσιμο και ψηφιακά.
Οι νορβηγικές αρχές προτείνουν επίσης την αποθήκευση εννέα λίτρων νερού ανά άτομο, καθώς και τροφίμων, σπίρτων, κεριών και ταμπλετών ιωδίου για περιπτώσεις πυρηνικής επίθεσης.
Διαφορετικές προσεγγίσεις στην ετοιμότητα
Φέτος, η Φινλανδία και η Σουηδία, οι οποίες πρόσφατα εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ, ξεκίνησαν εκστρατείες ετοιμότητας για κρίσεις. Και οι δύο χώρες ενθαρρύνουν τους πολίτες να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι για απρόβλεπτες καταστάσεις. Ωστόσο, η Κρόουνκρβίστ παρατηρεί τις εντυπωσιακά διαφορετικές αφηγήσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Το σουηδικό φυλλάδιο περιλαμβάνει πληροφορίες για συστήματα προειδοποίησης, καταφύγια και ετοιμότητα στο σπίτι, ξεκινώντας με την προειδοποίηση ότι «Ζούμε σε αβέβαιες εποχές». Η Σουηδία έχει δημιουργήσει έναν διαδραστικό χάρτη που ενημερώνει τους πολίτες για τα 65.000 καταφύγια που υπάρχουν στη χώρα.
Αντίθετα, ο φινλανδικός οδηγός εστιάζει σε μια πιο ήπια προσέγγιση, με ένα εξώφυλλο που απεικονίζει δύο γυναίκες στη βροχή, μόνο η μία από τις οποίες κρατά ομπρέλα. Παρέχει πληροφορίες για στρατιωτικές συγκρούσεις, τρομοκρατία και διακοπές ρεύματος, αλλά δεν εστιάζει στον πόλεμο όπως το σουηδικό φυλλάδιο.
Διαφορετικές ιστορικές προσεγγίσεις
Γιατί οι Σουηδοί προετοιμάζονται για πόλεμο και μπλακάουτ, ενώ οι Φινλανδοί εστιάζουν σε άλλες κρίσεις; Οι διαφορές αυτές μπορούν να εξηγηθούν εν μέρει από τις διαφορετικές ιστορικές εμπειρίες των δύο χωρών και τις σχέσεις τους με τη Ρωσία. Η Σουηδία παρέμεινε ουδέτερη κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ η Φινλανδία έχει βιώσει τη σοβιετική εισβολή κατά τον Χειμερινό Πόλεμο του 1939-1940.
Η Σουηδία έχει μακρά παράδοση στην ενημέρωση και τον σχεδιασμό πολιτικής άμυνας, ενώ η Φινλανδία διατηρεί μια ήπια αμυντική πολιτική. Οι Φινλανδοί, λόγω των ιστορικών τους συνθηκών, δεν χρειάζεται να υπενθυμίζουν τη δυνατότητα πολέμου, καθώς έχουν μάθει να διαχειρίζονται την επιρροή της Ρωσίας με διαφορετικό τρόπο.
Στο πλαίσιο αυτών των διαφορετικών ιστορικών εμπειριών, οι κυβερνήσεις των σκανδιναβικών και βαλτικών χωρών στοχεύουν να ενισχύσουν την καθημερινή ετοιμότητα των πολιτών με τους δικούς τους τρόπους, διατηρώντας ωστόσο μια κοινή αντίληψη για την προέλευση της απειλής: τη Ρωσία.
