Η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών και η μικροβιακή αντοχή παραμένουν οι δύο μεγαλύτερες απειλές για τη δημόσια υγεία στην Ελλάδα, τοποθετώντας τη χώρα μας σε δυσμενείς θέσεις εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτές τις κατηγορίες.
Οι επιστήμονες του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) έχουν θέσει τον στόχο να μειωθεί η κατανάλωση αντιβιοτικών κατά 27% μέχρι το 2030. Κατά τη διάρκεια ενημερωτικής συνάντησης με δημοσιογράφους Υγείας την Τετάρτη (11.12.2024), οι ειδικοί τόνισαν τη σοβαρότητα του προβλήματος, χαρακτηρίζοντάς το “διττό”, καθώς παρατηρείται σταθερή αύξηση τόσο στα νοσοκομεία όσο και στην κοινότητα.
Ο Πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, ανέφερε ότι το 12% των ασθενών που εισάγονται στα νοσοκομεία φέρουν ήδη κάποιο μικρόβιο, το οποίο μπορεί να μεταδοθεί σε άλλους ασθενείς. Ανακοίνωσε επίσης την εκκίνηση σημαντικών παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος:
«Ξεκινάμε ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει την παρακολούθηση των νέων εισαγωγών στα νοσοκομεία, μέτρα απομόνωσης για ασθενείς με πολυανθεκτικά στελέχη και εκπαίδευση του προσωπικού. Παράλληλα, σχεδιάζουμε εκστρατείες ενημέρωσης στην κοινότητα για τη σωστή χρήση των αντιβιοτικών», τόνισε.
Σημαντικά παθογόνα μικρόβια, όπως η κλεμπσιέλλα, το ασινετομπάκτερ και οι ψευδομονάδες, έχουν εξαπλωθεί στα ελληνικά νοσοκομεία. Αυξημένα ποσοστά κατανάλωσης αντιβιοτικών παρατηρούνται κυρίως σε γυναίκες μέχρι την ηλικία των 70 ετών, σε άνδρες άνω των 70 ετών, και σε κατοίκους των νησιών του Ιονίου, της Κρήτης και του Νοτίου Αιγαίου.
Σοκαριστικά στοιχεία για τη μικροβιακή αντοχή
Η Δρ. Ξανθή Δεδούκου, Παιδίατρος – Λοιμωξιολόγος στο Τμήμα Μικροβιακής Αντοχής και Λοιμώξεων του ΕΟΔΥ, επισήμανε ότι η Ελλάδα καταγράφει τον υψηλότερο αριθμό θανάτων λόγω μικροβιακής αντοχής στην Ευρώπη, με 20 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι οι θάνατοι λόγω μικροβιακής αντοχής είναι διπλάσιοι από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι σε πρόσφατη μελέτη διαπιστώθηκε ότι 12 στους 100 Έλληνες ασθενείς που εισήχθησαν στο νοσοκομείο είχαν προσβληθεί από νοσοκομειακά παθογόνα, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 6,8 στους 100.
«Το 70% των λοιμώξεων που σχετίζονται με τη μικροβιακή αντοχή προέρχονται από τη φροντίδα υγείας, υποδεικνύοντας την επιτακτική ανάγκη περιορισμού των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων», υπογράμμισε η Δρ. Δεδούκου.
Ανησυχητικά στοιχεία για την κατανάλωση αντιβιοτικών
Η Δρ. Γεωργία Κουρλαμπά, Επίκουρη Καθηγήτρια Μεθοδολογίας Έρευνας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, ανέφερε ότι η κατανάλωση αντιβιοτικών στην κοινότητα στην Ελλάδα ανέρχεται σε 26,7 ημερήσιες δόσεις ανά 1.000 κατοίκους, σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 18,3. Η υπερκατανάλωση επιδεινώνεται από την έλλειψη συμμόρφωσης με βασικά μέτρα πρόληψης, όπως το σωστό πλύσιμο των χεριών στα νοσοκομεία.
«Πρόκειται για πρόβλημα που δείχνει κακή νοοτροπία», σχολίασε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Χατζηχριστοδούλου, προσθέτοντας ότι σε ορισμένα νοσοκομεία του εξωτερικού οι γιατροί ελέγχονται αυστηρά και αντιμετωπίζουν ποινές αν δεν τηρούν τα μέτρα.
Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και απώλειες ζωών
Ο Καθηγητής Νίκος Σύψας, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, χαρακτήρισε τη μικροβιακή αντοχή ως «σιωπηρή πανδημία», αναφέροντας ότι 2.000-3.000 θάνατοι ετησίως στην Ελλάδα οφείλονται σε ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις. Η νέα ηγεσία του ΕΟΔΥ έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για την ευαισθητοποίηση και τη βελτίωση των πρακτικών στα νοσοκομεία.
Οι επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι ο ΕΟΔΥ έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση για την πρόσληψη 90 ατόμων, τα οποία θα εκπαιδευτούν ειδικά για να επιβλέπουν τα μέτρα σε 55 νοσοκομεία σε όλη τη χώρα, με στόχο τη μείωση των 12 ασθενών με ενδονοσοκομειακή λοίμωξη ανά 100 εισαγωγές σε 9 μέσα σε τρία χρόνια.
Επιπλέον, ο Οργανισμός σχεδιάζει τη δημιουργία μιας εφαρμογής που θα παρέχει στους γιατρούς άμεση πρόσβαση σε οδηγίες για την αντιμετώπιση των λοιμώξεων.
Απαραίτητη η απομόνωση των ασθενών στα νοσοκομεία
Οι ειδικοί τόνισαν ότι η μείωση της κατανάλωσης αντιβιοτικών κατά 27% έως το 2030 απαιτεί συντονισμένες ενέργειες. «Πρέπει να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη», δήλωσε η Δρ. Δεδούκου, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για έγκαιρη μικροβιολογική ανίχνευση και απομόνωση των ασθενών.
Η ιχνηλάτηση των ασθενών κατά την είσοδό τους στο νοσοκομείο και ο περιορισμός της επαφής τους με άλλους ασθενείς είναι επίσης κρίσιμα μέτρα. Ωστόσο, η έλλειψη απομονωμένων θαλάμων στο ΕΣΥ καθιστά δύσκολη την εφαρμογή αυτών των πρακτικών. Μια πιθανή λύση είναι η νοσηλεία ασθενών με την ίδια λοίμωξη σε κοινούς θαλάμους.
Η εφαρμογή τεκμηριωμένων πρακτικών και κατευθυντήριων οδηγιών, η εκπαίδευση του προσωπικού και η καλλιέργεια κουλτούρας πρόληψης είναι βασικά βήματα για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Ο Καθηγητής Σύψας υπογράμμισε την ανάγκη συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων: «Η αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής δεν είναι υπόθεση μόνο των νοσοκομείων. Απαιτείται η εμπλοκή της κοινότητας και η συμμόρφωση όλων με τις κατευθυντήριες οδηγίες», κατέληξε.
