Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποιεί για την ανησυχητική κατάσταση της θνησιμότητας μεταξύ των νέων, υπογραμμίζοντας τους παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό το φαινόμενο. Σύμφωνα με τους ειδικούς, πάνω από 4.500 νέοι ηλικίας 10-24 ετών χάνουν τη ζωή τους καθημερινά παγκοσμίως, με κύριες αιτίες τους τραυματισμούς και τη βία. Το 2021, περισσότερα από 1,5 εκατομμύριο έφηβοι και νεαροί ενήλικες σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα απεβίωσαν.
Η έκθεση του ΠΟΥ αποκαλύπτει ότι στους νεότερους εφήβους (έως 14 ετών), οι θάνατοι οφείλονται κυρίως σε λοιμώδη νοσήματα, ενώ στους μεγαλύτερους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες, τα ατυχήματα, οι αυτοτραυματισμοί και η διαπροσωπική βία είναι οι κυριότερες αιτίες θανάτου. Επιπλέον, παρατηρείται ότι ένα σημαντικό ποσοστό νέων αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας μέχρι την ηλικία των 14 ετών, αλλά οι περισσότερες περιπτώσεις δεν διαγιγνώσκονται και, ως εκ τούτου, δεν αντιμετωπίζονται.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, τα κύρια προβλήματα που απειλούν την υγεία και τη ζωή των νέων περιλαμβάνουν:
– Ατυχήματα
Τα ατυχήματα είναι η κύρια αιτία αναπηρίας και θανάτου μεταξύ των εφήβων. Το 2021, περισσότερα από 100.000 άτομα ηλικίας 10-19 ετών έχασαν τη ζωή τους σε τροχαία ατυχήματα, με πολλούς από αυτούς να είναι πεζοί, ποδηλάτες ή οδηγοί δίτροχων. Επίσης, πάνω από 40.000 νέοι πέθαναν από πνιγμό, κυρίως στη θάλασσα, και οι τρεις στους τέσσερις ήταν αγόρια.
– Βία
Η βία μεταξύ των εφήβων έχει σοβαρές συνέπειες, καθώς αυξάνει τον κίνδυνο για άλλες επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως η κατανάλωση αλκοόλ και ναρκωτικών. Σε πολλές χώρες, οι νέοι ξεκινούν την κατανάλωση αλκοόλ από την εφηβική ηλικία, με πάνω από το ένα τέταρτο των εφήβων 15-19 ετών να πίνουν συστηματικά. Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 155 εκατομμύρια έφηβους. Επίσης, το 13,6% των εφήβων αναφέρει επεισοδιακή υπερκατανάλωση αλκοόλ, που οδηγεί στη μέθη, με τα αγόρια να είναι πιο επιρρεπή.
Πολλοί έφηβοι χρησιμοποιούν ψυχοτρόπες ουσίες, κυρίως κάνναβη, με το 4,7% των εφήβων ηλικίας 15-16 ετών να την έχουν δοκιμάσει τουλάχιστον μία φορά. Η χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες νευρονοητικές αλλαγές που επηρεάζουν τη συμπεριφορά, τα συναισθήματα, τις κοινωνικές σχέσεις και την ακαδημαϊκή απόδοση.
– Κάπνισμα
Η πλειονότητα των νυν καπνιστών ξεκίνησε αυτή τη βλαβερή συνήθεια κατά την εφηβεία τους. Το 2018, τουλάχιστον ένας στους 10 εφήβους ηλικίας 13-15 ετών ήταν καπνιστές, με την αναλογία αυτή να είναι υψηλότερη σε πολλές χώρες. Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα για τους νέους, καθώς η νικοτίνη είναι πολύ εθιστική και ο εγκέφαλος τους αναπτύσσεται μέχρι τα 25 τους χρόνια.
Προβλήματα ψυχικής υγείας
Η κατάθλιψη και οι αγχώδεις διαταραχές είναι επίσης σημαντικές αιτίες νοσηρότητας και αναπηρίας στους εφήβους. Οι αυτοκτονίες αποτελούν μία από τις κύριες αιτίες θανάτου για τις ηλικίες 15-19 ετών. Οι μισές ψυχικές διαταραχές εκδηλώνονται πριν από την ηλικία των 14 ετών, αλλά συχνά δεν διαγιγνώσκονται ή δεν αντιμετωπίζονται.
Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν την ψυχική υγεία των εφήβων, όπως η βία, η φτώχεια, το στίγμα και η ζωή σε ανθρωπιστικές ή άλλες ευάλωτες συνθήκες, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης ψυχικών προβλημάτων.
Μεταδοτικά νοσήματα
Επιπλέον, οι έφηβοι αποτελούν το 10% των νέων λοιμώξεων από τον ιό HIV/AIDS. Η φυματίωση επηρεάζει επίσης τη ζωή και την ανάπτυξη εκατομμυρίων παιδιών και εφήβων, παρά το γεγονός ότι μπορεί να προληφθεί και να θεραπευτεί. Κάθε χρόνο, 1,1 εκατομμύριο παιδιά και έφηβοι κάτω των 15 ετών νοσούν από φυματίωση, με πάνω από 225.000 να χάνουν τη ζωή τους.
Ακόμη, σύμφωνα με την έκθεση του ΠΟΥ, οι έφηβοι πλήττονται από λοιμώδη νοσήματα όπως η διάρροια και οι λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού (πνευμονία), που συγκαταλέγονται στις πέντε κύριες αιτίες θανάτου για την ηλικιακή ομάδα 10-14 ετών. Η θνησιμότητα είναι ιδιαίτερα υψηλή στις χώρες της Αφρικής με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα.
Πρώιμη εγκυμοσύνη και τοκετός
Τέλος, στις αναπτυσσόμενες περιοχές, σχεδόν 12 εκατομμύρια κορίτσια ηλικίας 15-19 ετών και 777.000 κορίτσια κάτω των 15 ετών γίνονται μητέρες πρόωρα. Οι επιπλοκές κατά την κύηση και τον τοκετό συγκαταλέγονται στις κύριες αιτίες θανάτου για τα κορίτσια αυτής της ηλικίας.
