Σημαντική αύξηση του αριθμού των πυρκαγιών παρατηρήθηκε το 2024, με ποσοστό 42% σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2006-2023. Οι καμένες εκτάσεις φτάνουν σχεδόν τα 450.000 στρέμματα, εκ των οποίων τα 255.000 στρέμματα αφορούν δάση.
Η ανάλυση των στοιχείων προέρχεται από την ανασκόπηση της Πυρομετεωρολογικής ομάδας FLAME της Μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και του WWF Ελλάς, η οποία προσφέρει μια συνολική εικόνα της αντιπυρικής περιόδου του 2024, εστιάζοντας στις σημαντικότερες πυρκαγιές και στις περιβαλλοντικές συνθήκες πριν και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Η ανασκόπηση εξετάζει το συνολικό αποτύπωμα (κοινωνικό, οικολογικό και περιβαλλοντικό) που άφησαν οι δασικές πυρκαγιές φέτος, ενώ καταλήγει σε συμπεράσματα και προτάσεις για το μέλλον.
Σύμφωνα με την έκθεση, η αντιπυρική περίοδος του 2024 παρουσίασε τα εξής χαρακτηριστικά:
- Καταγράφηκε σημαντική αύξηση του αριθμού των πυρκαγιών, κατά 42% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 2006-2023.
- Οι καμένες εκτάσεις πλησίασαν τα 450.000 στρέμματα, συμπεριλαμβανομένων μικρότερων πυρκαγιών που δεν περιλαμβάνονται στα δεδομένα του EFFIS. Αυτό σημαίνει ότι οι καμένες εκτάσεις φέτος είναι ελαφρώς χαμηλότερες από τον εθνικό μέσο όρο των 504.927 στρεμμάτων (2004 – 2023).
- Περισσότερα από 255.000 στρέμματα αφορούν δασικές εκτάσεις.
- Περισσότερα από 90.000 στρέμματα επηρεάστηκαν σε 11 προστατευόμενες περιοχές, εκ των οποίων οι 8 είναι περιοχές Natura.
- Η συνολική έκταση των πολλαπλά καμένων περιοχών ξεπέρασε τα 110.000 στρέμματα.
- 14 πυρκαγιές ευθύνονται για το 72% των συνολικών καμένων εκτάσεων του 2024, υποδεικνύοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η πολιτεία στη διαχείριση μεγάλων περιστατικών, ειδικά υπό συνθήκες που ευνοούν την εξάπλωση των πυρκαγιών, όπως η έλλειψη βροχοπτώσεων.
- Οι περισσότερες καμένες εκτάσεις καταγράφηκαν στην Περιφέρεια Αττικής (117.610 στρ.), η οποία υπέστη σοβαρές πυρκαγιές, οδηγώντας σε σημαντική υποβάθμιση των δασικών οικοσυστημάτων της. Η Πελοπόννησος υπήρξε επίσης σοβαρά επηρεασμένη, με 94.010 στρέμματα καμένα, καταγράφοντας τη δεύτερη χειρότερη χρονιά από το 2006.
- Σημαντική δραστηριότητα πυρκαγιών καταγράφηκε σε ορεινούς όγκους της Β. Ελλάδας, πλήττοντας οικοσυστήματα που δεν είναι προσαρμοσμένα στις πυρκαγιές.
- Πολλές περιοχές της χώρας παρουσίασαν τις χειρότερες πυρομετεωρολογικές συνθήκες των τελευταίων 34 ετών.
- Οι κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικολογικές επιπτώσεις των φετινών δασικών πυρκαγιών ήταν ιδιαίτερα σοβαρές, με 7 ανθρώπινες απώλειες, αυξημένες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και σημαντικές υλικές ζημιές.
Προτάσεις για το μέλλον
Η αντιπυρική περίοδος του 2024 αναδεικνύει την ανάγκη για ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων, την ενίσχυση της λογοδοσίας και τη συνεχή βελτίωση του συστήματος διαχείρισης πυρκαγιών στη χώρα. Οι βασικές προτάσεις που προκύπτουν από τη φετινή ανασκόπηση περιλαμβάνουν:
- Ανάγκη για στρατηγική μείωσης των πυρκαγιών, με αυστηροποίηση ποινών που όμως δεν αρκεί από μόνη της.
- Βελτίωση του συστήματος διερεύνησης των αιτίων των πυρκαγιών, προκειμένου να υλοποιηθούν στοχευμένες ενέργειες.
- Διαρκής επιστημονική υποστήριξη για την επεξεργασία δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, υποστηρίζοντας τις επιχειρησιακές αποφάσεις.
- Ενίσχυση της ετοιμότητας του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού μέσω καλών πρακτικών, όπως η παρακολούθηση των πυρομετεωρολογικών συνθηκών.
- Ιεράρχηση ευάλωτων δασικών οικοσυστημάτων με βάση τα χαρακτηριστικά τους.
- Θέσπιση διαδικασιών ανάλυσης κόστους-οφέλους μετά από κάθε αντιπυρική περίοδο για τη διαφάνεια και την αξιολόγηση των δράσεων.
- Δημόσια διαδικασία εξαγωγής διδαγμάτων μετά από κάθε αντιπυρική περίοδο, με συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Η ανασκόπηση της αντιπυρικής περιόδου 2024 αποτελεί το πρώτο αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ της Πυρομετεωρολογικής Ομάδας FLAME της Μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και του WWF Ελλάς, με στόχο τη συνολική επιστημονική αξιολόγηση της φετινής περιόδου.
Η πρόθεση όλων των εμπλεκόμενων είναι να συνεχιστεί αυτή η συνεργασία και τα επόμενα χρόνια, με σκοπό τη βελτίωση του εθνικού συστήματος δασοπυρόσβεσης στη χώρα μας.
