Στις 6 Μαΐου του 1957, ο απεσταλμένος της γαλλικής le Monde στο κινηματογραφικό φεστιβάλ Καννών αναφέρεται στην προβολή μιας σπουδαίας ταινίας, που όπως μεταδίδει «χώρισε τις Κάννες στα δύο. Οι επικριτές της είναι όσοι κι οι υπερασπιστές της.
Η ένταση των συζητήσεων, που προκαλεί είναι ανάλογη με τις φιλοδοξίες του δημιουργού της. Ο Ζιλ Ντασέν έκανε μια παθιασμένη ταινία. Και στο σινεμά, όπως και στη ζωή, όποιος σπέρνει ανέμους, θερίζει καταιγίδες…».
Κάπως έτσι έγινε δεκτή στην εποχή της η ταινία του Ζιλ Ντασέν «Celui qui doit mourir» (Αυτός που πρέπει να πεθάνει), η οποία θεωρήθηκε τολμηρή, αλλά παθιασμένη. Όπως ακριβώς και η πρωταγωνίστρια της, η μοναδική ξανθιά Μαρία Μαγδαληνή του κινηματογράφου, η Μελίνα Μερκούρη.
Η ατίθαση «Μαγδαληνή»
Το «Celui qui doit mourir» είναι η κινηματογραφική άποψη του Ζιλ Ντασέν πάνω στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη, «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται». Πολλοί τη λάτρεψαν και οι Κάννες το αποχαιρέτησαν με ειδική εύφημο μνεία για τον Ντασέν.
Άλλοι αντέδρασαν, ειδικά με την αλλαγή του τέλους σε σχέση με το βιβλίο, θεωρώντας πως δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στο μεγαλείο του έργου. Σε κάθε περίπτωση, όμως θεωρήθηκε μια ταινία, που ήταν πολύ μπροστά από την εποχή της, στα γυρίσματα της οποίας αναπτύχθηκε και το μεγάλο πάθος του Ντασέν με τη Μελίνα.
Οι δυο τους είχαν ήδη γνωριστεί στο φεστιβάλ των Καννών του 1955, όταν η Μελίνα – Στέλλα στην ομώνυμη ταινία του Κακογιάννη είχε ήδη γοητεύσει το κοινό και τον Ντασέν. Ο Ντασέν είδε σε αυτήν εκτός από τη γυναίκα της ζωής του και την ιδανική «Μαρία Μαγδαληνή» για τη φιλόδοξη κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Νίκου Καζαντζάκη, πάνω σε ένα σενάριο που ο ίδιος έγραφε. Η Μελίνα ανταποκρίθηκε και στα δύο.
Στην ταινία, που έχει κάποιες πομπώδεις στιγμές προς το τέλος, αλλά παράλληλα είναι γεμάτη φλόγα και ατμοσφαιρική ασπρόμαυρη κινηματογράφηση, η Μελίνα Μερκούρη ερμηνεύει μια Μαρία Μαγδαληνή, βαθιά αφοσιωμένη στον Χριστό – Μανωλιό, συναισθηματική, παθιασμένη κι ατίθαση. Τη μετατρέπει έτσι από σύμβολο πειρασμού και μεταμέλειας, σε σύμβολο αγώνα.
Με Τσαρούχη και Χατζιδάκι
Τα γυρίσματα του «Celui qui doit mourir» έγιναν στην Κριτσά Λασιθίου (όπου κάποια χρόνια αργότερα γυρίστηκε και το «Η νεράιδα και το παλικάρι»), ένα χωριό της Κρήτης, που υποστήριξε με ενθουσιασμό τα γυρίσματα.
Οι κάτοικοι, όπως και οι κάτοικοι των γύρω χωριών συμμετείχαν ως κομπάρσοι, με τη Μελίνα να παίζει και το ρόλο του μεταξύ τους διερμηνέα. «Ήταν μια από τις ευτυχέστερες εμπειρίες της ζωής μου» είχε πει ο Ντασέν. «Τα βράδια, όταν τέλειωναν τις δουλειές τους στα χωράφια, μαζευόμασταν όλοι στην αυλή του σχολείου και η Μελίνα τους μιλούσε για το βιβλίο και για τις σκηνές που θα γυρίζαμε. Ήταν πραγματικά υπέροχη εμπειρία…».
Η συνεργασία των κατοίκων σταματούσε σε μια κόκκινη γραμμή. Κανείς δεν δεχόταν να υποδυθεί τον Τούρκο! «Δεν πείθονταν με τίποτα» είχε πει ο Ντασέν. «Οπότε τελικά, τους Τούρκους έπαιξαν καουμπόηδες από την διπλανή αμερικανική βάση».
Μεγάλο γεγονός της εποχής είχε θεωρηθεί και η κινηματογραφική πρεμιέρα της ταινίας στην Αθήνα, στο Παλλάς, στις 2 Δεκεμβρίου του 1957. Ο Ζιλ Ντασέν και η Μελίνα Μερκούρη έφτασαν αεροπορικώς από το Παρίσι για να παρακολουθήσουν την πρεμιέρα και καταχειροκροτήθηκαν από το κοινό.
Στους τίτλους του «Celui qui doit mourir» βλέπουμε το όνομα του Γιάννη Τσαρούχη στην υπογραφή των κοστουμιών, ενώ μεταξύ των θερμών ευχαριστιών υπάρχει και το όνομα του Μάνου Χατζιδάκι. Πρωταγωνιστής της ήταν ο Γάλλος σταρ της εποχής, Πιερ Βανέκ. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στο καστ της βρίσκεται και ο Δήμος Σταρένιος, ο οποίος ανέλαβε ξανά το ρόλο του γερο-Λαδά, στην τηλεοπτική μεταφορά του μυθιστορήματος, στην ιστορική επιτυχία της ΕΡΤ, «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται».
