Από τη Δευτέρα, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι από όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της ελληνικής αποστολής υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού, συγκεντρώνονται στην COP29, τη σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα, που διεξάγεται στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, το Μπακού.
Τι είναι η COP;
Η COP, ή Σύνοδος των Συμμετεχόντων, είναι το φόρουμ στο οποίο οι κυβερνήσεις συζητούν τις λύσεις για την κλιματική αλλαγή, τις χρηματοδοτικές ανάγκες και τις στρατηγικές κάλυψής τους. Οι χώρες που συμμετέχουν είναι αυτές που υπέγραψαν τη Συνθήκη-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) το 1992, ξεκινώντας έτσι τις διεθνείς διαπραγματεύσεις που συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Γιατί ετήσια σύνοδος;
Η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που πλήττει όλες τις χώρες, ανεξαρτήτως της ευθύνης τους για το φαινόμενο. Οι συμμετέχουσες χώρες έχουν συμφωνήσει ότι οι πλούσιες χώρες, οι οποίες ευθύνονται για τη μεγαλύτερη μερίδα της παγκόσμιας θέρμανσης, πρέπει να αναλάβουν μεγαλύτερες ευθύνες σε σχέση με τις φτωχότερες χώρες, οι οποίες πλήττονται δυσανάλογα.
Η ανάγκη για παγκόσμιες λύσεις είναι επιτακτική, καθώς πολλές αναπτυσσόμενες χώρες βρίσκονται σε φάση ταχείας ανάπτυξης, ενώ οι ανεπτυγμένες χώρες επιβαρύνονται με νέες προκλήσεις, όπως οι πόλεμοι.
Πώς λειτουργεί η διαδικασία;
Κάθε σύνοδος έχει ως στόχο την ενίσχυση της προσπάθειας κατά της κλιματικής αλλαγής σε σχέση με τις προηγούμενες. Οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν τις COP για να αποδείξουν στους πολίτες τους ότι εργάζονται για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Μέσω αυτών των συνόδων, σχεδόν όλες οι χώρες καταμετρούν τις εκπομπές τους, ενώ έχουν κινητοποιηθεί πόροι εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων για κλιματική βοήθεια προς τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Δεδομένου ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται με γενική συναίνεση, η διαδικασία εξασφαλίζει ισχυρή διεθνή στήριξη για τις συμφωνημένες δράσεις, αυξάνοντας τις πιθανότητες επιτυχίας τους. Ωστόσο, η πρόοδος είναι αργή και δεν επαρκεί για να αντιμετωπίσει τον ταχύ ρυθμό ανόδου της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας.
Τι να περιμένουμε από την COP29;
Από τη φετινή σύνοδο αναμένονται σημαντικές συμφωνίες, όπως ένας νέος στόχος για την ετήσια χρηματοδότηση έργων προσαρμογής στις αναπτυσσόμενες χώρες, μια συμφωνία για τις αγορές δικαιωμάτων εκπομπής άνθρακα, και η ενίσχυση του ταμείου που αποζημιώνει τις φτωχότερες χώρες για τις κλιματικές καταστροφές που ήδη τις πλήττουν. Οι διαπραγματευτές θα συνεχίσουν να εργάζονται και σε τεχνικές συμφωνίες που προέρχονται από προηγούμενες συνόδους.
Εκτός από το επίσημο πλαίσιο της COP, ομάδες χωρών μπορούν να προτείνουν δικές τους πρωτοβουλίες ή να χρηματοδοτήσουν συγκεκριμένα προγράμματα. Επίσης, αναμένονται εμπορικές συμφωνίες που αφορούν την κλιματική δράση από επιχειρήσεις.
Ποιος είναι ο ρόλος του Αζερμπαϊτζάν στην COP;
Το Αζερμπαϊτζάν προεδρεύει της φετινής συνόδου, καθώς η εναλλασσόμενη προεδρία ανήκει στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Το 2025, η Βραζιλία θα αναλάβει την προεδρία της COP30 στη Λατινική Αμερική.
Τι άλλο συμβαίνει στις COP;
Οι COP δεν είναι μόνο πλατφόρμες διαπραγμάτευσης, αλλά και ευκαιρίες για ακτιβιστές και επιστήμονες να προβάλλουν τις απόψεις τους και να προσελκύσουν κεφάλαια. Στις εκατοντάδες εκδηλώσεις που διεξάγονται παράλληλα, συνδυάζονται φωνές από διαφορετικούς τομείς, όπως λομπίστες των ορυκτών καυσίμων και στελέχη τραπεζών.
Αν και σε παλαιότερες συνόδους υπήρξαν μεγάλες διαδηλώσεις, στις δύο τελευταίες στην Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι κινητοποιήσεις επιτράπηκαν μόνο σε προκαθορισμένους χώρους. Το Αζερμπαϊτζάν έχει επίσης επιβάλει απαγόρευση στις δημόσιες διαδηλώσεις.
