Μια εντυπωσιακή ανακάλυψη έγινε στη ζούγκλα του Μεξικού, καθώς ερείπια μιας μεγάλης μητρόπολης και δύο μικρότερων οικισμών του αρχαίου πολιτισμού των Μάγια ήρθαν στο φως, χάρη σε έναν παρατηρητικό φοιτητή που δεν είχε επισκεφθεί προηγουμένως την περιοχή.
Η μεγαλύτερη από τις τέσσερις πόλεις, που βρέθηκαν στη νοτιοανατολική πολιτεία του Καμπέτσε, ονομάστηκε «Βαλεριάνα», εμπνευσμένη από μια κοντινή λιμνοθάλασσα. Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα που δημοσίευσε τα ευρήματα στην επιθεώρηση Antiquity, η Βαλεριάνα πιθανόν να ήταν η δεύτερη πιο πυκνοκατοικημένη πόλη μετά το Κάλακμουλ, την μεγαλύτερη γνωστή πόλη των Μάγια στη Λατινική Αμερική.
Η ανακάλυψη έγινε «κατά τύχη» όταν ο Λιουκ Ολντ-Τόμας, διδακτορικός φοιτητής του Πανεπιστημίου Tulane στις ΗΠΑ, αναζητούσε δεδομένα στο διαδίκτυο. «Βρέθηκα στην 16η σελίδα αποτελεσμάτων αναζήτησης στην Google και ανακάλυψα μια μελέτη με λέιζερ που είχε διεξαχθεί από έναν μεξικανικό οργανισμό περιβαλλοντικής παρακολούθησης», δήλωσε ο Ολντ-Τόμας στο BBC.
Χρησιμοποιώντας την τεχνολογία Lidar, μια επαναστατική μέθοδο που χρησιμοποιεί δέσμες λέιζερ για τη χαρτογράφηση του εδάφους σε τρεις διαστάσεις, οι ερευνητές εντόπισαν πυραμίδες, στάδια, λεωφόρους και αμφιθέατρα, ανάμεσα σε χιλιάδες άλλες κατασκευές. Αυτή η τεχνολογία έχει ήδη αποκαλύψει πολλές χαμένες πόλεις στην Αμερική και την Ασία, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αρχαιολογία.
Η Βαλεριάνα, με έκταση 16,6 τετραγωνικών χιλιομέτρων, «παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά μιας πρωτεύουσας» και βρίσκεται μόλις 15 λεπτά με τα πόδια από έναν κεντρικό δρόμο κοντά στο Σπούξιλ, όπου σήμερα ζουν κυρίως απόγονοι των Μάγια. Μαζί με τις δύο μικρότερες πόλεις που ανακαλύφθηκαν, οι ερευνητές αναγνώρισαν συνολικά 6.764 πιθανά κτήρια και άλλες κατασκευές.
Αν και η παρακμή του πολιτισμού των Μάγια στην Κεντρική Αμερική άρχισε τον 9ο αιώνα, η τελευταία καταστροφή ήρθε με την άφιξη των Ισπανών κατακτητών τον 16ο αιώνα. Παρόλο που παραμένει άγνωστο τι οδήγησε στην εγκατάλειψη της Βαλεριάνα, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η ανακάλυψη αυτή αποδεικνύει ότι υπάρχουν ακόμη πολλά να ανακαλυφθούν. «Η [μεξικανική] κυβέρνηση δεν είχε ιδέα για την ύπαρξή της· ούτε η επιστημονική κοινότητα. Αυτό επιβεβαιώνει ότι δεν έχουμε βρει τα πάντα», σχολίασε ο Ολντ-Τόμας σε δελτίο Τύπου του Πανεπιστημίου του.
Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν φωτογραφίες των ερειπίων της Βαλεριάνα και κανένας ερευνητής δεν έχει επισκεφθεί την περιοχή. Ωστόσο, ο Ολντ-Τόμας δήλωσε ότι σκοπεύει να ταξιδέψει εκεί για να εξερευνήσει τα ευρήματα από κοντά.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Μαρτσέλο Καλούτο, που συμμετέχει στη μελέτη, η δεκαετής έρευνα με την τεχνολογία Lidar στη Μεσοαμερική έχει επιτρέψει την χαρτογράφηση μιας έκτασης δέκα φορές μεγαλύτερης σε σχέση με τις περιοχές που είχαν εξερευνηθεί από αρχαιολόγους τον προηγούμενο αιώνα.