Η κλιματική αλλαγή έχει πλήξει τα άνθη ενός πολύτιμου θησαυρού της ελληνικής γης, τον κρόκο, τα τελευταία χρόνια. Φέτος, οι υψηλές θερμοκρασίες και η παρατεταμένη ανομβρία δημιούργησαν σοβαρά προβλήματα σε σχεδόν όλες τις αγροτικές παραγωγές, με τον κρόκο να μην αποτελεί εξαίρεση. Οι καιρικές συνθήκες στην Κοζάνη, που είναι η κύρια περιοχή καλλιέργειας του κρόκου, δεν ήταν ευνοϊκές ούτε για την ανάπτυξή του ούτε για την συγκομιδή του.
Η έλλειψη βροχοπτώσεων και οι υψηλές θερμοκρασίες για την εποχή εμπόδισαν την ανάπτυξη και την ανθοφορία του φυτού. Ως αποτέλεσμα, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, οι παραγωγοί αναμένουν χαμηλές ποσοτικές σοδειές και χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις. «Η παραγωγή μας είναι αισθητά μειωμένη και πάλι. Είναι η τρίτη συνεχόμενη χρονιά που συμβαίνει αυτό, αφού και το 2022 παρατηρήσαμε μεγάλη μείωση, ενώ το 2023 ήταν η χειρότερη χρονιά όλων των εποχών. Η ανομβρία είναι σε όλη τη χώρα και υπάρχει πρόβλημα με τις αγροτικές παραγωγές, καθώς το νερό είναι πολύτιμο. Για εμάς, που καλλιεργούμε ξηρικά, δεν έχουμε άλλη επιλογή», επισημαίνει ο πρόεδρος του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών Κοζάνης, Βασίλης Μητσόπουλος.
Σκέψεις μετεγκατάστασης
Η συγκομιδή του κρόκου στην Κοζάνη ξεκίνησε την ημέρα του Αγίου Δημητρίου, με κάποιες περιοχές να αρχίζουν νωρίτερα. Στις βόρειες περιοχές, οι παραγωγοί άρχισαν τη διαδικασία στις 16-17 Οκτωβρίου, και σε ορισμένα χωριά υπήρχε ακόμα καλή παραγωγή λόγω πρώιμης ανθοφορίας. «Μιλάμε για λίγα στρέμματα και για λίγους παραγωγούς. Από τα 5.600 στρέμματα που καλλιεργούνται, ίσως να βρίσκονται μόνο τα 600 εκεί», αναφέρει ο κ. Μητσόπουλος. Ο ίδιος αναφέρεται στην ιδέα της μεταφοράς της καλλιέργειας σε περιοχές με πιο ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες.
«Υπάρχει αυτή η σκέψη για όσους παραγωγούς θέλουν να συνεχίσουν, καθώς οι περισσότεροι εκμεταλλεύονταν τον μικρό κλήρο που είχαν κοντά στα σπίτια τους. Κάποιος παραγωγός μπορεί να είχε 20-30 στρέμματα κοντά στο σπίτι του και με αυτά να εξασφάλιζε ένα ικανοποιητικό εισόδημα. Δεν ξέρω πόσοι θα μπουν στη διαδικασία να ενοικιάσουν κτήματα σε άλλες περιοχές και πόσο θα κοστίσουν τα ενοίκια. Υπάρχουν πολλές παράμετροι που πρέπει να εξεταστούν, όπως και η εφικτότητα της μεταφοράς. Κάποιοι έχουν ξεκινήσει, αλλά είναι πολύ λίγοι», προσθέτει χαρακτηριστικά.
Λόγω της κακής φετινής σοδειάς, ο συνεταιρισμός δεν θα μπορέσει να καλύψει πλήρως τη ζήτηση του προϊόντος. Θα διαθέσει κρόκο στην ελληνική αγορά και σε κάποιες συμφέρουσες του εξωτερικού, ενώ δεν θα διοχετεύσει χύμα ποσότητες, αλλά μόνο τυποποιημένες.
Κάμψη στις φυτεύσεις
Η συγκομιδή του κρόκου στην Κοζάνη αναμένεται να διαρκέσει άλλες 10 ημέρες, και οι παραγωγοί ελπίζουν ότι η φετινή χρονιά θα είναι τουλάχιστον καλύτερη από τις προηγούμενες. «Φέτος, καθώς είμαστε ακόμη στη μέση της συγκομιδής, ελπίζουμε να είναι καλύτερα από πέρσι. Ωστόσο, μιλάμε και πάλι για μια κακή σοδειά», ξεκαθαρίζει ο κ. Μητσόπουλος, υπογραμμίζοντας ότι τα τελευταία χρόνια, ολοένα και λιγότεροι παραγωγοί ασχολούνται με τον κρόκο ή δεν γίνονται ανανεώσεις στις φυτείες.
Αυτό σχετίζεται και με την απολιγνιτοποίηση και τη δημογραφική συρρίκνωση της περιοχής, καθώς ο κρόκος είναι μια συμπληρωματική καλλιέργεια για το εισόδημα, και η έλλειψη εργασίας έχει αναγκάσει πολλούς νέους να φύγουν ακόμα και εκτός Ελλάδας. «Τα στρέμματα θα έπρεπε να αυξηθούν ή να γίνονται ανανεώσεις. Αυτό που μας ανησυχεί είναι ότι τα τελευταία χρόνια δεν παρατηρούμε ανανεώσεις στις φυτείες. Ο κρόκος είναι πολυετής καλλιέργεια που διαρκεί πέντε με έξι χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι αυτά τα 5.600 στρέμματα, αν ανανεώνονταν κάθε πενταετία, θα έπρεπε να φυτεύονται 800 με 1.000 στρέμματα ετησίως, κάτι που τώρα δεν ισχύει», καταλήγει ο πρόεδρος του συνεταιρισμού.
