Αν βρείτε παλιές εφημερίδες, έγγραφα ή βιβλία σε σκονισμένα ράφια, ίσως παρατηρήσετε ότι οι σελίδες τους έχουν αποκτήσει μια κίτρινη απόχρωση.
Αυτή η κιτρινίλα συμβαίνει λόγω της οξείδωσης που υφίστανται τα υλικά από τα οποία κατασκευάζεται το χαρτί. Σύμφωνα με τη Σούζαν Ρίτσαρντσον, καθηγήτρια Χημείας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας, η διαδικασία αυτή ξεκινά όταν οι ουσίες του χαρτιού εκτίθενται στο οξυγόνο.
Το χαρτί παράγεται κυρίως από ξύλο, το οποίο περιέχει κυτταρίνη και λιγνίνη. Η λιγνίνη είναι αυτή που δίνει στο ξύλο τη σκληρότητα και την αντοχή του, λειτουργώντας ως συγκολλητική ουσία.
Η κυτταρίνη, από την άλλη, είναι μια άχρωμη ουσία που αντανακλά το φως, κάνοντάς την να φαίνεται λευκή. Αυτός είναι ο λόγος που τα περισσότερα χαρτιά, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται σε βιβλία και λεξικά, είναι συνήθως λευκά.
Όταν η λιγνίνη εκτίθεται στο φως και στον αέρα, η χημική της δομή αλλάζει, προκαλώντας οξείδωση. Αυτή η διαδικασία οδηγεί στο να αποκτούν οι σελίδες κίτρινη ή καφέ απόχρωση.
Ένα παρόμοιο φαινόμενο παρατηρείται και με ένα κομμένο μήλο, το οποίο μαυρίζει αν το αφήσουμε εκτεθειμένο στον αέρα λόγω της οξείδωσης.
Για να ελαχιστοποιήσουν την κιτρινίλα, οι χαρτοβιομηχανίες προσπαθούν να αφαιρέσουν όσο το δυνατόν περισσότερη λιγνίνη μέσω διαδικασιών λεύκανσης. Όσο περισσότερη λιγνίνη απομακρύνεται, τόσο πιο λευκό παραμένει το χαρτί.
Στα εργοστάσια παραγωγής χαρτιού, η λιγνίνη απομακρύνεται χημικά από το ξύλο για να παραχθεί πολτός, ο οποίος χρησιμοποιείται για την παραγωγή χαρτιού. Ωστόσο, οι εφημερίδες περιέχουν περισσότερη λιγνίνη από τα σχολικά βιβλία, με αποτέλεσμα να κιτρινίζουν πιο γρήγορα.
Υπάρχουν, ωστόσο, και προϊόντα χαρτιού που εκμεταλλεύονται τη λιγνίνη και παραμένουν καφέ, όπως οι χάρτινες σακούλες στα σούπερ μάρκετ και οι κούτες αποστολής. Αυτά τα προϊόντα δεν υποβάλλονται σε διαδικασία λεύκανσης και είναι σχεδιασμένα για να προσφέρουν αντοχή και διάρκεια.
Εκτός από το οξυγόνο, το ηλιακό φως και η υψηλή υγρασία θεωρούνται επίσης «εχθροί» του χαρτιού, επιταχύνοντας τη διαδικασία φθοράς του.
